Tafakkur ziyosi
Yüklə 4,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
YOSH TADQIQOTCHILAR
185 “TAFAKKUR ZIYOSI” ilmiy-uslubiy jurnali 2021/4-son yuz berayotgan favqulotdagi voqealarning tarbiyalanuvchisidir” 4 . Uning fikriga ko‘ra insonlar qandaydir ko‘nikmalar bilan dunyoga kelmaydilar, “ular bor-yo‘g‘i tarbiya mahsulidir” 5 . Ijtimoiy muhit ta’sirida insonlar ba’zida o‘zgaruvchan, ba’zida qo‘rqmas, ba’zida qo‘rqoq, ba’zida ehtiyotkor bo‘lib qoladilar. Ijtimoiy muhit-shaxsning ongi va faoliyatiga ta’sir etuvchi omillar, shart-sharoitlar yig‘indisidir. O‘zbekistonda davlat siyosatining muhim yo‘nalishlaridan biri yuksak salohiyatga ega bo‘lgan, ijtimoiy jihatdan faol bo‘lgan xotin qizlar uchun keng imkoniyatlar eshigini ochish. Ushbu maqsad ayollar ma’naviy- axloqiy kamolotini shakllantirish uchun zarur bo‘lgan ijobiy, yaratuvchanlik omillarini kuchaytirishga undaydi. Chunki, “Shaxs aynan ijtimoiy muhitda o‘z ehtiyojlarini qondirish va o‘z imkoniyatlaridan foydalanish yo‘lini topadi. U aynan shu erda o‘z his-tuyg‘ularini tabiat ato qilgan samimiylik, do‘stlik, mehribonlik, bag‘rikenglik va iztirob chekish fazilatlarini ko‘rsatadi”. Jamiyatda ijobiy va salbiy omillarning tarkib topishi yoki ayollarning ularning ta’siriga tushib qolishi muayyan muhitda ro‘y beradi. Xotin-qizlar ijtimoiy faolligi ijtimoiy muhit ta’sirida takomillashib boradi. Xotin- qizlarning ijtimoiy muhit ta’sirida orttirgan barcha bilimi, tajribasi asta-sekin ongi, shuuriga singib boradi. So‘ngra ko‘nikma va asta-sekin malakaga aylanadi. Shundan keyingina ular ijtimoiy jarayonlarning faol qatnashchisiga aylanadilar. Jamiyat hayotini ma’naviy va ijtimoiy jihatdan sog‘lomlashtirish, ayollar ijtimoiy faolligi uchun keng imkoniyatlar eshigini ochadi. Lekin, afsuski jamiyatda xotin-qizlar uchun yaratilgan shuncha imkoniyatlarga qaramay nosog‘lom muhitda azob chekayotgan opa-singillarimiz talaygina. Ulardan ayrimlarini misol keltiramiz. Masalan, 33 yoshli Ozoda Eshqobilova “kun.uz”ning muxbiriga bergan javoblarida shularni ma’lum qildi: “2011-yilda turmush qurdim. Kelajak hayotim qiyinchilik va muhtojlikda o‘tishini bilsam-da, o‘zim istamagan insonga turmushga chiqdim. Unda zarracha ko‘nglim bo‘lmagan. Erimning ota-onasi ancha yillar oldin vafot etishgan. To‘y qilishga puli bo‘lmagani uchun unashtiruvimizdan keyin besh yil o‘tib ketdi. To‘yning ertasi kunidan azobli kunlarim 4 Гельвеций К.А. Сочинения:В2-х томах.-М:Мысль, 1964. Т.1.-583б. 5 [5].Ўша асар. 6 https://kun.uz/news/2020/07/25/2020-yilda-zoravonlik-va-tazyiqqa-uchragan-ayollarga-709-ta-himoya-orderi-berilgani-malum-qilindi 7 https://kun.uz/news/2020/07/25/2020-yilda-zoravonlik-va-tazyiqqa-uchragan-ayollarga-709-ta-himoya-orderi-berilgani-malum-qilindi boshlandi. Erim mast holatda kelib, hech bir sababsiz meni do‘pposlay ketdi. Bu holat bora- bora odatga aylanib qoldi. Kelin bo‘lib tushgan xonadonimda men va erimdan tashqari ovsinim va ikki qaynog‘am ham yashardi. Erim menga uylanishidan oldin ham ko‘p ichardi. Jigarlari uni bu yo‘ldan qaytarish uchun astoydil harakat qilishmagan. Doim mast bo‘lib, kechalari ko‘chada qolib ketavergani, qo‘ni-qo‘shnilar oldida ularni izza qilgani uchun ham aka- ukalari uni unchalik xushlamasdi” 6 . 47 yoshli Aziza G‘aniyevaning so‘zlariga e’tibor beraylik: “Erim ichib kelgan vaqtlarida meni uravergani o‘z asoratini ko‘rsata boshladi, sog‘ligim yomonlashdi. Bir oy to‘shakka mixlanib qoldim. Davolanishimgayam ko‘p xarajat ketib qoldi. Erim muolaja pullarini to‘lash u yoqda tursin, shifoxonaga borib, hol-ahvol so‘rashga ham yaramadi. Hamma xarajatlarni o‘g‘lim ishlab to‘ladi, yetmaganiga qarz oldik. Qarzlarni ham to‘lash, yashash sharoitimizni yaxshilab olish uchun o‘g‘lim Rossiyaga ketishga qaror qildi” 7 . Yuqoridagi holatlar tez-tez o‘zbek ayollari bilan sodir bo‘lyapti. Bu vaziyat mentalitetimizga singib, qorishib ketganidan odatiy holga, ayrim oilalarda turmush tarzining bir qismiga aylanib ulgurdi. Yangi hayot ostonasida turgan qizlarga ham gohida bo‘lajak er tomonidan, gohida bo‘lajak mushtlarga qarshi “immunitet” shakllantiriladi. Afsuski, bu holat o‘zbekona tarbiyaning bir bo‘lagi hisoblanadi. Biz bunday muammolarning yechimini topish va bartaraf qilish uchun, ijtimoiy muhitning navbatdagi bosqichi – kishilarning tarixan shakllanishi uchun asosiy omillardan bo‘lgan, jamiyatimiz qanoti va boshqaruv tizimining muhim institutlaridan biri bo‘lgan mahallaga murojaat qilamiz. O‘zini o‘zi boshqarishning milliy modeli bo‘lgan mahalla xalqimizning azaliy udumlari, urf-odatlari va an’analariga tayangan holda ijtimoiy, ma’naviy, huquqiy, diniy-marifiy, eng muhimi tarbiyaviy vazifani bajaradi. Mahalla ijtimoiy xizmat sohasining bir bo‘lagi bo‘lib, jamiyatimiz va davlatimizning eng asosiy instituti, ajdodlarimizdan bizga qolgan eng oliy qadriyat hamdir. O‘zbekistonning barcha tuman va shaharlarida har bir mahallada ehtiyojmand oilalar va yoshlardan tashqari ayollar bilan manzilli ishlashga qaratilgan “temir daftar” tizimi joriy qilindi. Ma’lum Yüklə 4,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|