Тема : озбекстан республикасы пукаралык хукыкы тусиниги, принциплери хэм дизими

4. Tovar /xizmet ko`rsetiw/ belgisin basqa shaxslarg`a o`tkeriw
Guwaliqta ko`rsetilgen tovarlar, jumislar, xizmetlerdin` barliq toparlari yamasa bir bo`legine tovar belgisin qoyiwdan ibarat absolyut huqiqti belgi iyesi sha`rtnama tiykarinda basqa ma`pdar yuridikaliq yamasa fizikaliq shaxsqa beriwi /o`tkeriwi/ mu`mkin. Sha`rtnamada o`tkerilip atirg`an hukiqtin` ko`lemi ayqin belgilep qoyiliwi tiyis. Usinday sha`rtnama to`lemli yamasa biypul du`ziliwi mu`mkin.
To`mendegi jag`daylarda tovar belgisine bolg`an huqiqtin` basqa shaxsqa beriliwine jol qoyilmaydi:
a/ egerde onda tovar haqqinda tutiniwshinin` yamasa basqalardin` aljasiwina, jan`ilisiwina sebepshi boliwi mu`mkin bolsa;
b/ egerde usinday tovardi islep shig`ariwshi, tayarlawshi haqqinda tutiniwshinin` aljasiwina, jan`ilisiwina sebepshi boliw mu`mkin bolsa, onday jag`daylarda /Patent mekemesi tovar belgisine bola huqiqti basqa bir shaxsqa beriwi haqqindag`i sha`rtnamani dizimnen o`tkeriwdi biykar etedi.
Egerde joqaridag`i jag`daylar yamasa olardin` biri sha`rtnama du`zilgennen keyin ju`zege kelgen bolsa, ol jag`dayda sha`rtnamani biykar etiw haqqinda talap penen wa`killigi bar ma`mleketlik mekemeleri, tutiniwshilar assotsiatsiyasi yamasa basqa shaxslar mu`ra`ja`a`t etiwi mu`mkin. Sha`rtnama sud ta`repinen biykar etilgende onin` orinlaniwi na`tiyjesinde payda bolg`an joqarijag`i jag`daylardi saplastiriw ta`replerdin` juwapkershiligine ju`kleniwi tiyis.
Tovar belgisinin` iyesi usi belgiden paydalaniw huqiqin litsenziya sha`rtnamasi tiykarinda basqm shaxsqa beriwi mu`mkin. Litsenziya sha`rtnamasinda litsenziat o`nimnin` sapasi litsenziar o`nimnin` sapasinan to`men bolmawi ha`m litsenziar mine usi sha`rtke a`mel etip turg`anlig`in qadag`alap turiw haqqindag`i sha`rt boliwi tiyis.
Tovar belgisine bolg`an hukiqtin` ha`r qanday tiykarg`a bola basqa shaxsqa o`tiwi, sonin` ishinde oni sha`rtnama tiykarinda /PK nin` 105- stat`yasi, birinshi bo`liminde belgilengen ta`rtipte/ yamasa huqiyqiy miyrasxorliq ta`rtibi menen /yuridikaliq shaxslar qayta sho`lkemlestiriliwi na`tiyjesinde/ basqa shaxsqa beriw Patent mekemesinde dizimnen o`tkeriliwi tiyis.
Usi talapqa a`mel etpew aqibetleri PK nin` 1106-stat`yasinda belgilep qoyilg`an.
PK nin` 1106-stat`yasinda tovar belgisine bolg`an huqiqin basqa shaxsqa o`tkeriw haqqindag`i sha`rtnamalar formasina qoyilatug`in talaplar belgilengen. Og`an bola belgisine bolg`an huqiqti basqa shaxsqa beriw haqqindag`i sha`rtnamalar ha`m tovar belgisinen basqa shaxslardin` paydalaniwi ushin litsenziya beriw haqqindag`i sha`rtnama:
a/ jazba tu`rde du`ziliwi kerek /onda kelisimlerdin` jazba tu`ri haqqindag`i PK nin` 107-stat`yasinin` talaplarina toliq a`mel etiwi sha`rt/;
b/ ma`mleketlik Patent mekemesinde dizimnen o`tkeriliwi tiyis /onda Patent mekemesi sha`rtnamalardin` nizamg`a, sonday-aq maqsetke muwapiqlig`in, ma`mleket ha`m ja`ma`a`t ma`plerine qayshi kelmewi tekseredi/. Patent mekemesinin` sha`rtnamalardi dizimnen o`tkeriwdi biykar etiw haqqindag`i qarari tiykarli boliwi tiyis. Usi qarardin` u`stinen shag`im menen sudqa mu`ra`ja`a`t etiw mu`mkin.
Tovar belgisine bolg`an huqiqti basqa shaxsqa o`tkeriw haqqindag`i sha`rtnama ha`m tovar belgisinen basqa shaxslardin` paydalaniwina litsenziya beriw haqqindag`i sha`rtnamalardin` jazba formasina ha`m dizimnen o`tkeriw talabina a`mel etpew sha`rtnamalardin` haqiyqiy emesligine sebep boladi. Usinday sha`rtnamalar PK nin` 112-stat`yasi birinshi bo`qimine bola o`z-o`zinen haqiyqiy esaplanbaydi. Bir waqittin` o`zinde usi ta`rtipten jen`illliklerge bariw ol PK nin` 112-stat`yasinin` 2-bo`liminde belgilep qoyilg`an. Sog`an tiykarlanip eger ma`mleketlik dizimnen o`tkeriw talap etiletug`in kelisim kerekli formada du`zilgen bolip, biraqta ta`replerdin` beriwi oni dizimnen o`tkeriwden bas tartsa, sud basqa ta`reptin` talabi menen kelisiwdi dizimnen o`tkeriw haqqinda qarar shig`ariwg`a haqili. Usinday jag`dayda kelisim /sha`rtnama/ sud qararina muwapiq dizimnen o`tkeriledi. Sha`rtnamani ma`mleketlik dizimnen o`tkeriwden bas tartip atirg`an ta`rep sha`rtnamani du`ziw keshiktiriliwine baylanisli ekinshi ta`rtipke jetkerilgen ziyandi to`lewge ma`jbu`r.
Sha`rtnamalardin` o`z-o`zinen haqiyqiy sanalmawi aqibetleri PK nin` 113-114-stat`yalarinda belgilep qoyilg`an. Sog`an tiykarlanip sha`rtnama haqiyqiy bolmag`aninda ta`replerdin` ha`r biri sha`rtnama tiykarinda alg`an na`rseni basqa ta`repke qaytarip beriwi, aling`an na`rseni sol turisinda, natura jag`dayinda /atap aytqanda aling`an na`rse mal-mu`lkten paydalaniw, orinlang`an xizmet yamasa ko`rsetilgen xizmet penen sa`wlelengende/ qaytarip beriw mu`mkin bolmag`anda egerde sha`rtnama haqiyqiy emesliginin` basqa aqibetleri nizamda na`zerde tutilg`an bolmasa, onin` qunin to`lewi sha`rt.
Haqiyqiy bolmag`an sha`rtnama onin` haqiyqiy emesligi menen baylanisli bolg`an aqibetlerden tisqari, basqa yuridikaliq aqibetlerge alip kelmeydi ha`m du`zilgen waqittan baslap haqiyqiy emes. O`ytkeni usinday sha`rtnamalar boyinsha orinlawdi talap etiw, sha`rtnama sha`rtlerin buzg`anliq ushin tiyisli juwapkerlikti qollaniw haqqinda sudqa mu`ra`ja`a`t etiwi mu`mkin emes.
O`z-o`zinen haqiyqiy bolmag`an kelisim, sha`rtnamanin` haqiyqiy emesligi aqibetleri qollaniw haqqindag`i talapti ha`r qanday ma`pdar shaxs qoyiw mu`mkin. Sud usinday aqibetlerdi o`z intasi menen qollawg`a haqili.