Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Rentabellik va uni o„stirish imkoniyatlari hisob-kitobi 
Ko„rsatkichlar 
Imkoniyatar 
Izoh 
1. Aktivlarning rentabelligi 
-3.3 
2. Joriy aktivlarning rentabelligi 
-40.9 
3. Uzoq muddatli aktivlarning rentabelligi 
-1.8 
4. Asosiy vositalarning rentabelligi 
-18.4 
5. Aylanma aktivlarning rentabelligi 
-25.9 
6. O‗z mablag‗larining rentabelligi 
-2.9 
7. Qarz kapitalining rentabelligi 
-11.0 
8. Investitsiyalangan kapitalning rentabelligi 
-40.5 
9. Xodimlarga va ular nomidan qilingan xarajatlar 
rentabelligi 
-28.9 
10. Sotuv rentabelligi 
-20.7 
11. Ishlab chiqarish rentabelligi 
-18.0 
Korxonada barcha rentabellik ko‗rsatkichlari bo‗yicha yetarlicha 
imkoniyatlar mavjudligini qayd etish lozim. Eng yuqori imkoniyatlar joriy aktivlar 
rentabelligi, investitsiyalangan kapital rentabelligi, xodimlar va ularning nomidan 
qilingan xarajatlar rentabelligi, sotuv rentabelligida, ishlab chiqarish rentabelligida 
deyish mumkin. 
11.30-jadval 
“O„zbekiston temir yo„llari” AJning jamlangan buxgalteriya balansi 
(2017-2018 yy.) 
Ko„rsatkichlar 
2017-2018yy. 
01.01.2017 
yil 
01.04.2017 
yil 
01.07.2017 
yil 
01.10.2017 
yil 
01.01.2018 
yil 
AKTIV 
1. Uzoq muddatli aktivlar
 
10 219 
731 945 
11 151 
959 813 
11 195 
178 476 
11 778 032 
823 
12 593 199 
960 
Asosiy 
vositalar 
boshlang‗ich qiymati 
10 527 
417 487 
11 341 
824 771 
13 056 
620 251 
13 186 532 
286 
14 773 593 
626 
Asosiy vositalar eskirish 
qiymati 
3 423 
307 367 
3 788 
793 507 
3 945 
211 086 
4 125 679 
858 
4 320 658 
666 

---

425 
Asosiy vositalar qoldiq 
qiymati 
7 104 
110 120 
7 553 
031 264 
9 111 
409 165 
9 060 852 
428 
10 452 934 
960 
Nomoddiy aktivlar qoldiq 
qiymati 
417 151 
335 519 
526 894 
435 179 
345 379 
Kapital qo‗yilmalar 
2 834 711 
892 
3 308 810 
890 
1 783 170 
063 
2 396 325 
565 
1 572 602 
311 
Boshqa uzoq muddatli 
aktivlar 
280 
492 782 
289 
782 140 
300 
072 354 
320 419 
651 
567 317 
310 
2. Joriy aktivlar 
2 978 372 
713 
3 522 490 
664 
4 234 880 
927 
10 571 776 
648 
11 683 693 
105 
Ishlab chiqarish zaxiralari 
819 530 
511 
761 929 
334 
807 974 
274 
805 958 
807 
1 047 437 
972 
Kelgusi davr xarajatlari 
1 366 
091 169 
1 926 
260 257 
2 439 
824 162 
8 466 493 
743 
8 441 062 
224 
Pul mablag‗lari 
171 917 
383 
167 990 
329 
198 395 
625 
199 248 
750 
468 669 
767 
Boshqa joriy aktivlar 
117 
495 315 
114 
011 429 
118 
290 042 
112 380 
694 
160 480 
738 
Debitorlar, jami 
503 338 
335 
552 299 
315 
670 396 
824 
987 694 
654 
1 566 042 
404 
Shu jumladan: 
Xaridor 
va 
buyurtmachilar 
bilan 
hisob-kitoblar 
163 
855 350 
162 
134 584 
179 
194 017 
304 669 
491 
268 038 
094 
Byudjetga 
avans 
to‗lovlari 
7 740 384 6 510 004 8 801 153 5 388 750 5 252 951 
Aktiv bo‗yicha jami 
13 198 104 
658 
14 674 450 
477 
15 430 059 
403 
22 349 809 
471 
24 276 893 
065 
PASSIV 
1. 
O‗z 
mablag‗lari 
manbasi 
7 745 
794 466 
8 567 
616 791 
8 644 
944 914 
8 963 743 
430 
10 124 233 
076 
Ustav kapitali 
614 384 
306 
614 384 
306 
614 384 
306 
614 384 
306 
828 202 
670 
Rezerv kapitali 
5 737 851 
427 
6 360 555 
463 
6 480 827 
061 
6 590 488 
428 
8 121 422 
920 
Taqsimlanmagan foyda 
507 
693 607 
416 
753 023 
344 
928 794 
160 996 
840 
223 400 
675 
Boshqa manbalar 
885 865 
126 
1 175 923 
999 
1 204 804 
753 
1 597 873 
856 
951 206 
811 
2. Majburiyatlar 
5 452 310 
192 
6 106 833 
686 
6 785 114 
489 
13 386 066 
041 
14 152 659 
989 
Uzoq 
muddatli 
bank 
kreditlari va qarzlari 
4 675 
490 146 
5 329 
297 527 
5 927 
142 095 
12 154 367 
349 
12 304 013 
149 
Boshqa majburiyatlar 
14 744 216 12 729 877 10 091 394 9 142 953 8 878 479 

---

426 
Kreditorlik 
majburiyatlari, jami 
762 
075 830 
764 
806 282 
847 
881 000 
1 222 555 
739 
1 839 768 
361 
Shu jumladan: 
Mol yetkazib beruvchilar 
va 
pudratchilarga 
majburiyatlar 
219 
818 890 
177 
094 949 
250 
590 908 
306 494 
641 
514 650 
184 
Byudjetga majburiyatlar 20 798 130 35 632 293 40 718 997 40 080 238 62 317 043 
Balans passivi bo‗yicha 
jami 
13 198 
104 658 
14 674 
450 477 
15 430 
059 403 
22 349 809 
471 
24 276 893 
065 
 
 
11.31-jadval 
“O„zbekiston temir yo„llari” AJning moliyaviy natijalar to„g„risidagi 
hisoboti (2016-2017 yy.) 
Ko„rsatkichlar 
2017 yil 
2016 yil 
Mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan sof tushum 
5 180 801 340 
3 362 225 
550 
Sotilgan mahsulot (ish va xizmat)larning tannarxi 
3 191 287 162 
2 474 622 
038 
Mahsulot (ish va xizmat)larni sotishning yalpi 
foydasi 
1 989 514 178 887 603 512 
Davr xarajatlari 
752 744 444 568 302 199 
Boshka operatsion xarajatlar 
178 630 359 135 306 333 
Asosiy faoliyatning foydasi 
1 415 400 093 454 607 646 
Moliyaviy faoliyat bo‗yicha xarajatlar 
833 455 050 159 047 300 
Moliyaviy faoliyatning daromadlari 
506 789 162 269 112 080 
Daromad (foyda) solig„ini to„lagunga qadar foyda 1 088 734 205 564 672 426 
Favquloddagi foyda va zararlar 
0 
0 
Daromad (foyda) solig‗i 
30 730 577 
16 304 363 
Foydadan boshka soliqlar va yig‗imlar 
83 965 344 
40 674 456 
Hisobot davrining sof foydasi 
974 038 284 507 693 607 
 
Nazorat uchun savollar 
 
Moliyaviy natijalar nima? 
Moliyaviy natijaga daxldor elementlar va ularning tasnifi? 
Daromadlar nima? 
Xarajatlar nima? 
Foyda va zararlar nima? 
Moliyaviy natijalarni xarakterlovchi ko‗rsatkichlar tizimi? 
Moliyaviy natijalar, foyda va rentabellikni ifodalovchi ko‗rsatkichlar 
tahlilining ahamiyati? 

---

427 
Moliyaviy natijalar to‗g‗risidagi hisobotni tuzishning muhim qoidalari? 
Moliyaviy natijalar tahlilini maqsadi va vazifalarini tushuntiring? 
Umumiy moliyaviy natijalar, ularning tarkibi, tuzilishi va ko‗rsatkichlarning 
bir-biri bilan bog‗liqligini izohlang? 
Moliyaviy natija, foyda va rentabellik ko‗rsatkichlarini baholash va tahlil 
qilish yo‗llarini tushuntiring? 
Xo‗jalik yurituvchi subyektning asosiy va asosiy bo‗lmagan faoliyatidan 
olingan daromadlariga nimalar kiradi? 
Marjinal foyda qanday aniqlanadi? 
Marjinal foyda tahlil mazmuni?
Mahsulot sotishdan ko‗rilgan yalpi foyda va unga ta‘sir etuvchi omillarga 
nimalar kiradi? 
Xarajatlarning turlari va ularning tavsifi?
Xarajatlarni baholash va tahlil qilish yo‗llari? 
Xarajatlar o‗zgarishiga ta‘sir qiluvchi omillar va ularni hisoblash yo‗llari? 
Asosiy va umumxo‗jalik faoliyati foydasi (zarari) nima? 
Asosiy faoliyatdan foyda (zarar)lar qanday aniqlanadi? 
Favqulodda foyda va zararlar nima? 
Soliq to‗langunga qadar foyda tahlili mazmunini tushuntiring?
Byudjetga to‗lovlar va ajratmalar tahlilini tushuntiring? 
Soliq to‗lovlari dinamikasi, ularning natijaviy ko‗rsatkichlar bilan qiyosiy 
tahlili? 
Korxonalarda soliq yukini hisoblash yo‗llari?
Sof foyda va unga ta‘sir etuvchi omillar tahlili? 
Rentabellik ko‗rsatkichlari va ularga ta‘sir etuvchi omillar tahlili?
Foyda va rentabellikni oshirish imkoniyatlarini tasniflang?