qarz olishning maxsus huquqlari (SDR) ni chiqara boshladi. SDR naqd pul ko‘rinishida bo‘lmay,
faqat XVF maxsus hisobvaraqlarida kredit yozuvlari ko‘rinishida amal qiladi va
fondga a’zo mamlakatlarning Markaziy banklari o‘rtasidagi hisoblashuvlarda
foydalaniladi.
Yevropa valyuta tizimi 1979 yilda Yevropa iqtisodiy hamjamiyatiga kiruvchi
davlatlar tomonidan valyuta kurslarini barqarorlashtirish maqsadida tashkil etilib,
bu davlatlar o‘rtasidagi to‘lov jarayonlarida amal qiluvchi
Yevropa valyuta birligi – EKYu muomalaga kiritildi.
Iqtisodiy va valyuta ittifoqi (IVI) Yevropa valyuta tizimi amal qilishi
natijasida tashkil etilib, u quyidagilarni taqozo etadi:
-
moliya bozorlarining to‘liq integratsiyalashuvi;
-
kapitallar harakatining to‘liq erkinlashuvi;
-
barcha valyutalarning to‘liq konvertatsiyasini ta’minlash va pirovardida
milliy valyutalarni yagona valyuta bilan almashtirish.
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot bankining (XTTB) ham faoliyati xalqaro
valyuta-moliyaviy munosabatlarni tartibga solishga yo‘naltirilgan bo‘lib, u
o‘zining ikkita filiali – Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK)hamda Xalqaro
rivojlanish assotsiatsiyasi (XRA) bilan birgalikda Jahon banki tarkibiga kiradi.
XVFning a’zosi bo‘lgan mamlakatlar XTTBning a’zosi bo‘la oladi. XTTB
tomonidan
taqdim
etiladigan
qarzlarning
asosiy
qismi
qarz
oluvchi
mamlakatlarning iqtisodiyotini tarkibiy qayta qurish imkonini beruvchi loyiha va
dasturlarni amalga oshirishga yo‘naltirilgan uzoq muddatli kreditlar hisoblanadi.
Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK) ning faoliyati ustun ravishda
rivojlanayotgan
mamlakatlarning
xususiy
sektorini
moliyalashtirishga
yo‘naltiriladi.
