Texniki diaqnostikanın əsasları. Giriş. Texniki diaqnostikanın əhəmiyyəti

3

2

1
Z₁ Z₂ Z₃

Z1 Z

5

4
Z₄ Z₅

Z4




8

7

6
Z₆ Z₇ Z₈

Şək.3.Funksional elementlərin sayı 8 olan obyektin funksional sxemi

CƏDVƏL 1

Funksional elementin nömrəsi	Çıxış nömrələri
	Z1	Z2	Z3	Z4	Z5	Z6	Z7	Z8
1	0	0	0	0	0	1	1	1
2	1	0	0	1	0	1	1	1
3	1	1	0	1	1	1	1	1
4	1	1	1	0	0	1	1	1
5	1	1	1	1	0	1	1	1
6	1	1	1	0	0	0	0	0
7	1	1	1	1	0	1	0	0
8	1	1	1	1	1	1	1	0

Bütün funksional elementlər saz olduqda bütün çıxışların parametrləri nominal olur və Z₁ – Z₈ çıxışlarının qiymətləri vahidlərlə göstərilir.

Tərtib olunmuş cədvəl 1 baxılan obyektin tək imtinaları matrisasıdır və mümkün olan tək imtinaların siyahısını göstərir.Əgər obyektdə eyni zamanda baş verən çoxlu, məsələn cüt imtinaların baş verməsi yoxlanıldıqda, Cədvəl 1 sm² miqdarda sətirlər əlavə olunur.Bu sətirlərin hər biri hər hansı iki funksional elementin imtinasını nəzərdə tutur.Bu sətirlər əvvəlki qayda ilə funksional sxemin analizi əsasında doldurula bilər.Cədvəl 2 –də baxılan sistem üçün bu sətirlər göstərilib.Eyni zamanda üç imtinanın baş verməsi tədqiq olunursa nasazlıqlar matrisasının sətirləri sm³ miqdar və s.artırılır.
İşləmə qabiliyyətinin ANS (avtomatik nəzarət sistemi )-nin həyata keçirilməsinin ümumi prinsipləri və elementləri

İşləmə qabiliyyətinin ANS aşağıdakı əməliyyatları yerinə yetirməlidir.

- obyektin işləmə qabiliyyətini xarakterizə edən, çıxış parametrləri birliyi barədə informasiyanın alınması;

- daxil olan informasiyanın işlənməsi və obyektin işə qabiliyyətli və ya nasaz (imtina) vəziyyətində olmasının təyini;

- obyektin baxılan vəziyyətinin parametrlərinin cari qiymətlərinin qeydi;

- nəzarət sistemində ehtiyat nəzərdə tutulubsa, ehtiyatda olan obyektin işə qoşulması.

Bəzən ANS işləməyən obyektin yoxlanması üçün nəzərdə tutulur.Bu zaman obyektin giriş siqnalları ANS-də yaradılan (generasiya edilən) sınaq siqnalları ilə əvəz olunur.

Obyektin nəzarət olunan parametrləri barədə informasiya adətən obyektin işini xarakterizə edən vericilərdən ANS-nə daxil olur və onlar diaqnostika nöqteyi-nəzərindən iki qrupa:verici – çeviricilərə və hədd vericilərinə, yəni parametrin buraxıla bilən qiymətdən uzaqlaşmalarını qeyd edən vericilərə ayrılır.Hazırki zamanda texniki diaqnostikanın ANS-lərində informasiyanın işlənməsi və qərarlar qəbulu üçün EHM-dən istifadə olunduğundan və obyektin iş rejiminə nəzarət vericilərinin informasiyası üzərində istənilən riyazi və məntiqi əməliyyatların aparılması(o cümlədən parametrlərin sərhəd oblastlarından uzaqlaşmalarının təyini) mümkün olduğundan xüsusi hədd vericilərinə ehtiyac qalmır. Diaqnostika obyektinin, daha doğrusu onun funksional elementlərinin parametrləri (siqnalları) uyğun vericilərlə ölçüldükdən sonra obyektlə EHM arasındakı əlaqə qurğu vasitəsiylə (OƏQ) EHM-daxil edilir.(şək 3)

İşçi vəziyyətində olmayan, bəzən isə normal işləməsi üçün müəyyən siqnalların verilməsini tələb edən işləyən obyektlərin (məsələn qəbuledicilərin, gücləndiricilərin, deşifratorların və s) yoxlanması üçün xüsusi qaydalarla (generatorlarla) lazımi xarakteristikalı siqnallar imitasiya olunur. Belə sınaq siqnalları kimi impuls, səs, sinusoidal şəkilli və s.siqnallardan istifadə olunur.Tədqiqat obyektinin bu sınaq siqnallarına olan reaksiyaları vericilərlə qeyd olunur və işlənmək üçün EHM -ə daxil edilir.

Müxtəlif zaman anlarında və müxtəlif rejimlərdə işə qoşulan ANS-nin çox saylı elementlərinin idarəsi mürəkkəb proqramlarla idarə olunur.Bu idarələr xüsusi idarəedici qurğularla həyata keçirilir.Nəzarətin nəticələrinin riyazi və məntiqi işlənməsi və idarə funksiyaları EHM-də xüsusi proqramlarla həyata keçirilir.

ANS-də istifadə olunan bütün texniki vasitələr hər bir apparatura kimi imtinalara malikdir və bu zaman nəzarətin nəticələrinin etibarlığı azala bilər.Odur ki, nəzarət zamanı istifadə olunan ANS saz olmasına əmin olmaq üçün sistemin bütün və ya müəyyən elementlərinin özünənəzarət prosesi aparılır.Obyektin əsas elementlərinin ANS-i ilə əlaqələndirilməsi, əsas diaqnostika məsələlərinin həlli ardıcıllığının və məntiqinin seçilməsi, müxtəlif nəzarət və iş rejimlərinin seçilməsi ANS-nin istifadə olunmuş qurulma prinsipləri ilə müəyyən olunur. Müasir sistemlər üçün onlar olduqca çoxdur və onların seçilməsi üçün ANS-lərinin təsnifatını bilmək lazımdır.