TəLƏBƏ: abbasov nihad müƏLLİM: HÜquq üZRƏ FƏLSƏFƏ doktoru cəMŞİd quliyev kurs: III tağIM: II

DÖVLƏTLƏRİN VARİSLİYİ

Dövlətlərin varisliyi dedikdə, müəyyən beynəlxalq hüquq və vəzifələrin bir dövlətdən digərinə keçməsı başa düşülür.
Dövlətlərin varisliyi məsələləri o zaman ortaya çıxır ki, müəyyən bir ərazi üzərində dövlət suverənliyi dəyişir. Bu məsələləri nizama salan normalar üzun müddət beynəlxalq adətlərdəi ibarət olmuşdur. Hazırda bu normalar məcəllələşdirilmişdir. Dövlətlərin varisliyi sahəsinə iki beynəlxalq konvensiya mövcuddur:

1. 
   Müqavilələrlə münasibətdə övlətlərin varisliyi haqqında 1978-si il Vyana Konvensiyası ( 6 noyabr 1996-sı ildə qüvvəyə minmişdir).
   
2. 
   Dövlət əmlakına, arxivlərinə və borclarına münasibətdə dövlətlərin varisliyi haqqında 1983-cü il Vyana Konvensiyası (hələ qüvvəyə minməmişdir).
   

Bu konvensiyaların məğzində duran əsas ideya ondan ibarətdir ki, dövlətlərin varisliyi ilə bəğlı ortaya çıxan bütün məsələlər müvafiq dövlətlər – əvvəlki dövlətlə varis dövlət (dövlətlər) və ya varis dövlətlərin özü arasında razılaşma yolu ilə həll olunur. Belə bir razılaşma mümkün olmadıqda isə, müvafiq tərəflər Konvensiyasiyaların müddəalarına uyğun hərəkət etməlidirlər.
Dövlətlərin varisliyi aşağıdakı hallarda ortaya çıxır:

1. 
   hər hansı bir ərazinin müstəmləkəçiliyindən azad oluş müstəqil dövlət (“yeni müstəqil dövlət”) yaratması;
   
2. 
   bir dövlətin bir neçə müstəqil dövlətə parçalanması;
   
3. 
   bir neçə dövlətin bir dövlətdə birləşməsi;
   

ç) dövlət ərazisinin bir hissəsinin ayrılmısı və müstəqil dölət yaratması;

4. 
   hər hansı bir ərazinin bir dövlətə birləşməsi.
   

Dövlətlərin varisliyinin obyektləi aşağıdakılardır: a) əvvəlki dövlətin iştirakəısı olduğu beynəlxalq müqavilələr; b) dövlət mülkiyyəti; c) dövlət arxivləri; ç) dövlət öorcları