Ierarxik madaniyat – samaradorlik mezonlari rentabellik, o‘z
vaqtida, silliq ishlash va prognozlash. Muvaffaqiyatga erishish yo‘li,
nazoratning rentabellikka hissa qo‘shishi, yo‘qotishlarni bartaraf etish,
xarajatlarni kamaytirish kerak degan fikr ustunlik qiladi. Korxona
rasmiylashtirilgan va tuzilgan ish joyi sifatida tavsiflanadi. Insonlar
nima qilayotgani protseduralarni boshqaradi. Samarali rahbarlar yaxshi
koordinatorlar va tashkilotchilardir. Tashkilot rasmiy qoidalar va
rasmiy siyosatni birlashtiradi.
Bozor madaniyati. Eng yuqori baholangan ishlash mezonlarima-
qsadlarga erishish, raqobatdoshlar oldida raqobatlashish, bozor
ulushini oshirish va daromadni maksimal darajada oshirish. Bozor
madaniyati bozor sifatida faoliyat yuritadigan korxona turini belgi-
laydi, ya’ni uning ichki ishlariga emas, balki tashqi muhitga
yo‘naltirilgan bo‘ladi.
Rahbarlar qattiq mezbonlar va qattiq raqobatchilardir. Tashkilot
g‘alaba qozonish istagini birlashtiradi. Muvaffaqiyat bozor ulushi va
bozorga kirib borishi bilan belgilanadi, raqobatga faol qo‘shilish orqali
ko‘rinadi. Raqobat yuqori darajadagi samaradorlikka erishish uchun
imtiyozlar yaratadi, shuning uchun yuqori samaradorlik darajasiga ega.
Klan madaniyati. Eng yuqori baholangan samaradorlik mezon-
larikorxona birlashuvi, yuqori darajadagi axloq, ishchilarning mehnat
sharoitlari bilan qoniqish, inson resurslarini rivojlantirish va jamoada
ishlash. Bu korxona samaradorligini oshiradigan ishonch va majburi-
yatni qo‘llab-quvvatlaydi. Klan madaniyati barcha qadriyatlar,
maqsadlar, birdamlik, sheriklik, individuallik hamda korxona hissi bi-
lan birgalikda “biz”deb nomlanadi. Ierarxiya qoidalari, protseduralari
yoki raqobatbardosh daromadli bozor markazlari o‘rniga jamoaviy ish.
Bunday korxonalar iqtisodiy faoliyat obyektlariga qaraganda katta
oilalarga o‘xshaydi.
