T ƏHSİ L nazi rli Yİ G



Yüklə 2,72 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/25
tarix31.01.2017
ölçüsü2,72 Mb.
#7270
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   25
VIII f

əsil 

 

Professor S

ədnik Paşa Pirsultanlının 

Az

ərbaycan aşıq poeziyasında və yazılı 

poeziyada t

əcnisin inkişaf tarixi 

haqqında ideyası   

 

Professor S

ədnik  Paşa  Pirsultanlının  elmi-

n

əzəri ideyası 2010-cu ildə nəşr etdirdiyi “Azər-



baycan  aşıq  poeziyasında  və  yazılı  poeziyada 

t

əcnisin  inkişaf  tarixi”  adlı  tədqiqat monoq-



rafiyasında səmərəli bədii ifadəsini tapır. 

 

Tarixi m



ənbələr,  arxiv  materialları,  həyat 

hadis


ələri, şifahi aşıq poeziyası və yazılı poeziya 

əsasında  araşdırılan, diqqətlə  nəzərdən keçirilib 

t

ədqiq edilən və  rəsmi sənədlərlə  əsaslandırılan 



bu elmi-m

ənəvi tədqiqat  əsəri zəngin təlim-

t

ərbiyəvi və  bədii-estetik mahiyyətli bilik 



x

əzinəsidir. 

 

Folklorşünas  alim  Sədnik  Paşa  Pirsultan-



lının  elmi-tədqiqat  əsəri tarixilik, elmlilik, müa-

sirlik,  ideyalılıq,  müqayisəlilik,  ardıcıllıq,  sadə-

lik, yüks

ək  əxlaqi keyfiyyətlər, pedaqoji-  meto-

dik prinsipl

ər  əsasında  yazılmış,  elmi-nəzəri 

ideyaların şərhinə geniş yer verilmişdir. 


 

479 


 

Monoqrafiya  “Aşıq  yaradıcılığına-  onun 

poetik v

ə  metodik sisteminə  bir  baxış”  adlı 

m

əzmunlu ön sözdən, dörd fəsildən və nəticədən 



ibar

ətdir. 


 

Birinci f

əsil “XVI-XVIII əsrlərdə şifahi və 

yazılı  poeziyamızda  təcnis”, ikinci fəsil “XIX 

əsrdə  aşıq  yaradıcılığı  və  yazılı  ədəbiyyatda 

t

əcnis”, üçüncü fəsil “XIX-XX  əsrlərdə  təcnis 



yaradıcılığı”,  dördüncü  fəsil “Müasirlərimizin 

yaradıcılığında təcnis” adlanır. 

 

Professor S



ədnik Paşa Pirsultanlı fəsillərdə 

hadis


ələri tarixilik, elmlilik, ideyalılıq, pedaqoji-

metodik prinsipl

ər əsasında tərtib etdiyi mövzu-

lar üzr


ə  təhlil edilir, ümumiləşdirilib  yekun-

laşdırır və yekunda maraqlı tövsiyyələr verir. 

 

Az

ərbaycan  aşıq  poeziyasında  təcnis 



janrının  araşdırılması,  diqqətlə  nəzərdən keçiril-

m

əsi və öyrənilməsi aşıq yaradıcılığının səmərəli 



t

ədqiq edilməsidir. 

 

Aşıq  şeiri  ilə  yazılı  poeziya  arasındakı 



əlaqəni tarixilik və  elmilik prinsipləri  əsasında 

şərh etmək  çox  maraqlı  və  əhəmiyyətlidir. Ona 

gör

ə  ki,  yazılı  və  şifahi  poeziyanın  vəhdətdə 



t

ədiq edilib öyrənilməsi  bu  yazıların  düzgün 

şərhini vermək deməkdir. 

 

Professor S



ədnik  Paşa  Pirsultanlı  yazır: 

“Yazılı ədəbiyyatda daha çox qoşma və gəraylı-



 

480 


lara  meyl  edilmişdir.  Gəraylı  və  qoşma  şeir  se-

v

ənlərin  ilham  bulağıdır.  Təcnis özlüyündə  söz 



x

əzinəsidir, söz dənizidir. 

 

T

əcnis həmin dənizin dibindən  çıxarılan 



mirvaridir. T

əcnis sözün qızıl külçəsidir, xəzinə-

d

ə əvəzi olmayan daş-qaşdır”. 



 

Yazılı ədəbiyyatın görkəmli nümayəndələ-

rinin t

əcnisi, qoşmanı və gəraylını yazılı ədəbiy-



yata g

ətirməkdə  məqsədləri  şeirin sərhədlərini 

genişləndirməkdən ibarət olmuşdur. 

 

Şah  İsmayıl  Xətai yaradıcılığının  əsas 



hiss

əsi heca vəznində  olan  əsərlərdən və  aşıq 

t

ərzində  yazılmış  qoşmalardan  ibarətdir. Bu da 



onun  xalq  yaradıcılığı  ənənələrinə  sadiq olma-

sının nəticəsidir. 

 

Şah  İsmayıl  Xətai bununla da xalq 



yaradıcılığına,  folklora  dərin təsir göstərmişdir. 

Onun heca v

əznində yazdığı əsərləri uzun zaman 

aşıqların ustadnaməsinə çevrilmiş, xalqın dilinin 

əzbəri  olmuş,  ona  dərin hörmət  qazandırmışdır. 

Seyid  Əzim  Şirvani  Xətainin qəzəllərini xanən-

d

ələrin musiqiyə  uyğunlaşdırıb  oxumasını  gös-



t

ərmişdir. 

 

Akademik H



əmid  Araslı  yazmışdır  ki, 

Aşıq  Əsəd Xətainin  bu  şeirini həmişə  divani 

üstünd

ə oxumuşdur: 



 

 

481 


Şah Xətai seyrə çıxdı, açdı Hürün qəbrini, 

Ya ilahi s

ən bilirsən, günahkaram doğrusu.

1

 



 

 

Görk



əmli sənətkar Mir Möhsün Nəvvab 

“Şah  Xətai”  adlı  saz  havasının  xalq  arasında 

m

əşhur  olduğunu  qeyd  etmiş,  onun  poeziyasını 



yüks

ək dəyərləndirmişdir. 

 

XIV 


əsrdə  yaşamış  Qazi  Bürhanəddin və 

İmaməddin Nəsimi kimi böyük sənətkarlar  əruz 

v

əzni ilə  yanaşı,  heca  vəznində  də  gözəl sənət 



incil

əri yaratmış, oxucuya yüksək əxlaqi keyfiy-

y

ətlər aşılamışlar. Nəsimi yazmışdır: 



 

Bax bu dilb

ərin oynuna, 

Günahın almış boynuna, 

S

əhərdə aşıq qoynuna, 



Gir

ən dilbərin quluyam. 

 

 

 



Şah İsmayıl Xətayi həm hökümdar və həm 

d

ə aşıq poeziyasının görkəmli nümayəndəsi kimi 



şərəfli fəaliyyət göstərmiş, xalq içərisində tanın-

mış və sevilmişdir. 

 

Şah  İsmayıl  Xətai  el  şairlərini,  aşıqları 



ətrafına  toplamış,  onlara  səmərəli  qayğı  göstər-

miş,  möhkəm  dayaq  olmuş,  onları  ilhama 

                                                 

1

 .H



əmid Araslı. Aşıq yaradıcılığı. Bakı,1960, səh.33 

 

482 


g

ətirmək üçün aşıq şeiri tərzində qoşma, gəraylı 

v

ə bayatılar yazmışdır. 



 

Şah İsmayıl Xətai şeirlərinin birində Şeyx 

S

ədi  Şirazinin (1184-1291) məşhur  “Gülüs-



t

an”ındakı  “Bir  tabaq  gül  nəyinə  lazımdır,  gəl 

m

ənim gülüstanımdan bir vərəq apar. Çünki gül 



dörd-

beş  günlükdür,  mənim  gülüstanım  isə 

h

əmişə bahardır”- yazmışdır: 



 

Ey X


ətai, afərin qılmaq gərək idrakına, 

Bel


ə tər sözlər məgər kim Sədiyi-Şiraz edər. 

 

 



Az

ərbaycan  ədəbiyyatı  tarixində  şifahi 

ədəbiyyatdan,  xalq  yaradıcılığından  bəhrələnən 

Şah İsmayıl Xətainin ədəbi irsi özündən sonrakı 

s

ənətkarlara qüvvətli təsir göstərmişdir. Ona görə 



ki, Şahİsmayıl Xətainin dil və üslubuna görə “tər 

sözl


ər”  gülüstanı,  sözün  həqiqi mənasında  saf 

incil


ər xəzinəsidir, müqəddəs sənət abidəsidir. 

 

Az



ərbaycan  yazılı  ədəbiyyatının  görkəmli 

nümay


əndələri  Ş.İ.Xətai, M.P.Vaqif, Q.Zakir, 

Ə.Nəbati kimi dahi sənətkarların  aşıq  şeirlərin-

d

ən istifadə yolu ilə fars dilli şeirindən uzaqlaşıb, 



anadilli şerə keçmək, aşıq şeirinin nikbin ruhun-

dan faydalanmaq 

əsas məqsədləri olmuşdur. 

 

Az



ərbaycan  muğamın  və  aşıq  sənətinin 

beşiyi olmuş, dünya incəsənətinə böyük tövhələr 



 

483 


vermişdir. Azərbaycanda ozan-aşıq sənəti qədim 

tarix


ə malik inkişaf yolu keçmiş, formalaşmış və 

parlar uğurlar qazanmışdır. 

 

Az

ərbaycan milli musiqisinin  inkişafı 



sah

əsində, heca vəznli,  ana  dilli  şeirimizin for-

ma

laşmasında klassik sənətkarlarımız çox səmə-



r

əli fəaliyyət göstərmişlər. 

 

Dahi b


əstəkarımız  Üzeyir bəy  Hacıbəyov, 

dünya  şöhrətli  müğənnimiz  Bülbül,  istedadlı 

s

ənətkar Qara Qarayev, Fikrət  Əmirov  və  baş-



qaları  muğam  və  aşıq  sənətinə  dərindən bələd 

olmuşlar.  

Az

ərbaycan xalq musiqisinin saz  havaları 



v

ə muğamlar adlı iki qolu vardır. Birincilər saza 

v

ə ikincilər tara bağlıdır. 



 

Aşıq sənəti aşıq yaradıcılığının canı, qanı, 

sözün 

əsl mənasında,  onun  həyatıdır.Aşığın 



m

əlahətli səsi və sazı onun varlığıdır. 

 

Muğamın yeddi əsas ladı (kökü), sazın isə 



altı  musiqi  kökü  vardır.  Muğamın  kökü  “Rast”, 

“Şur”,  “Segah”,  “Şüştər”, “Cahargah”, “Baya-

şiraz” və “hümayun”dan ibarətdir. 

 

Böyük b



əstəkarımız  Üzeyir  Hacıbəyli 

yazır:  “Rast”  dinləyicidə  mərdlik və  gümrahlıq 

hissi,  “Şur”,  şən, lirik əhvali-ruhiyyə, “Segah” 

m

əhəbbət  hissi,  “Şüştər” dərin kədər, “Cahar-



 

484 


gah” h

əyəcan və  ehtiras, “Humayun” isə  “Şüş-

t

ər”ə nisbətən daha dərin kədər hissi oyadır.”



1

 

 



M

əlum həqiqətdir  ki,  muğam  da,  aşıq 

musiqisi d

ə  Azərbaycan  xalqının  varlığından 

doğmuşdur. 

 

Professor S



ədnik  Paşa  Pirsultanlı  1969-cu 

ild


ə  müdafiə  etdiyi  “Ağdabanlı  Qurban  və 

müasirl


əri”  adlı  namizədlik  dissertasiyasında 

yazır:  “Təcnis  aşıq  poeziyasının  tacıdır,  əvəzsiz 

incisidir. Z

ərif və  cilalanmış  ifadələr, cinas 

qafiy

ələr ona xüsusi gözəllik və bədii ahəng bəxş 



etmişdir”. 

 

Forma v



ə  məzmun gözəlliyinə  malik 

t

əcnislər yaratmaq üçün sənətkarın  söz  xəzinəsi 



z

əngin  olmalı,  aşıq  poeziyasının  incəliklərini 

şüurlu dərk etməli və bilməlidir. 

 

Akademik  Feyzulla  Qasımzadə  yazır: 



“Qoşmanın  bir  şəkli də  təcnisdir. Təcnis,  ümu-

miyy


ətlə, qafiyələri  cinaslardan  qurulan  qoş-

madır.”


2

 

 



XVI 

əsrdə  Dirili Qurbani, XVII əsrdə 

Tufarqanlı  Abbas  XVII-XVIII  əsrdə  Tikmədaşlı 

X

əstə  Qasım,  XVIII  əsrdə  Abdalgülablı  Valeh 



                                                 

1

 



Üzeyir Hacıbəyov. Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları. Bakı, 

1950, s


əh. 13 

2

 



F.Qasımzadə. XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. Bakı, 1974, 

s

əh. 24 



 

485 


XIX 

əsrdə  Şəmkirli Hüseyn kimi sənətkarlar 

şərəfli fəaliyyət göstərmiş, zəngin  ədəbi irs 

yaratmışlar. 

 

Göyç


ə  aşıq  məktəbinin görkəmli nüma-

y

əndəsi,  ustad  Aşıq  Ələsgər bu sənətkarların 



arasında  sənətin zirvəsinə  yüksəlmiş,  zəngin 

ədəbi  irs  yaratmağa  nail  olmuş,  aşıq  yaradıcı-

lığının  poetik  və  melodik sistemini gözəl 

bilmişdir. 

 

Qurbani  yaradıcılığında  iki  təcnis yarat-



mışdırsa,  Aşıq  Ələsgər  iyrimi  beş  təcnis  yarat-

mışdır. 


 

Tufarqanlı Abbas Cığalı təcnisin bir nümu-

n

əsini  yaratmışdırsa,  Aşıq  Ələsgər  dörd  cığalı 



t

əcnis yaratmışdır. 

 

Aşıq  Ələsgər sələflərindən və  xələf-



l

ərindən  irəli gedərək  aşıq  poeziyasına  dodaq-

d

əyməz təcnislər də  dodaqdəyməz  cığalı 



t

əcnislər gətirmişdir. 

 

Aşıq  Ələsgər  şeirin məna dərinliyinə  və 



m

əna  çalarlarına  bələd  olmuş,  onları  fərqlən-

dirm

əyi bacarmış və demişdir: 



 

Q

əsri- eyvan tikdirmisən oda sən, 



O, sevdiyin, o nök

ərin, o da sən, 

Qıya baxdın məni saldın oda sən, 

İnsaf eylə, gəl könlümün narın üz. 



 

486 


 

 

Az



ərbaycan  aşıq  yaradıcılığında  ustad 

Aşıq Ələsgərin görkəmli yeri, zəngin irsi vardır. 

Aşıq  Ələsgər parlaq zəkalı,  fitri  istedadlı, 

görk


əmli sənətkar  olmuş, ümumxalq məhəbbəti 

qazanmışdır.  

Aşıq  Ələsgər  Qafqaz  elini  başa-baş 

dolanmış, pirə ata demiş, cavana qardaş, ana-bacı 

bilmiş  qızı,  gəlini,  bacarıqlı  şəyirdlər  yetiş-

dirmişdir. 

 

Professor S



ədnik  Paşa  Pirsultanlı  “Azər-

baycan  aşıq  poeziyasında  və  yazılı  poeziyada 

t

əcnisin  inkişaf  tarixi”  (2010)  adlı  tədqiqat 



monoqrafiyasının  “XVI-XVII  əsrlərdə  şifahi  və 

yazılı  poeziyada təcnis”  adlı  birinci  fəslində 

“XVI 

əsrdə Dirili Qurbani yaradıcılığında təcnis 



şeir  şəklinin görüntüləri”, “XVI əsrdə  Dədə 

K

ərəm  yaradıcılığında  təcnis”,  “Tufarqanlı  Ab-



bas poeziyasında təcnisin mürəkkəb formalarının 

meydana g

əlməsi  (cığalı,  müəmmə  və  təkrar 

g

əraylı  təcnisləri)”,  “Sarı  Aşığın  cinas  bayatı-



larının  bir  küll  halında  meydana  gəlməsi”, 

“X

əstə  Qasım,  Molla  Pənah  Vaqif,  Qasım  bəy 



Zakir, N

əbatı  yaradıcılığında  təcnis” problem-

l

ərinin elmi-nəzəri  şərhini tarixilik və  elmilik 



prinsipl

əri əsasında qısa şərh edir, ümumiləşdirib 

yekunlaşdırır. 


 

487 


 

T

ədqiqatçı  alim  bu  problemlərin həllində 



özünün elmi-n

əzəri ideyasının təhlilinin ön plana 

ç

əkir, oxuculara təlim-tərbiyəvi, bədii-estetik 



mahiyy

ətli və  yüksək insani keyfiyyətlərlə  zən-

gin fikirl

ərini təbliğ edir. 

 



əllif mövzuların  araşdırılıb  tədqiq 



edilm

əsində  yüksək elmi-nəzəri  ideyanın  aşıq 

yaradıcılığı  ilə  vəhdətdə  şərhinə  üstünlük verir, 

Az

ərbaycan  şifahi  və  yazılı  poeziyasının  məz-



mun v

ə  ideyasını,  təlim-tərbiyəvi mahiyyətini 

v

əhdətdə təhlil edir. 



 

T

ədqiqat  əsərində  hadisələrin elmi-nəzəri 



inkişaf  yolu,  yazılı  və  şifahi  poeziyasının  gör-

k

əmli nümayəndələrinin səmərəli fəaliyyəti, 



t

əcnislərin təlim-tərbiyəvi, bədii-estetik mahiy-

y

əti elmi-nəzəri prinsiplər  əsasında,  vahid 



v

əhdətdə ətraflı şərh edilib ümumiləşdirilir. 

 

Maraqlı  və  çox  əhəmiyyətlidir ki, oxucu 



m

ənəvi aləmini,  əqidəsini,dünyagörüşünü,  bili-

yini v

əhdətdə zənginləşdirir, tədqiqat əsəsrindən 



h

əm bilik və həm də mənəvi tərbiyə alır. 

 

Dirili Qurbani XVI 



əsrdə yaşamış və aşıq 

şeirində  təcnisin ilk nümunəsini yaratmışdır. 

Dirili Qurbaninin “Üz indi”, “Yara yüz”, “Bir d

ə 

yaz” r



ədifli təcnisləri gözəl sənət inciləridir: 

 

 



 

488 


Göz

əllər yığılıb qıya baxanda, 

Zülfi dal g

ərdəndə qıya baxanda, 

Nigar p

əncərədən qıya baxanda, 



Ömrümün rişəsin bircə üz indi. 

 

 



Dirili Qurbaninın təcnisləri gözəl və təsirli 

s

ənət nümunələri  olduğuna  görə  oxuculara çox 



t

ərbiyəvi və estetik zövq aşılayır: 

 

X

əstə düşüb qürbət eldə yatıram, 



Bir bir kims

əm yoxdu oyada məni. 

O siyah tell

əri, şirin dilləri, 

Salıbdı sönməyən oy, oda məni.

1

  



 

 

Dirili Qurbani h



əqiqəti  poetik dillə  cila-

layır və deyir ki, xəstələnib qürbət eldə yatıram. 

Ancaq  çox  acınacaqlı  haldır  ki,  məni oyadan, 

m

ənə  kömək olan bir kimsəm yoxdur. Müəllif 



ikinci beytd

ə  qara tellərin,  şirin  dillərin onu 

sönm

əyən oda saldığını alovlu qəlbinin təsiri ilə 



çox qüvv

ətli verir. 

 

Ümumiyy


ətlə, Dirili Qurbaninin təcnisləri 

yüks


ək sənətkarlığa,  dərin məzmuna, təsirli 

ideyaya malik s

ənət inciləridir. Təəssüflər olsun 

ki, Dirili Qurbaninin z

əngin ədəbi irsi toplanma-

mış,  tapılmamış,  tam  şəkildə  çap edilib oxu-

cuların  mütailəsinə  verilməmişdir.  Şübhəsiz ki, 

                                                 

1

 Az


ərbaycan aşıqları və el şairləri. Bakı, 1983, səh 54. 

 

489 


ədəbiyyatşünaslar  və  folklorşünaslar  bu  prob-

lemin h


əlli ilə səmərəli məşğul olacaqlar. 

 

XVI 



əsrin görkəmli nümayəndəsi Dədə 

K

ərəmin  yaradıcılığında  bitgin,  kamil  qoşmalar 



v

ə  gəraylılarla  yanaşı,  müəyyən təcnislər də 

vardır.  Onun  dili  sadə,  aydın  və  rəvandır.  Dədə 

K

ərəmin cinasları çox təsirlidir: 



 

Aylar, ill

ər həsrətini çəkdiyim, 

Üzü dönmüş bivəfa yar, belə bax! 

Göz

əllərdə sərxoş gəzmək ar deyil, 



Asılıbdı gümüş kəmər belə, bax! 

 

Oxudum 



əlifi, yetdim yasinə, 

Şux məmələr əcub yaraşır ya sinə, 

Kamil ovçu b

ərəsinə ya sinə, 

R

əncbərinəm, dayanmışam belə, bax! 



 

K

ərəm deyər, kam almadım dünyada, 



C

əfa çəkdim, ömür verdim dünyada, 

M

əcnun kimi dolanıram dünyada, 



Qocalmışam, piran oldum belə, bax!

1

 



 

 

Anlaşıqlı  dildə  yazılmış  bu  təcnisi təhlil 



etm

əyə ehtiyac yoxdur, çünki məzmun və ideyası 

tamamil

ə aydındır. 



                                                 

1

 Az



ərbaycan dastanları. Bakı, 2005, səh. 97. 

 

490 


 

Tufarqanlı  Abbas  XVII  əsrin  əvvəllərində 

yaşamış,  sənət aləmində  xüsusi  yer  tutmuş, 

t

əcnisin ən gözəl nümunələrini yaratmışdır. Onun 



yaratdığı  cığalı,  müləmmə  və  təkrar gəraylı 

t

əcnisləri gözəl sənət inciləridir. 



 

Tufarqanlı  Abbas  Dirili  Qurbaninin  cinas 

qafiy

ələrindən bəhrələnmiş,  qiymətli təcnislər 



yaratmışdır.  Tufarqanlı  Abbasın  cinas  qafiyəli 

bayatısı da nadir sənət incilərindəndir: 

 

M

ən aşiqəm, Gülgəzə, 



Gül axtara, gül g

əzə. 


Abbas bir gül gönd

ərdi, 


Nişanlısı Gülgəzə. 

 

 



X

əstə  Qasımın  və  Aşıq  Ələsgərin  yaradı-

cılığında  Tufarqanlı  Abbasın  cığalı  və  cığasız 

t

əcnislərindən  faydalandıqları  aydın  nəzərə 



çarpır. 

 

XVII 



əsrdə  Sarı  Aşıq  cinas  qafiyəli 

bayatıların klassik nümunələrini yaratmışdır: 

 

M

ən aşiq, baltasına, 



El

ə vur, balta sına, 

Yaxşının ağ əlləri, 

Batıbdı bal tasına. 

 


 

491 


 

Sarı  Aşıq  bayatı  yaradıcılığının  zirvəsinə 

yüks

əlmiş,  gözəl  bayatılar  yaratmışdır.  Onun 



z

əngin və  çoxcəhətli  yaradıcılığına  ənənəvi 

bayatılar,  bağlama  bayatılar,  cinaslı  bayatılar, 

bayatı-deyişmələr,  bayatılı  rəvayətlər, dastan və 

hekay

ələr daxildir. 



 

Sarı Aşıq Azərbaycan ədəbiyyatının baya-

tı, Aşıq Ələsgər isə qoşma qanadıdır. 

 

Sarı  Aşıqdan  sonra  sənət  meydanına  gəl-



miş  Xəstə  Qasım,  Molla  Vəli Vidadi, Molla 

P

ənah Vaqif, Kazım Ağa Salik, Qasım bəy Zakir, 



Aşıq Həmayıl, Aşıq Pəri, Məhəmməd bəy Aşıq, 

Aşıq  Bəsti və  başqaları  onun  bayatı  yaradı-

cılığına xüsusi maraq göstərmişlər. Yaxşıya olan 

ülvi m


əhəbbətini və  istəyini yüksək qiymət-

l

əndirmişlər. 



 

 

Sarı Aşıq deyir: 



 

M

ən aşıq, dərdi məndə, 



De d

ərdin, dərdi məndə, 

Eşqdən cunun olanın, 

Tapılar dərdi məndə. 

 

 

Görk



əmli sənətkar  Qasım  bəy  Zakir  Sarı 

Aşığın  alovlu  qəlbini dərindən  duymuş  və  bir 

bayatısında demişdir: 


 

492 


G

əldi bir yaxşı suvar, 

Gir bağa, yaxşı suvar. 

Al

əmin malı, mülkü, 



Aşiqin Yaxşısı var. 

 

 



Qasım  bəy Zakir deyir ki, “Aləmin  malı, 

mülkü var” Ancaq Sarı Aşığın bircə Yaxşısı var. 

Sarı  Aşığın  nəfəsi,  amalı  yaşayır.  Qasım  bəy 

Zakir  bu  bayatıda  Sarı  Aşığın  öz  eşqindən 

dönm

əzliyini, yar yolunda mətnliyini poetik dillə 



ifad

ə etmişdir. 

 

M

əhəmməd bəy Aşiq də Sarı Aşığın Yax-



şının eşqi ilə yaşadığını göstərmiş və demişdir: 

 

Qarşıda yaxşı Pəri, 



T

ərlanın yaxşı pəri. 

M

ən aşiqəm yaxşıyam, 



Yaxşıdan yaxşı, Pəri. 

 

 



Sarı Aşıq bayatı ustasıdır. Onun bayatıları 

dill


ər əzbəri olmuş, yaşayır və yaşayacaqdır. Sarı 

Aşıq,  Xəstə  Qasım  və  Aşıq  Ələsgər möhtəşəm 

t

əcnis  sarayları  qurmuşlar,  yəni təcnis inciləri 



yaratmışlar. 

 

Zodlu Abdulla v



ə  Növrəs  İman  onların 

yaradıcılığından  səmərəli bəhrələnmiş,  gözəl 

s

ənət inciləri yaratmışlar. 



 

493 


 

X

əstə  Qasım,  Molla  Pənah  Vaqif,  Qasım 



b

əy Zakir, Nəbati  yaradıcılığında  təcnisə  xüsusi 

maraq göst

ərir və gözəl sənət inciləri yaradırlar. 

 

XVII 


əsrin sonu, XVIII  əsrin birinci 

yarısında  yazıb  yaratmış  Xəstə  Qasımın  ədəbi 


Yüklə 2,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin