Tálim bilimlendiriw sistemasında kompyuter texnologiyalarınan paydalanıw

Toqtatıw kodlar kombinaciyası.
Maǵlıwmattı qabıl etiwshi abonent qurılması 
paketti uzatıw tamam bolǵanlıǵı haqqında xabar beriwi ushın xızmet etedi hám 
qabıl etiw qurılmasın qabıllaw jaǵdayınan shıǵarıwdı táminleydi. Egerde ózin-ózi 
sinxronlaw kodi isletilse bul maydan joq bolıwı da múmkin. 
Kópshilikpaket quramındaǵı tek úsh maydandı ajıratadı: 

---

142 

Paketti baslanǵısh basqarıw maydanı
(yaki paket teması), yaǵnıy bul maydan 
quramı baslaw kombinaciyası, qabıl etiw hám uzatıw qurılmalarınıń tarmaq 
mánzili, sonday-aq, xızmetshi maǵlıwmatlardan payda boladı. 

Pakettiń maǵlıwmatlar maydanı. 

Pakettiń keyingi basqarıw maydanı
( treyler), bul maydan quramına pakettiń
qadaǵalaw sanları jıyındısı hám toqtatıw kodları kombinaciyası, sonday-aq, 
xızmetshi maǵlıwmattı da kiritiw múmkin. 
Ádebiyatlarda «paket» ataması ornında «kadr» ataması da isletiledi. Bazı bir 
jaǵdayda bul eki atama bir maydandı anıqlaydı, biraq bazı bir waqıtta kadr paket 
ishine jaylasqan dep te oylaydı. Bul jaǵdayda barlıq sanap ótilgen kadr maydanı 
priambula hám toqtatıw kodları kombinaciyasınan tısqarı kadrǵa tiyisli. Paketke, 
sonday-aq, kadr basqarıw belgisi (priambula keyninde) da kiriw múmkin. Bunday 
atama Ethernet tarmaǵında qabıl etilgen. Biraq hár dayım yeste tutıw kerek dene 
mánisinde bári bir tarmaqtan kadr uzatılmaydı bálkim paket uzatıladı (egerde 
álbette bul eki túsinikke ajıratılsa). Tap sonday kadrdıń uzatılıwı emes, bálkim 
paketti uzatıw tarmaq bántligine tuwrı keledi. 
Tarmaqta uzatıwshı hám qabıl etiwshi abonentler ortasındaǵı maǵlıwmat 
almasıw processinde ornatılǵan tártipte maǵlıwmat hám basqarıw paketleriniń 
almasıwı júz beredi, bul process almasıw protkolı dep ataladı. Qabıl etiw qurılması 
tayar bolǵan jaǵdayda «tayar» basqarıw paketin juwap retinde qaytaradı. Egerde 
qabıl etiw qurılması baylanısqa tayar bolmasa inkar juwabın basqa basqarıw paketi 
arqalı jónetedi. Sonnan keyin, tiykarında maǵlıwmat uzatıw baslanadı. Bul waqıtta 
hár bir qabıl etilgen maǵlıwmat paketke qabıl etiwshi qurılma, maǵlıwmat 
alınǵanlıǵı haqqında tastıyıqlaw paketi menen juwap beredi. Paket qátelik penen 
uzatılǵan jaǵdayda qabıl etiw qurılması qaytadan maǵlıwmat uzatıwdı soraydı. 
Maǵlıwmat almasıw waqtında basqarıw paketi menen tamamlanadı, keyin uzatıw 
qurılmasınıń baylanısı úzilgenligi haqqında xabar beriledi. Kóp standart paketler 
bar, maǵlıwmat uzatıwdı tastıyıqlaw menen (kepilliklengen paket uzatıw), sonday-
aq, tastıyıqlawsız maǵlıwmat uzatıw (kepillenbegen paket uzatıw) paket túrleri bar. 

---

143 
Tarmaqtan anıq almasıw alıp barılǵanda kóp basqıshlı paketler isletiledi, 
olardıń hár birinde kadr strukturası bar (óz adreslewi, óz basqarıw maǵlıwmatı, óz 
maǵlıwmatlar formatı hám t,b). Joqarı basqısh protokolları fayl-server yaki 
qosımshalar sıyaqlı túsinikler menen jumıs alıp baradı. Basqa qosımshadan 
soralatuǵın maǵlıwmatlar tarmaq qurılma túri haqqında hám baylanıstı basqarıw 
usılı haqqında túsinikkede iye bolmawı múmkin. Joqarılaw basqısh kadrları 
uzatılatuǵın paketke izbe-iz jaylasadı (6.1.1-súwret).
Úshinshi basqısh kadrı 
Ekinshi basqısh kadrı 
Birinshi basqısh kadrı