Taraqqiyot psixologiyasi va differensial psixologiyasi

Xorijiy adabiyotlar

4. 
   William Damon,Richard M. Lerner Handbook of Child Psychology, Theoretical Models of human Development . © 2006- Psychology
   
5. 
   David G. Myers. Psychology. © 2010 by Worth Publishers.
   

9 - MA’RUZA- Гўдаклик даври
Гўдаклик даврида ривожланишнинг ижтимоий вазияти ва етакчи фаолият. Гўдаклик даврининг психологик хусусиятлари. Манипулятив фаолият, психик функциялар. Эмоционал муомала етакчи фаолият сифатида.
Go`daklik davrining asosiy fiziologik xususiyatlari.
Gudakning tayotiy faoliyati va taqliriuni kurshagan, parvarish-
laydigan katta yoshdagilarga bevosita bog’liq, bo’lib, uning barcha
ehtiyoj va talablari fakat shular tomonidan kundiriladi. Psixologik iboralar bilan aytsak, kattalar bolaning fazodagi urnini
uzluksiz o’zgartirishi, almashtirishi natijasida unda kurish,
eshitish, teri-tuyush, haroratni sezish, ta’m bilish kabi sezgilar
rivojlanadi (takomillashadi). Kattalar tomonidan gudak uchun
yaratilgan ob’ektiv va sub’ektiv shart-sharoitlar uning usishini
belgilovchi muhim turtki vazifasini o’taydi. Atrof-muhitning
xususiyat va xossalarini kattalar gudakning psixik dunyosiga
singdiradilar. Shiqildoqlar shakli, rangi har xil uyinchoqlar va
hokazolarni bolaning diqqatiga havola qilish unda jismlar
to’g’risida tasavvur obrazlarini yaratadi, gudakning hissiy bilish
organlari esa ularni aks ettiradi. O’zaro muloqot jarayonida,
jismlarni ushlashga o’rgatish, mashklar natijasida gudak "tanish"
jismlarga talpinadigan, ularga kul chuzadigan bo’la boshlaydi, unda
rang va shaklni farqlash imkoniyati tugiladi.
Ta’sir utkazishning keyingi murakkabroq, bosqichida bola
kattalar yordami bilan utirish, urinda dumalash, tik turish,
ovqatlanish kurollaridan to’g’ri foydalanishni, uzluksiz va
mazmunli xarakatlarni amalga oshirishni o’rganadi. Shuning uchun
aks ettirish qaysi bosqichdaligidan kati nazar, bevosita yo’l bilan amalga oshadi. Umuman, gudaklik davrining dasglabki bosqichida olam, barcha ashyolar, jismlar to’g’risidagi ma’lumotlar, tasavvurlar, timsollar va xakazolar bolaning kattalar bilan xamkorlikdagi faoliyati mahsuli sifatida ma’naviy boylikka aylanib, uningbosh
miya yarim sharlari pustlogi ostida uz
izlarini qidiradi. Mazkur davrning
aksariyat bosqichlarida gudakda bilim
va tajribalarni egallash, o’quv, kunikma va malakalarii mustaqil uzlashtirish imkoni bo’lmaydi.