T texniki kolleci

T
ərif.
B
A
P


olduqda 


B
A
P
,
,
üçlüyünə A və B çoxluqlarının elementləri arasındakı 
münasibətə Binar münasibət deyilir. Binar latın sözü olub (“bis”) “ikiqat” deməkdir. 
Münasibətlərə aid yazılışın sadə olması üçün binar münasibətlərini 
( ) 
kimi işarə edirlər. A çoxluğunun ixtiyari x elementi ilə B çoxluğunun ixtiyari y elementi 
arasında binar münasibəti 
şəklində yazılır. yazılışı (x,y) cütünün dekart 
hasilinin alt çoxluğuna daxil olduğunu göstərir. 
Tutaq ki, 


8
,
6
,
5
,
3

A
v
ə 


14
,
7
,
4
,
3

B
çoxluqlarının elementləri arasında 


y
x



münasibəti verilmişdir.
             


7
;
8
,
4
;
8
,
3
;
8
,
4
;
6
,
3
;
6
,
4
;
5
,
3
;
5

P
olar.
Burada
münasibətini ödəyən çütlərin birinci komponetlərindən düzələn çoxluq 


8
,
6
;
5
1

A
, ikinci komponetl
ərdən düzələn çoxluq B
1
= {
} olar. P çoxluğuna daxil 
olan cütlərin birinci komponentləri çoxluğun 

münasibətinin təyin oblastı, ikinci 
komponentl
əri isə çoxluğun dəyişmə oblastıdır adlanır. P çoxluğuna 

münasibətinin 
qrafiki deyilir. T
əyin oblastı ilə dəyişmə oblastı üst-üstə düşdükdə, deməli 

münasibəti 
h
ər yerdə təyin olunub.
Misala yen
ə müraciət edək. 
Tutaq ki, 


6
,
4
,
2

A
v
ə 


7
,
6
,
5
,
3

B
çoxluqları arasında 


y
x



münasibəti 
verilmişdir.
               


7
;
6
,
7
;
4
,
6
;
4
,
5
;
4
,
7
;
2
,
6
;
2
,
5
;
2
,
3
;
2

P
olar. Bu münasibətin qrafını 
quraq. 
Sevda 
3 
5 
6 
8 
3 
4 
7 
14 
2 
4 
6 
3 
5 
6 

---

19 
3. 
İki müxtəlif çoxluqlar arasında binar münasibəti nəzərdən keçirdik. Verilmiş A və B 
çoxluqları üst-üstə düşə bilər, yəni A=B. Deməli, bu zaman artıq eyni bir çoxluğun 
elementl
əri arasındakı mümkün münasibətlərdən danışmaq olar və binar münasibət bu 
halda sad
əcə çoxluq üzərində binar münasibət adlanır. Bu halda A çoxluğunun
elementl
əri arasındakı binar münasibəti A çoxluğunun A
Dekart hasilinin alt çoxluğu 
olan 
A
A
P


ilə təyin olunur yəni (A,P) cütü ilə təyin olunur. Beləliklə, çoxluq 
üzərində binar münasibəti qısaca aşağıdakı tərif şəklində xarakterizə etmək 
m
əqsədəuyğundur: