Taraqqiyot psixologiyasi va differensial psixologiyasi

Apgar shkalasi bo`yicha fiziologik xolatni baxolash.
Chaqaloqda himoya rsflekslaridan tashqari, qo’zg’atuvchilar bilan aloqa urnatishga xizmat qiladigan reflekslar xam bo’ladi. Bo’larni orientir rsflekelari deb ataladi. Chaqaloklarni kuzatishlarda ikki uch kunlik bola xonaga kuyosh nuri tushishi bilan boshini yoruglik tomonga burishi, chaqalok,xonaga asta kirib kelayotgan nur manbaini ham sezishi yaqqol kurinadi.
Yuqorida aytilgan reflekslardan tashqari, bolada bir nechta tug’ma tabiiy reflekslar tam uchraydi: emish refleksi ogziga tushgan narsani sUrishda uz ifodasini topsa, kul kaftiga biror narsaning tegishi ushlash, chang solish reaksiyasini vujudga keltiradi. O’zidan narsani itarish, uzoqlashtirish refleksi mavjuddigini kursatadi va bu hol tovonga qandaydir jism tegishi bilan uni o’zidan uzoklashtirishda namoyon bo’ladi.
Psixolog V.S.Muxinaning fikricha, chaqalokda tugalishiga qadar ham shartsiz reflekslar bo’lishi, unga homilalik paytidayok, uz kulini surish imkonini yaratadi.
Sharq sallomalarining fikricha, chaqalokda tug’ma reaksiyalarning boshqa guruhi ham mavjud bo’lib, beshik tebratilganda chaqalok,ning yig’idan tuxtashi, ixtiyorsiz xarakati sekinlashuvi shundan dalolat beradi. Kadim zamonlardan beri beshik, surgich va hokazolardan chaqalokdi yupatishning, uning ixtiyorsiz xdrakatini tuxtatishning, diktatini ovqatga va favkulodda holatga tuplashning mutim vositasi sifatida foydalaniladi.
K,ator tugma-tabiiy reaksiyalar chaqalok hayoti uchun juda muximdir. Ana shu shartsiz reflekslar tufayli,u,yangi,ungaysiz,sharoitga,kunikib,boradi,va,uz,yashash,tarzini,mavjud,yunalishga uygunlashtiradi.Uning,yangi,muxitda,ovkatlanishi,va,nafas olishi ana shu refleks -
larning,bevosita,funktsiyasi,hisoblanadi.Bola,tutlgunicha,undagi barcha jarayonlar onaning
organizmi,orkdli,amalga,oshgan,bo’lsa, tugalganidan keyin mutlak,o boshqacha tarzda amalga osha boshlaydi.Masalan,upka,bilan nafas olish, oral (ogiz, ichak, oshk,ozon kabi biologik organlar
orkdli) ovkdtlanish vujudga keladi. Buni psixologiyada reflektor
moslashish deb ataladi.
Muskul,sistemasining,ishtirokida,nafas,olishning,ritmli,harakatlari amalga oshadi. Bu jarayon ovkdtlanish,,emish,(surish),reflekslari yordamida vujudga keladi. Chaqaloqning tugma
reflekslari dastlabki paytlarda nomutanosib ishlashi sababli u
tez-tez kdlkrtb ketadi, jismonan darrovtolikddi (tez uykuga ketadi
yoki uygonadi). Chaktitoktting butun faoliyati, faolligi organizmni
ozits bilan ta’minlashga, tuyishga yunalgan bo’ladi. Organizmniig
termoregulyatsiyasi ham alohida axdmiyat kasb etib, bolani o’zgaruvchan
mikromuhitga tobora moslashtirib boradi.