T. Malikov O. Olimjonov moliya

18.4. Davlat byudjeti xarajatlarini sarflash muammolari va 
vazifalari 
 
Muammolar
. Hozirgacha davlat byudjeti xarajatlari bo’yicha 
ayrim kamchiliklar mavjud. Ularning asosiylari quyidagilardan iborat: 

davlat byudjeti mablag’laridan foydalanish samara-dorligi 
nisbatan past; 

davlat byudjeti mablag’larini maqsadsiz sarflash amaliyoti 
mavjud; 

davlat byudjeti daromadlari bo’yicha rejalar baja-rilmagan 
sharoitda xarajatlar ayrim yo’nalishlarining moliya-lashtirilishi 
noproportsionaldir; 

davlat byudjeti xarajatlari davlat ijtimoiy siyosatining pishib 
etilgan muammolarini hal eta olmayapti; 

sub’yektlarga to’lovlar bo’yicha qarzlar doimiy ravishda oshib 
borayapti; 

milliy xo’jalikka davlat investitsiyalari minimum darajagacha 
qisqardi; 

va boshqalar. 
Davlat byudjeti xarajatlari bo’yicha bajarilishi lozim bo’lgan 
vazifalar. 
Yuqoridagi kamchiliklarning mavjudligi davlat byudjeti 
xarajatlari bo’yicha baja-rilishi lozim bo’lgan asosiy vazifalarni 
belgilab olishni va ularning o’z vaqtida bajarilishini taqozo etadi. 

---

Hozirgi sharoitda bunday vazifalarning qatoriga quyidagilarni kiritish 
mumkin: 

eng samarali va ijtimoiy ahamiyatga ega bo’lgan loyi-halarga 
davlat byudjeti mablag’larini yig’ish (kontsentratsiya qilish), ijtimoiy 
xarajatlarni moliyalashtirishning ustu-vorligini 
ta’minlash; 

sub’yektlarga to’lovlar bo’yicha qarzlarni keskin qisqartirish va 
ularning to’liq qaytarilishiga erishish; 

iqtisodiyotning ustuvor sohalarida investitsiyalarni davlat 
tomonidan moliyalashtirishni kengaytirish; 

loyihalarni 
moliyalashtirishning 
davlat-tijorat 
amaliyotini 
kengaytirish asosida investitsion jarayon-larning nomarkazlashuvini 
davom ettirish; 

davlat apparatini saqlash xarajatlari va davlat qarzlarini 
boshqarish bo’yicha xarajatlarni qisqartirish; 

harbiy islohotlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish 
asosida 
milliy 
mudofaaga 
mo’ljallangan 
davlat 
byudjeti 
mablag’laridan foydalanish samaradorligini oshirish; 

ayrim tarmoqlarning zararlarini qoplashga yo’nalti-rilayotgan 
dotatsiyalarni kamaytirish; 

maqsadli dasturlar va xarajatlarning ayrim maqsadli moddalari 
bo’yicha xarajatlarni qisqartirish; 

fan, madaniyat, tibbiy xizmat va maorif xarajat-larining ustuvor 
moliyalashtirilishini 
ta’minlash; 

davlat byudjeti mablag’laridan foydalanish ustidan nazoratni 
kuchaytirish; 

davlat byudjeti xarajatlarini moliyalashtirishning g’azna-chilik 
tizimi faoliyatini yanada takomillashtirish; 

va boshqalar.