Тема : озбекстан республикасы пукаралык хукыкы тусиниги, принциплери хэм дизими

7. Tovar shig`arilg`an orinnin` atinan paydalaniw hukiqi
Tovar shig`arilg`an orinnin` atinan paydalaniw hukiqina iye bolg`an shaxs usi atti tovarda, idisi ha`m oramda, reklamalarda, baspa mag`liwmatlarinda, esap betlerinde isletiw, sonday-aq usi tovardin` puxaraliq ma`mlege kirgiziliwi mu`na`siybeti menen /satiw, ijarag`a beriw, ko`rsetiw ha`m basqalar/ orin atinan basqasha formada paydalaniwga haqili. Tovar shig`arilg`an orinnin` ati tovar belgisi menen birlikte, o`zi biyg`a`rez, jeke ra`wishte isletiliwi mu`mkin.
Sanaat mu`lki ob`ektlerinin` basqa tu`rlerden parqi boyinsha tovarlardin` kelip shig`iw orni atinan paydalaniw hukiqi anaw yamasa minaw shaxsqa monopoliya tiykarinda tiyisli bolmaydi. Bul huqiq tiyisli ma`mleket, orin, aymaq shen`berinde, sol tu`rdegi tovardi tayarlaw boyinsha xojaliq xizmetin a`melge asirip atirg`an barliq shaxslarg`a tiyisli boliwi mu`mkin /PK nin` 1108-stat`yasi 1-3 bo`liminde belgilengen talaplarg`a a`mel etken jag`dayda/. O`ytkeni, ma`selen, Chust aymag`inda xizmet alip bariwshi barliq pishaq ustalari-o`nermentler «Chust pishag`i» degen attan paydalaniw hukiqi haqqinda gu`waliq sorap, Patent mekemesine mu`ra`ja`a`t etiwge haqili. Onda bir neshe o`nerment birgelikte yamasa bir-birinen biyg`a`rez, jeke tu`rinde de dizimge aliniwi mu`mkin. Olardin` ha`r biri tovar islep shig`arilg`an orinnin` atinan paydalaniw huqiqina iye.
Joqarida ko`rsetilgenindey tovar shig`arilg`an orinnin` atinan paydalaniw absolyut monopol huqiqi emes, bul hukiq bir waqittin` o`zinde PK nin` 1108-stat`yasinda belgilengen talaplarg`a a`mel etilgende sheklenbegen belgilenbegen topardag`i shaxslarg`a tiyisli boliwi mu`mkin. Mine usig`an baylanisli tovar shig`arilg`an orinnin` atinan paydalaniw hukiqinin` basqa shaxsqa beriliwine, onin` basqa shaxsqa o`tkeriliwine, onin` litsenziya tiykarinda paydalaniw ushin beriliwine jol qoyilmaydi, bul haqqindag`i kelisim ha`m sha`rtnamalar o`z o`zinen haqiyqiy dep esaplanbaydi.
O`zbekstan Respublikasinda onin` aymag`indag`i (ma`mleket shegaralarinin` ishinde jaylasqan) tovarlar shig`arilg`an orinlardin` atlari (wa`layatlar, rayonlar, qalalar, awillar, tawlar, da`r`yalar ha`m basqa da geografiyaliq ob`ektler) huqiyqiy jaqtan qorg`aladi (yag`niy bul attan paydalaniwshilardin` huqiqlari u`shinshi bir shaxslardin` qa`wip saliwinan qorg`aladi).
Basqa ma`mlekettegi tovar islep shig`arilg`an orinnin` ati O`zbekstan Respublikasinda huqiqiy qorg`aliwi ushin to`mendegi eki sha`rt bir waqittin` o`zinde bar boliwi tiyis:
a/ egerde bul at tovar shig`arilg`an ma`mlekette dizimnen o`tkerilgen bolsa;
b/ onnan keyin O`zbekstan Respublikasi Patent mekemesinde belgilengen ta`rtipte dizimnen o`tkerilgen bolsa;
Egerde basqa ma`mlekette tovar islep shig`arilg`an orninnin` ati sol ma`mlekettin` o`zinde huqiyqiy qorg`almasa, bul jag`dayda ol O`zbekstan Respublikasi aymag`inda da huqiyqiy qorg`aliwg`a alinbaydi.