Taraqqiyot psixologiyasi va differensial psixologiyasi

Umr inqirozlarining inson taraqqiyotidagi axamiyati.
Inson kamolotining shaxs davri etuklikning muayyan bosqichi
hisoblanib, ijtimoiy hayotda alox1ida axdmiyat kasb etadi va o’zining kursatkichi bilan muhim rol uynaydi. Shaxs davri bir necha tarakkiyot bosqichlarini aks ettirib, u ilk uspirinlik va yoshlikni kdmrab oladi.
Uning birinchi bosqichi balogat deb nomlanib, 15-16 yoshdagi upit-kizlarni o’zida jamlaydi. Bu bosqichda ushbu xususiyatlar kuzga bevosita tashlanadi:
jismoniy barkamollikning ifodalanishi;
ruxiy jihatdan muayyan kursatkichga erishganligi;
xulk, faoliyat va muomala jarayonlarida individuallikning shakllanishi;
e’titsod, dunyoqarsh pa pozitsiyada barkarorlikning mav-judligi.
Shaxs tarkib goiishining ikkinchi bosqichi ixtisos egallash deb atalib, 17 1N na 21 23 yoshdagi barkamol yigitlar va bokira tsizlardai mshmsh Iopali, kasbiy faoliyatni egallashning o’ziga xosligi Pilam Gmmnkd tarqqiyot pallalaridan ajrachib turadi. Ushbu hojyiglarla ularning o’ziga xosligi namoyon bo’ladi:

• 
  bilimlar, kunikmalar va malakalar egallashdagi indi-viduallik;
  
• 
  faollik individual uslubining paydo bo’lishi;
  
• 
  kasbiy motivaiiyaningustuvorligi;
  
• 
  mananiy ehtiyojning, barkdror k,izik;ishning qat’iyan etakchiligi;
  
• 
  mutaxassislikka munosabatning shaxsiy pozitsiyaga buysunganligi;
  
• 
  kollej na oliy maktab muhiti o’ziga xosligining ular shaxsiy ishda ifodalanishi;
  
• 
  amaliyotga va muhitga moslashishning sifat jixatidan tafovutlanishi.
  
• 
  Shaxs shakllanishining uchinchi bosktichi yoshlik davridan iborat bo’lib, ixtisosiy etuklikni o’zida aks ettiradi. Kupincha bar- kamollik alomatlari tsuyidagilarda ifodalanadi:
  
• 
  kasbiy, ixtisosiy individuallik, betakrorlik, o’ziga xoslik yuzaga kelishi;
  
• 
  kasbiy, ixtisosiy maxraj darajasiga erishuv;
  
• 
  uz soxasida novatorlik xususiyatini namoyish etish;
  
• 
  ijtimoiy batolash ekspertizasi mezonlariga batamom mos tushishlik.
  
• 
  Inson kamolotining navbatdagi davri sub’ekt deb nomlanib, o’ziga xos xususiyatlari bilan umrning boshqa pallalaridan ajralib turadi. X,ar qaysi shaxs sub’ekt darajasiga usib utishi mumkin emas, lekin uning ayrim xususiyatlarini egallash imkoniga egadir. Sub’ekt o’zining mana shu xususiyatlari bilan shaxsdan tafovutlanadi:
  
• 
  xulk-atvorda, faoliyatda, muomalada mustaqlalik ustuvorligi;
  
• 
  ijtimoiy tayotning har bir jabxasida shaxsiy pozitsiyaga egalik;
  
• 
  ilgor insonparvarlik goyalarini ilgari surishning originalligi, innovatsion ekanligi bilan ajralib turishlik;
  
• 
  goyalarini qaror toptirishda ob’ektiv va subkektiv gueiktarni engish va ijtimoiy-siyosiy etuklikni namoYish esilishdir.