Tursun usarovich salimov jahon xalqlari etn ologiyasi

Ijtimoiy hayot va diniy tasaw urlar. 
Ayrim orollarda ijtimoiy 
tartiblar butunlay o ‘zgargan b o is a , boshqalarida yaxshi saqlangan, 
xususan, qabila boshliqlari hokimiyati, aholining boy qatlamlari mav- 
qeyining balandligi saqlanib kelmoqda.
30

---

Ayrim orollar aholisi xristianlikni qabul qilgan,. boshqalarida 
an’anaviy diniy tasavvurlar ruhlarga, arvohlarga e ’tiqod saqlangan.
2.3. Melaneziyaliklar: antropologik tip va tillari
Yangi Gvineya orolidan boshqa hududlarda Melaneziyaning tub 
aholisi melaneziyaliklardan iborat. Irqiy jihatdan melaneziyaliklar 
qora rangli badan, lablarining qalinligi, keng burun, jingalak soch, 
yuzining o ‘rtacha kengligi bilan xususiyatlanadi.
Melaneziyaliklardan farqli irq belgilari yangi kaledoniyaliklarda 
bo4
lib, sochlari qisqa toiqinsim on, uchinchi darajali badan tuklari
qalin, nisbatan baland bo ‘ у lari 
bilan xususiyatlanadilar.
Melaneziyada 
yashovchi 
uch yuzdan ortiq etnoslar ikki 
til: avstroneziya va papuas til­
larida so‘zlashadilar. M elanezi­
yaliklar (0,7 mln. kishi) orasida 
eng yirik xalq Yangi Britaniya 
orolidagi tolailar - 1 0 0 'ming 
kishidan ortiqroq.
M aishiy turm ush va xo ‘jalik m ashg‘ulotlari. 
M elaneziya- 
liklaming 
an ’anaviy m ashg‘ulotlari q o ‘l dehqonchiligi b o ig a n . 
Asosiy 
ekinlari - kokos palmasi. Kokos yong‘og ‘ining m a’lum 
qismi 
sotuvga chiqarilsa, qolgani ichki iste’mol uchun qoldiriladi. 
Yams, 
taro, banan, batat, araxis (yeryong‘oq), saga palmasi, tamaki 
h u n ekiladi. Qisman yevropaliklar keltirgan какао, soya, sholi, zan- 
Jftbil, 
nilufar daraxti yetishtiriladi. M elaneziya orollarida dehqon- 
ehilikmng 
daraxtlam i kesib, shox-shabbalarini yondirib ekin ekish 
tttuli 
saqlanib qolgan.
0 ‘z ahamiyati b o ‘yicha ikkinchi x o ‘jalik turi dengiz baliqchili- 
g d ir. 
Kichik orollarda bu aksari yagona m ashg‘ulot hisoblanadi. Ov 
Spirollari turli to ‘rlar, qarmoq, sanchqilar, kamon, o ‘simliklardan olin-
г
31

---

gan zaharlardan iborat. Yovvoyi hayvonlar bo‘lmaganidan ovning 
ahamiyati past. Solomon orollarida tim sohlam i ov qilish kuzatiladi.
Melaneziyaliklar to ‘ng‘iz, parranda boqishadi. Yirik shoxli mol 
faqat plantatsiya tipidagi xo‘jaliklarda mavjud. Hunarmandchilikda 
bo‘yralar, xaltalar to ‘qishda o ‘simlik tolalari ishlatiladi. Yog‘och 
o ‘ymakorligi, qayiqlar yasash (daraxt tanasini o ‘yib) yaxshi rivojlan­
gan. Melaneziyaliklar an’anaviy turar joylari, rejad ato ‘g ‘ri burchakli, 
ikki yoqlama tomi bilan xususiyatlanadi. Asosiy ashyo palma, banan, 
pandanus yaproqlari va yog‘ochi hisoblanadi.
Melaneziyaliklar kiyimlari belbog‘cha, yubkalar tapa daraxti 
p o ‘stlog‘i, o ‘simlik tolalaridan tayyorlanadi.
M elaneziyalik 
aksari 
o‘z tomorqasi hisobidan 
yashaydi. To‘ng‘iz go‘shti 
va boshqa go‘sht mah- 
sulotlarini ham iste’mol 
qilishadi. Baliq aksincha 
ko‘proq yeyiladi. Taomni 
yer o ‘chog‘ida tayyorlasha- 
di. Yevropaliklar kelguniga 
qadar olovni yog‘ochlar 
yordamida olishgan.