Tabiatdan foydalanshning geografik asoslari fanidan “O`zbekistonda alohida muhofaza qilinadigan hududlar va ularning tarifi”

Zarafshon davlat qo'riqxonasi. Qo'riqxonaning maydoni 2352 ga bo'lib, janubiy-sharqiy tomondan Samarqand viloyatining Jomboy va Bulung'ur rayonlari bilan va Zarafshon daryosining qirg'og'i bilan chegaradosh, qo'riqxona ikki maydon: yuqori va quyi maydoni tashkil etadi. Chegara 8 km balandlikda Cho'pon Ota cho'qqisidan boshlanib, Zarafshon daryosining o'ng sohilidan o'tgan birinchi may to'g'onining bosh qismida tugaydi. Qo'riqxona pog'ona-pog'ona bo'lib turadigan tog' yon bag'irliklaridan tashkil topgan. Iqlimi. Qo'riqxonaning iqlimi kontinental-subtropikdir. Oy davomida eng sovuq kunlar yanvar oylari (-27°) hamda eng issiq kunlar iyul oyida (+41°) bo'ladi.
Qizilqum davlat qo'riqxonasi. Hozirgi kunda qo'riqxonaning umumiy maydoni 10311 ga ni tashkil etib, shundan 5338 ga sm o'rmon bilan qoplangan.Qizilqum qo’riqxonasi ikki viloyatning bir qator rayonlarida joylashgan. Buxoro viloyatining Romiton rayoni 1467 ga hamda Xorazm viloyatining Hazorasp rayoni 8844 maydonni egallagan.
Iqlimi. Qo'riqxona iqlimi quruq va keskin kontinental.Cho'l zonalari o'zining quruq havosi, keskin harorati,yog'ingarchilikning kamligi, yozda yuqori harorati qish haroratining uneha sovuqmasligi, ko'p bug'lanishi, kam bulutli bo'lishi hamda kuchli issiq shamol (garmsel) bo'lishi bilan farqlanadi. Florasi. Qizilqum qo'riqxonasida 150 xii yuqori o'simliklar mavjud. O'simlikiar quyidagi biologik tipga bo'linadi: a) Daraxtli to'qaylar guruhi: to'rang'iIli to'qaylar, landshaftli jiydalilar va to'qaylar. b) Butasimonlar guruhi: Taroq o'tli to'qay landshafti, to to'qaylari. v) Ko'p yillik o'simlikli to'qaylar: yantoqlar landshafti, ajriq, yerimrius, chuchukmiya va boshqalar. Faunasi. Qo'riqxonadagi Buxoro bug'usi tabiiy ko'payadi. 2007 yil hisob-kitobiga ko'ra qo'riqxonada 110-130 ta gacha bo'lgan turlar yashaydi. 2006-yilda qo'riqxonadagi hayvonlaming soni quyidagicha: Baliq. 27 tur; Amfibiya (yer-suv hayvoni)-2 tur; Sudralib yuruvchilar 29 tur; Sut emizuvchilar 35 tur qushlar 267 turi mavjud.
3.O`ZBEKISTONDAGI MILLIY BO`GLAR VA BUYURTMAXONALAR(ZAKASNIKLAR)
Milliy bog`lar-tabiatni muhofaza qilish, istirohat sayohat, dam olish maqsadlarida maxsus ajratib, qo`riqlanadigan joylar. O`zbekistonda yaxshi rivojlanmagan. Milliy bog`lar odatda uch qismdan iborat bo`ladi: istirohat, sayohat va qo`riqxona mintaqalari. Milliy bog`larda ilmiy ishlar ham olib boriladi.
Milliy bog, milliy tabiat bog`i — alohida qo`riqlanadigan, inson faoliyati ta’siriga uchramagan va tabiiy manzaralari saqlangan, o`simliklar va hayvonot olami va ularning yashash muhiti ilmiy va o`quv-amaliy ahamiyatga ega bo`lgan katta tabiiy hudud. Milliy bog`da landshaftlarni tiklash, noyob va yo`qolib borayotgan hayvonlar va o`simliklar turlarini saqlash ishlari amalga qat’iy tartibda turistlar uchun ochiqligi.
Jizzax xalq (milliy) bog`i. Jizzax viloyati, Zomin tumani hududida 1977- yil. 31503 gektar. Rekreatsiya. Chotqol-Ugom xalq bog`i. Toshkent viloyatining Bo`stonliq tumanida joylashgan 1992-yil. Tog`oldi va tog` tabiiy komplekslarini saqlash va rekreatsiya hududi.