Transport logistikasi

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 
1.
Asosiy logistik oqimlariga qisqacha tavsif bering. 
2.
Tizimlarga xos boʻlgan uchta asosiy xususiyat nima? 
3.
Tizim omili nima? 
4.
Logistika tizimi deganda nima nazarda tutiladi? 
5.
Logistika tizimining tuzilishi qanday? 
6.
―Ta‘minot zanjiri‖ atamasining ta‘rifini bering. 
7.
Yuklarni va yoʻlovchilarni yetkazib berish ishtirokchilari. 
8.
Logistika tamoyilarida nimalar keltirilgan?
9.
Logistik zanjir tushunchasiga ta‗rif bering? 
10.
Logistik tizim elementlari tarkibini keltiring?

---

30 
3-BOB
.
TRANSPORT LOGISTIKASINING USULLARI. 
TRANSPORT LOGISTIKASIDA XARAJATLARNI 
BOSHQARISH
 
3.1. Logistika va uning vazifalari
 
Logistika - bu amaliy tadbiqiy fanlarning bir qismi va faoliyat 
sohasi boʻlib, uning predmeti ishlab chiqaruvchidan oxirgi isteʻmolchiga 
mahsulotlarni ragʻbatlantirish, mahsulotlar, mahsulotlar, xizmatlar, 
mahsulot ayirboshlash faoliyati, inventarizatsiyani boshqarish va 
tarqatish infratuzilmasini yaratishning oqilona jarayonini tashkil 
qilishdir. Logistikaning kengroq ta‘rifi uni turli xil tizimlardagi moddiy, 
axborot va moliyaviy resurslarning harakatini rejalashtirish, boshqarish 
va boshqarish fani deb tushunadi. Aslida, logistika sohasi shu qadar 
oʻziga xos va yangi boʻlib, hozirgi paytda ushbu sohaning mutaxassislari 
mehnat bozorida juda zarurdir. 
Logistika faoliyatining maqsadi deb olti shart hisoblanadi: 
1) kerakli mahsulot; 
2) talab qilinadigan sifat; 
3) kerakli miqdorda yetkazib berildi; 
4) oʻz vaqtida; 
5) kerakli joyda; 
6) minimal xarajatlar bilan. 
Kompaniyaning oʻziga xos xususiyatlariga qarab, turli xil logistika 
tizimlari qoʻllaniladi. Logistika tizimi - ishtirokchilarning harakatlar 
toʻplami logistika zanjiri logistika asosiy vazifalari bajariladigan tarzda 
qurilgan (ishlab chiqarish korxonalari, transport, savdo tashkilotlari, 
doʻkonlar va boshqalar). 
Logistika tizimlari korxonani yoritishda juda xilma-xildir. Ba‘zilar 
uchun logistika bu shunchaki ma‘lumotlar bazasi bilan ishlash 
qobiliyatidir, kimdir uchun bu logistika yoki ombor faoliyati. Ammo 
uning maqsadiga koʻra (va uning asosiy maqsadi rejalashtirilgan 
maqsadlarga erishilgan taqdirda xarajatlarni kamaytirish va shuning 
uchun ishlab chiqarish faoliyati samaradorligini oshirish), logistika 

---

31 
tizimlari deyarli barcha faoliyat sohalarini (buxgalteriya hisobi, kadrlar 
va boshqalardan tashqari) qamrab olishi kerak. 
Amaliyotda logistikaning vazifasi ―logistika aralashmasi‖ deb 
ataladigan bir nechta tarkibiy qismlarni boshqarish bilan bogʻliq:

Omborxonalar (yakka tartibdagi omborxona binolari, tarqatish 
markazlari, omborlar doʻkon bilan birlashtirilgan);

Zahiralar (har bir mahsulot uchun zahiralar hajmi, zahiralarning 
joylashgan joyi); 

Transport (transport turlari, muddatlari, konteyner turlari, 
haydovchilarning mavjudligi va boshqalar);

Qadoqlash (mijozlar faoliyatiga ta‘sirini saqlab turishda logistika 
xizmatlari nuqtai nazaridan soddaligi va yengilligi);

Aloqa (mahsulotni tarqatish jarayonida ham yakuniy, ham oraliq 
ma‘lumotni olish imkoniyati).
Logistika quyidagi turlarga boʻlinadi: 
xarid qilish, transport, 
omborxona, ishlab chiqarish, axborot-logistika va b
.