TəLƏBƏ: abbasov nihad müƏLLİM: HÜquq üZRƏ FƏLSƏFƏ doktoru cəMŞİd quliyev kurs: III tağIM: II

Dövlət mülkiyyətinə münasibətdə dövlətlərin varisliyi.

1983-cü il Konvensiyasına görə, dövlət mülkiyyətinə münasibətdə varislik məsələləri aşağıdakı qaydada həll olunur.
Varis dövlət yeni müstəqil dövlət olduqda:

1. 
   əvvəlki dövlətin, yeni müstəqil dövlətin ərazisində yerləşən bütün daşınmaz əmləkı yeni müstəqil dövlətə, yəni varis dövlətə keçir;
   
2. 
   əvvəlki dövlətin göstərilən ərazisindəki fəaliyyəti ilə bağlı olan daşınan mülkiyyətidə varis dövlətə keçir.
   

İki və ya daha artıq dövlət bir dövlətdə birləşdikdə, əvvəlki dövlətlərin mülkiyyəti varis dövlətə keçir.
Dövlət bir neçə yeni dövlətə parçalandıqda:

1. 
   əvvəlki dövlətin varis dövlət əvvəlki dövlətin yerləşən daşınmaz mülkiyyəti varis dövlətə keçir ;
   
2. 
   əvvəlki dövlətin ərazisindən kənarda yerləşən daşınmaz mülkiyyət ədələtli qaydada varis dövlətlər arasında bölüşdürülür ;
   
3. 
   əvvəlki dövlətin, varisliyin obyekti olan ərazisindəki fəaliyyəti ilə bağlı əldə edilmiş daşınan SSRİ müvafiq varis dövlətə keçir ;
   

ç) əvvəlki dövlətin digər daşınana mülkiyyəti varis dövlətlər arasındı ədələtli qaydada bölüşdürülür.
SSRİ dağıldıqdın sonra onun varis dövlətlərin arasındı ortaya çıxan məsələlərdən biri SSRİ-nin xaricidəki daşınar və daşınmaz mülkiyyətinin bölüşdürülməsi oldu. Keçmiş Sovet İttifaqının xaricidəki bütün mülkiyyətinin bölünməsi haqqında 6 iyul 1992-ci il tarixli Sazişə müvafiq olaraq, varis dövlətlər üçün bu mülkiyyətdə konkret paylar müəyyən edildi.
Dövlətin ərazisinin bir hissəsinin başqa dövlətə keçdiyi halda da eyni qaydalar tətbiq olunur.

Dövlət arxivlərinə münasibətdə dövlətlərin varisliyi

Arxiv fondlfarının bütövlüyünün qoruyub saxlaması zəurətindən və onlarda olan məmulatların müstəsna əhəmiyyətindən çıxış edərək, 1983-cü il Vyana Konvensiyası mümafiq tədbirlərdən ədalət prinsiplərinin əsas götürülməsini və bütün lazımi halların nəzərə alınmasını tələb edir.
İki və ya artıq dövlət bir dövlətdə birləşdikdə, əvvəlki dövlətlərin arxivləri varis dövlətə keçir.
Dövlət bir neçə varis dövlətlərə parçalandıqda, əvvəlki dövlətin arxivlərinin varis dövlətin normal idarə edilməsi üçün zəruri olan habelə bu əraziyə bilavasitə aidiyyəti olan hissəsi həmin varis dövlətə keçir. Lakin müvafiq varis dövlətlər başa cür razılığa gələ bilərlər. Əvvəlki dövlətin digər axivləri, 1983-cü il Konvensiyasına uyğun olaraq, «ədalətli qaydada, bütün müvafiq halları nəzərə almaqla» varis dövlətlərə keçir.
SSRİ-nini arxivləri ilə bağlı məsələlər Keçmiş SSR İttifaqının dövlət arxivlərinə münasibətdə varisçilik 6 iyul 1992-ci il tarixli Sazişə nizama salınmışdır. Sazişə görə, hər bir varis dövlətin ərazisində olan arxivlər həmin dövlətə keçir. Hər bir dövlət başqa dövlətin ərazisində olan arxiv sənədlərin surətlərini əldə etmək hüququ verilir.Həmçinin hər bir dövlət digər dövlətin rəsmi arxiv idarəsi tərəfindən merilmiş arxiv arayışlarının hüquqi qüvvəsini tanıyır. Sazişin iştşrakçıları keçmiş Rusiya imperiyası və SSR İttifaqının ali dövlət orqanlarının fəalliyyəti nəticəsində yaranmış və üçüncü dövlətləri dövlət arxivivlərində saxlanan fondların bütövlüyünü və bölünməzliyini tanıyırlar. Varis dövlət yeni müstəqil dövlət olduqda, bu əraziyə mənsub olmuş arxivlər yeni müstəqil dövlətə keçir.
Dövlət ərazisinin bir hissəsinin ayrılması və müstəqil dövlət yaradılması halında bu ərazinin normal idarə edilməsi üçün orada qalması olan və bu əraziyə öiləvasitə aidiyyəti olan arxivlər həmin dövlətə keçir.

Dövlət ərazisinin ayrılmış hissəsi başqa bir dövlətlə birləşdikdə, yuxarıda göstərilmiş qaydalar tətbiq olunur.