Turuz söZLÜGÜ 15-01-2017 1395- III 18 400 Başlıq Bey Hadi

utanma ut. utanış. həya. -yetimdə ut duranmaz, utsuzda üz qızrmaz.

utanmaq tutqunmaq. durqunmaq. sıxınmaq. sifinmək. sıxcınmaq. sıxışmaq. sifcinmək. sifişmək. çəkinmək. -sənə nə olub belə sifinirsin. - sıxın:sifin: çəkin. utan.

utanmalı -utanmalı iş: . sakınc. utanc. - sakınc (sakıncalı) iş görənə sakınmaq yaraşır.

utanmaz siləvsin. süləysin. sürəysin. sürtük. sırtıq. sivirik. sürbet. sırbit. şərmsiz.
-oğurluq edən utanmaz, üstünə gələn utanmış.
-varın verən utanmaz, küsük yerdən umanmaz.

utanmazca -utanmazca qılınmaq: sıyıtmaq. sırıtmaq. sıytılmaq. sırtılmaq. sırtıqlanmaq. sırtarmaq. dişlərin ağartmaq. sarnıcmaq. sürbetinmək. sırbitinmək.

utanmaztan -utanmazdan ıraq dur, yoxunlaşsan ut qalmaz. (ut: həya).

utanmış -oğurluq edən utanmaz, üstünə gələn utanmış.

utantırmaq utandırmaq. sindirmək. üzsütmək.

utçuq uçuğ (ruh). utuq. içik. içrik. sins. anlam. öz. töz. - sözün uçuğu: sözün ruhu. - uçurun çıxarmaq: uçuğun çıxarmaq: anlamın açıqlamaq. - uçursuz: anlamsız.

utqorlar - utqorlar sınığını toxduruş: (sınığ: sınam. imtahan. azimayiş). atom quralları, nüvə silahlar yarışması durdurma.

utqunmaq geri gəlmək, təpmək. səğirmək. səğrimək. gəğirmək. geğirmək. - odlu yaraqların atışda geri təpməsinə geri 'səğirmə' deyilir.

utmaq -hövülgən, tələsik çeğnəyib udmaq: güvələmək. gəvələmək.

utmaz ötməz. səltə. şəltə. < salta. {> səlitə (fars)}. gözü bərk. həyasız.

utsuzta -yetimdə ut duranmaz, utsuzda üz qızrmaz. (ut : utanış. utanma. həya).

uttu -təkin kişi sözün tutdu, döğüş keçdi savaş utdu. (təkin : seçgin. quzidə). (təkin kişi: təkcə kişiki).

uttursa -qoşa qalıb yalnızlığın utdursa, yalnız qalıb çək qoşalıq nisgilin.

utuc yutuc. sıxılcağ. boğaz. dərbət. dərbənd.
-bir başı dağa bağlı dərə, boğaz, utuc, yutuc: quyaq. quysaq. quyey. quzey. quzay. kovzay. kovzey. kövrəz. kövərəz.

utuq utçuq. uçuğ (ruh). içik. içrik. sins. anlam. öz. töz. - sözün uçuğu: sözün ruhu. - uçurun çıxarmaq: uçuğun çıxarmaq: anlamın açıqlamaq. - uçursuz: anlamsız.

utunma -varın verdin utunma, küsük yerdən umunma.

utuş zəfər.

utuz -tutuz utuz: piruzluq şikəst. - tutuz utuz saymayan.

utuzmuş -bir gün utan, günü gəlmiş utuzmuş, çox görübdə bilənlər, çağı varmış unutmuş.

uyanıq sınçılıq. sinçilik. sınaclıq. dəqiqlik. tetikdə. nuktə bin. qurdaçı. sinsidən. imalə. vasvası.

uyanmaq uyqanmaq. ayqanmaq. ayanmaq. saçılmaq. sınğınmaq. dağılmaq. pərişan olmaq.

uyarlamaq sırıtmaq. qayırmaq. düzəltmək.

uyarlı -uyqun, uyarlı, oturumlu olmaq, düşmək: sığmaq.

uyaş -ayaş uyaş: ayqaş uyqaş. səlpik. sölpük. soluğ. sınğın. saçın. saçğın. pərişan. julidə
-ayaş uyaş: ayqaş uyqaş. tör töküntü. salıntı (atıntı). - salıntı ev eşiyi alıb gedir.
-ayaş uyaş: ayqaş uyqaş. saçıq. dağınıq. sınğın. pərişan.

uyatsız vicdansız. - dövülən uşaq uyatsız, övülən uşaq soyatsız. (uyatsız: vicdansız) (soyatsız: nəcabətsiz. qurra ).

uyqanmaq uyanmaq. ayqanmaq. ayanmaq. saçılmaq. sınğınmaq. dağılmaq. pərişan olmaq.

uyqaş ayqaş. ayaş uyaş. saçıq. dağınıq. sınğın. pərişan.
-ayqaş uyqaş: ayaş uyaş. səlpik. sölpük. soluğ. sınğın. saçın. saçğın. pərişan. julidə
-ayqaş uyqaş: ayaş uyaş. tör töküntü. salıntı (atıntı). - salıntı ev eşiyi alıb gedir.

uyqu uyğu. 1. eyği. -uyğu (iygi) savınmaq: iygüləmək. eygiləmək. zikri xeyr edmək. sözü gedirkən birindən taba çıxmaq, difa' edmək. 1. iygi. -uyğu (iygi) sağınmaq: kölün iyi tutmaq. iyilik, yaxcı niyyət diləmək. iyiyə, yaxcıya düşünmək. xoşbinanə düşünmək.
-yüngül uyku: sayağ yuxu.

uyqulamaq salmaq. sallamaq. qılmaq. döşəmək. başarmaq. icra edmək.

uyqulanar gerçəkləşər.

uyqulanmaq salınmaq. qoyunmaq. alınmaq. bərqərar olunmaq. - sırqa salındı: asıldı. sancıldı. (# bıraxılmaq. atılmaq. - sırqa salındı: açıldı. çıxarıldı).

uyqularımı - dalqınlıq qaçırır uykularımı, kimsələr biləmir acılarımı, bir yadın oluram gecə olunca, illər ötür ata dan ışıq doğunca. (yadın: kəndinə yabancı).

uyqun 1. sağı. sağlam. səhih. doğru. gün. iyi. onat. gərçək. gerçək. 1. yatqın. asılı. faydalı. -könlə yatqın, uyqun, asılı faydalı nərsə: sağqur. sağqır.
-könlə yatqın, uyqun, asılı faydalı nərsə: sağqur. sağqır.
-uyqun, uyarlı, oturumlu olmaq, düşmək: sığmaq.
-uyğun biçimdə, şəkildə: sırısıyla. sırığıyla (> sırasıyla) yoluyla. usuluyca.
-uyqun gəlmək: sınışmaq. sinişmək. yaxışmaq. cana yatmaq. - bu sözə sizə sınışmazki. - qırmzı sənə sınışır.
-nərsəni oturtmağ üçün, oyumuna uyğun, biçili qab, yer: singir. sınğır. sinğıc. nərsə üçün özəl qab. - beşik sınğırı. - qələm sınğırı.
-tam uyqun, yapışqan: sinsi. sintə. sinti. sıntı. siğsi. sığsı. gövdəyə oturan geyim. daramdurul. yerinə tam düşən nərsə.
-uyqun çağında olmayan: sırısız. sırıqsız. sırasız. yolsuz. yersiz. munasibətsiz.

uyqunluq 1. sağılıq. sağlıq. sağlamlıq. oluşluq. olquşluq. səhihlik. səhhət. doğruluq. iyilik. onatlıq. gərçəklik. gerçəklik. 1. sağlıq. sağdınlıq. doğruluq. nikukarlıq.

uyqunsuzluqu -tutmamazlığı, yaraşmazlığı, uyqunsuzluğu açıqca görünmək: sıyıtmaq. sırıtmaq. gözə çarpmaq. yamaq olmaq. - burda sıyıtan bir nə görülmədi. - bu boya üzərində sarı sırıtır.

uyquntur -söğüt ağacı yumşaq işlərə, qazan ağacı qatı işlərə uyğundur: ( söğüt sulunğa, qatınğ qasınğa). (söğüt sulunğa, qazanğ qatınğa) (söğüt suluğa, qatığ qatıya çəkilir).

uyqunu -bir durumun uyqunu, iyi gedişi: sarqın. axarlı. - sarqın alver. - sarqın tükan. - sarqın araba.

uyquşlu sınışlı. sinişli. yaxışlı. cana yatışlı.

uymaq -qurala uymaq: sarmaq. sarınmaq. sarılmaq. tabe' olmaq.

uymama -bəlli bir ölçüyə, ülgüyə, qurama uymama durumu: sapağlıq.

uymayan -bəlli bir ölçüyə, ülgüyə, qurama uymayan: sapağ. savağ. çapaq.

uymazlıq olmazlıq. puşluq. boşluq. bihudəlik.

uysal 1. . silik. yumşaq başlı. alçaqkönül. əsik. sıypa. sıypac. firutən. mütəvaze'. (sıypalığ: sıypaçlığ: firutənlik). 1. . sındıq. sindik. dindik. asav, yadırqan olmayan. müti'. 1. sıvcın. sıvcın. mum kimi yumuşaq olan. 1. ussal. sillik_. silgik. silli. silik. yumşaq. (nərm). - silgiksorqayıt: yumşaq sorsal, sual cəvab. - acıqlı olduğuna baxmayaraq, çox silli qaytaladı: qarşıladı, cəvab verdi.
-. qandırmaq üçün, özünü uysal, baş aşağı göstərmək: quzu dərisinə bürünmək
- uysal, baş aşağı, həlim göstərişli: quzu kimi. quzu quzu.

uysallaşan -toxluqdan uysallaşan, təmbəlləşən: səmirgin.

uysun -dediyin işivə uysun, duyduğun içivə. (içivə: diləyivə. niyyətivə).

uytama uyutma. -bu işləri uyutma (uytama), başarı, icra yolları: sağın. törətim (tovlid) sağlama, düzətmə, yasatma, fənn işləri.

uyturma uydurma. güvəniməz. tutunsuz. durunsuz. bəfasız. düzmə. düzməcə. yapma. yapmacıq. saxta. qəlb.

uyturmatan - işə uydurmadan, oranlamadan, qatmadan yalnızca söyləmək: sözünü edmək.

uyturub -bir nərsiyə, çətin çətin uydurub, baş əğən: yağı. salqaç. salqıç > sərkeş. basağan. asav. savuz. (# yasav. yasavan) .

uyuq silvət. silət (xiyal) kölgə. yanğ. yan. çalağur. çalaqor. çalığ. salığ. şəbəh
-gənəlliklə süt sağımağa uyuq, ağzı gen, hər çeşit qab: sağır. sağrınğ. sehin. sehing. səhəng.

uyumlu salımlı. sağınlı. yaraşqan. yaraşay. yarşaq. munasib.
-iyi, yumşaq, bilgəli, uyumlu söz:nəğz, lətif söz. sağın. savın.

uyumsar yoşqarışlı. xoşqarışlı. optimisit. xoşbin . -yoşqarışlı hər nə kötü görürsə, iygərir. (yoşqarışlı: xoşqarışlı. uyumsar. optimisit. xoşbin). (iygərir: iyi sayır).

uyumsuz -uyumsuz, əməlsiz söz:sırgəp. sərgəp. boş danışıq.

uyuşma - gizli anlaşma, yarğaş, uyuşma: saxın bağın > saxt o paxt.

uyutma uytama. -bu işləri uyutma (uytama), başarı, icra yolları: sağın. törətim (tovlid) sağlama, düzətmə, yasatma, fənn işləri.

uzağdan uzağdan. qırağdan. yançağdan. sırtdan. sırıtdan. sırdan. sırtın. sırtqı.

uzaq 1. qırağ. sırt (< yırt. qırt). yançağ. ucqar. 1. savar. saprat. savrat. (< savmaq: uzaqlatmaq)
-uzaq, ucqar, yan, qırağ düşmüş nərsə, yer: savı. - savı qalmaq: ayrı düşmək. dalqınmaq.
-uzaq durmaq: sakınmaq.
-boşanmış arvad alma tulalıdan uzaq dur, boşanmış alsa biri, ensəsindən birin vur.
-eykülük yap eykülük yap eykülük , at geri qalsın uzaq tam yadquluq. (yadquluq: düşmanlıq. biqanəlik)
-dos dosda baxıb yolun aşar, uzaq gedər yolun çaşar. (dossuz yol sürümü güc olur, bırak (ama. vəliki) dosda qapılırsansa istəyindən uzaqlaşırsın). (yola yoldaş iyidir, bu koşullaki ona uyuğub, qapılmıyasan).
-göz yolu uzaq görər ayaq yaxın.
-əti acı daş yesə, gedməz üzdən üzü çox, uzaq durqıl olardan, asdarı yox üzü yox.
-kirli ürək düşüncə, tulla uzaq gücüncə.
-qay qadası uzaq olsun, gülüş diriş durağ olsun. (diriş: yaşam. oluş. həyat). (durağ: duraqlı. dəvamlı. həmməşəlik). (qız oğlan köçürəndə, birisin yola salanda iyi diləkdə bulunma sözü).
-qucaq açar ər igidlər, görsə qonaq qıraq yerdən uzaqdan, bir qapını qırx qapar, qaykişilər uzaq olsun qonaqdan. (qaykişilər: (qay: pis). namədlər)
-yaşam dedin iki dodaq arası, iyi olmaz dost dilinin yarası, yol dedigin uzaq değil şurası, gec qalmasan indi dursan yoluva, amac yolun başa yürüb yetərsən.
-qanmamazlıq qaldı bir ‘çıxmaz quyu’ hər çağ ıraq, qanmamazlardan uzaq dur çaşmasın durmuş yolun.

uzaqa -nərsəni uçurur kimi uzağa fırlatıb atmaq: saldırmaq.

uzaqlaştırmaq uzaqlaşdırmaq. sapalamaq. savalamaq. qoğmaq. dəf edmək.

uzaqlaştırmaq uzaqlaşdırmaq. silgəmək. silgələmək. silgətmək. siləmək. silmək.

uzaqlatmaq 1. savmaq. 1. savmaq
-yaxasın, kəndini nərsədən qurtarmaq, uzaqlatmaq, ayırmaq: sıyrılmaq. sıvrılmaq. savrılmaq.

uzaqlıq -gözlənənlə, gərəkənlə oluşanın arasında düşən uzaqlıq, aralıq, ayrılıq, dalqıc, fərq, təfavüt: bir tutşdurma, düzləmə biriminə, ölçüsünə görə oluşan azlıq, çoxluq. sapma. saçma. çapma. ox qabı. - sizin ölçüzə görə burda heç bir sapma görünmədi. - iki nümrə sapma ilə sınavdan düşdü. - qurşun iki metr sapma ilə imə (amaca) çatmayıb yerə düşdü. - iki dosd ara sapma düşməsin. - keçən dəprəmdə bu evin eşik duvarına yekə sapma (çat) düşdü.

uzaqlıqla -uzaqlıqla özgəşilir. (ıraqlıq yadatır, yadlaşdırır).

uzaqlıqtan -uzaqlığdan gözü saran, su kimi ağ, süt kimi görünən aldatıcı görüngə, mənzərə: sarap. sarab. sarqağuc.

uzaqtan -qaykişilərlər gizlər özün görsə qonaq uzaqdan. (qaykişilər: (qay: pis). namədlər)
-qucaq açar ər yerdən , görsə qonaq qıraq yerdən uzaqdan, bir qapını qırx qapar, qaykişilər uzaq olsun qonaqdan. (qaykişilər: (qay: pis). namədlər)
-uzaqdan əl eləmək: salmaq. yeləmək. silkəmək. təprətmək. bulğatmaq. burğatmaq. işarə edmək. - əl salmaq: əl sallamaq: əl eləmək.

uzaltıb -sözü uzaldıb işdən alıqoymaq: sözə tutmaq.

uzamaq 1. (suvrulmaq. zuvrulmaq. sürvülmək). uzanmaq. sivrilmək 1. uzanmaq. bəkləmək. gözləmək. dözmək. salımaq. salınmaq. salışmaq. sarımaq. sarınmaq. sarışmaq. sağımaq. sağınmaq. sağışmaq. sərimək. sərinmək. sərişmək. - onun yolun sarımağa can qalmadı. - sarının indilərə gələr.

uzanan uzun. siyrə. sirə. - siyrə yapmaq: sirə yapmaq: nərsəni sürürb çoxmaqdan (çoxatmaqdan), ona alışmaq. bir yerə çox gedib gəlmək. kimsənin, bir yerin görməyinə sürəli gedmək.
-bir yerin, toprağın bir ucundan ötə ucuna dək uzanan bölümü: sıyrım. sıyırım. sıyırdım. (nərsənin uzunlaması).
-ardış (kərvan) birbirin ardından uzanan duru: sırasır. sırsıra. silsilə. salsala. sap. rişdə. - dağ sırsırası. - sanlar salsalası: ə'dad silsilə.
- əninə uzanan nərsə: səkə. sək. sərə. sər. sır.
-qırıq qırıq dal dala uzanan nərsə:quşaq. qurşaq. qırşaq. nəsl.
-dikinə uzanan, boylanan ağac: sarağac. salağac. salğac. qələmə.
-iti iti, iplik iplik uzanan, şıdırğı düşən, enən, yağan yağmur, nərsə: sağanaq. sağnaq.
-yol üsdə odlu aracların irtin, sürətin almaq üçün (azaltmaq üçün) qoyulan eninə uzanan, sarğan şırıq çıxıntılar: köstək. küstək. güvən. küvən. güpən. güpər. irtıq. sürətgir.
-uzanan. evrə evrə, mərhələ mərhələ, tuta tuta, dura dura uzanıb gedən: səğrik. səğrək. səğrə. səyrə.

uzanıb -çəkib, uzanıb gedən: sapıl. yol.
-uzanan. evrə evrə, mərhələ mərhələ, tuta tuta, dura dura uzanıb gedən: səğrik. səğrək. səğrə. səyrə.
-uzanıb gedən: sarvan. sərvən. karvan. kərvən. kərvan.
-uzanıb, incəlmək, işgəlmək: sapımaq. salpımaq.
-uzanıb gedən: sırğan. sıralanan. riştələnə.

uzanma -sürünüb, sıçraraq uzanma, gedmə: (su üzüə tullanan daş, at, araba quyruğuna iplə bağlanıb yerdə sürünən nərsə) səkiş.

uzanmaq 1. (suvrulmaq. zuvrulmaq. sürvülmək) uzamaq. sivrilmək 1. sağalmaq. sağılmaq. süzülmək. axmaq. sarğmaq. sağrımaq. 1. quyruq olmaq. 1. uzamaq. bəkləmək. gözləmək. dözmək. salımaq. salınmaq. salışmaq. sarımaq. sarınmaq. sarışmaq. sağımaq. sağınmaq. sağışmaq. sərimək. sərinmək. sərişmək. - onun yolun sarımağa can qalmadı. - sarının indilərə gələr. 1. sapağmaq. sapalmaq. sapmaq. sarğmaq. sağrımaq. çəkinmək. sürmək. sürünmək. sürüb gedmək. 1. savanmaq. sunanmaq. 1. səlcinmək. sərcinmək. salcınmaq. tirləmək. 1. sərişmək. sərinmək. yatmaq. dinmək. 1. sövə. söyə. süyə. süvə. dayanmaq. dirsəkləmək. təkyələnmək.
-üzərində tapış (namaz) qılmaq, oturmaq, uzanmaq üçün saçılan, sərilən kiçik saçqı, yayqı. saçat. saçay. > səçə. seçə. səccadə.
-sırtı (kürəyi) üsdə uzanmaq: sırtarmaq.

uzansa uzsa. -yollar uzsa ayrılar, yalnız könül yarılar, qıssa götür yoluvi, canın təndən ayrılar.

uzantı sallantı. salğantı. quyruq.

uzantırmaq uzandırmaq. uzatmaq. salıtmaq. sanıtmaq. sarıtmaq. sağıtmaq. səritmək. bəklətmək. gözlətmək. dözətmək. dözdürtmək. süründürmək. sürtündürmək. sütründürmək. - axşamacan sarıtdı bizi. - bir belə sarıtdın bəsdi artıq.

uzatıb -boynuvu çox uzadıb ördəyikən qaz olma, nazlı qıza göz süzütüb kişilərə ar olma
-təndirə çörək yoğurun (xəmirin) uzatıb sərmə aracı: kürək. küyrək. gürək.

uzatılan - sudan keçmək üçün uzatılan tuluğ, təxdə, dirək: sal salmaq. (salmaq: uzatmaq) .

uzatır -ha uzsada yaşam boydan qısadır, enin tutsan geninə, qıssanıda uzadır.

uzatısı -uzun uzadısı, sırayla düzmək, tikmək: sıramaq. sırımaq. - yorqan sıramaq.

uzatıya -nərsə ilə, salına salına, uzun uzadıya uğraşmaq: sallaşmaq. salraşmaq. salrışmaq. sarlışmaq.

uzatmaq 1. uzandırmaq. salıtmaq. sanıtmaq. sarıtmaq. sağıtmaq. səritmək. bəklətmək. gözlətmək. dözətmək. dözdürtmək. süründürmək. sürtündürmək. sütründürmək. - axşamacan sarıtdı bizi. - bir belə sarıtdın bəsdi artıq. 1. usratmaq. sallamaq. salqatmaq. artırmaq. 1. sallamaq. dirənmək. israr edmək. 1. sallamaq. gərəksiz yerə uzatmaq. 1. sallamaq. yubatmaq. məəttəl, mə’ttəl edmək. 1. salmaq. - sal salmaq: sudan keçmək üçün uzatılan tuluğ, təxdə, dirək. - əl salmaq: qol salmaq: əl uzatmaq. - ayaq salmaq: ayaq uzatmaq. - ip salmaq: ip uzatmaq. - sim salmaq: sim uzatmaq. 1. savnamaq. sunmaq. tutuzmaq. 1. səritmək. şəritmək. 1. sərmək. sərimək. sağrış, dəvam, təmdid, tosiə edmək, vermək. genişlətmək. 1. sağırdırmaq. sıyrıtmaq. süzdürmək. - pəncərədən sırdırdı tutammadım yerə düşdü.
-quyruq qoymaq, uzatmaq: sırıtmaq. - ona hər nə desən qurtar, sırıtacaq.
-nərsəni incətib uzatmaq: sırbamaq. sürbəmək.
-quyruq uzatmaq: quyruq sallamaq. qəmiş qoymaq. dəxalət edmək.
-üsdən aşağ uzatmaq: salvatmaq. sallatmaq. - torqunu salvat: pərdəni sal.
- ip açmaq, uzatmaq: ip sərmək.

uzman salqaş. salqac. usda. mahir.

uzsa uzansa . -yollar uzsa ayrılar, yalnız könül yarılar, qıssa götür yoluvi, canın təndən ayrılar.

uzsata -ha uzsada yaşam boydan qısadır, enin tutsan geninə, qıssanıda uzadır.

uzun 1. sıyın. sırın. sızın. - sırın tarla: uzun tarla. 1. uzanan. siyrə. sirə. - siyrə yapmaq: sirə yapmaq: nərsəni sürürb çoxmaqdan (çoxatmaqdan), ona alışmaq. bir yerə çox gedib gəlmək. kimsənin, bir yerin görməyinə sürəli gedmək. 1. sırman. sıyman. 1. saçaruq. saçarıq. saracuğ. keçərik. 1. salğar. salvar. salva. > sərv. sorvaz. uca. - salva boylum. 1. sal. - sal ertəki: uzun macəra, nəğil. - sal oyun: uzun oyun. - sal yol.
- sınanmış kiminə edmə yoldaş özüvə, qıssa uzun yolunsa, oxu batar gözüvə.
-(yekə arzular üçün, uzun yaşam istəyən) . -eşşək ayar başım olsa (başım sağ olsa), dənizdən su içərəm. (ayar: aytar. deyər).
-çalış yaşa bu yaşamı eninə, uzun gələr yaylnırsan geninə.
-xoşluqları vurun başa, qəm çanağı dəysin daşa, ömür güdə arzu uzun , qıssa diləklə yaşa
-ölüm yaxın görən yox, umut qıssa bilən yok, yollar uzun gedən yok, gedənlərdən dönən yok.
-seçimlərdə gec qalma, karvan sürər dayanmaz, uzun arzu qıt ömür, barğacına çatanmaz. (barğacına : mənzilinə)
-yaşam boydan qısadır, uzun gələr ənin tutsan geninə
-arzular uzun ömrümüz güdə, kimləri yetə, kimləri gedə!
-uzun sovu: sorvası . sobası. -qarqıdalı dənələrinin oturduğu sorvası (sobası: uzun sovu) otrağ: soğat. soxat. sorğat. çökət. qoçan.
-incə, uzun olan: sıvğın. sırğın. sıvqa. < sürgə. - sıvqa boylu.
-sivri, uzun olan: sivik. çivik.
- sivik çənəli. ( - bu uşağ böyüdükdə sivik olacaq.
-uzun uzadısı, sırayla düzmək, tikmək: sıramaq. sırımaq. - yorqan sıramaq.
-uzun, ənli, qalın olan nərsə: sığırdil.
-uzun, incə, əsnək çubuğ: sırıb. sırıq.
- gərəksiz, düzənsiz uzun qonuşma: söz salatı.
- uzun, sallaq qulaq:salpan qulaq. (salpan:sallaq).
- uzun, sivri kəllə: salpan baş(salpan:sallaq).
-artıq məndə dözüm yox, uzun yaşa gözüm yox, gedir gedsin, qalır qalsın sözüm yox.
- sap uzun: lap uzun. (sap: lap)
-baxca kimi yerlərin çevrəsinə salınan, taxılan incə, uzun, düz dirək, sırıq: saldal.
-sivri, kəsgin, uzun, iti, biz olmayan: küt. küs. çüt. qıt.
-nərsə ilə, salına salına, uzun uzadıya uğraşmaq: sallaşmaq. salraşmaq. salrışmaq. sarlışmaq.
-nərsədən sallanan uzun şırıq: salma. - salma don.
-su, çaxır kimiləri sağınlara, bardaqlara sağmaq üçün, uzun lülüşlü, əmzikli tüng: sağraq. səğrəq. sağır. səğir. sürəgi. sürahi.
-uzun boylu: salda. sağalı. boy boslu. qamətli.
-uzun saç: salça. yelpə. yelmə. yelkə. - salçasından tutb sürüdü.
-uzun, sallaq ətək: salça. şəltə. yalbıc. yalbiçək.
-uzun buynuzlu geyik: təkə.
-uzun saqqallı: saqqar.
-uzun sopa, dəğənək: sallama. - hərsi əlinə bir sallama alıb alma ağaclarının canına düşdülər.
-yayvan, yassı uclu, uzun saplı arac: kürək. küyrək. gürək.
-qatır quyruğu kimi uzun az tüklü olan: sovuq quyruq. {(savuq. sovuq. soyuq) (suyuq). seyik. seyrək}.
- uzun bacağlı, qıçlı:atdım araları çox aralı olan. seyrək basan. seyrək bacaq. seyrək ayaq.
-uzun qulplu tava: sapılca
-uzun saplı tava, qablama, qabcığ: sapaş. sapac. sapat.
-uzun qonçalı, səğəli başmağ: sapaş. sapac. sapat.
-uzun, geniş geyim: çaltax. şoltax. saltax. şaltax. boltax.
-uzun, yoğun iğnə. sıyıq. qıyıq. çuvaldız.
-çox arıq, uzun boylu: sıy. sıyıq. sırıq.
-yılığı (heyvanı), çadırı bağlamaq üçün yerə çaxılan qazığ, uzun, yoğun çivi: siy. siğ.
-yonulmuş, incə, uzun, düz olan nərsə: sıy. sıyıq. sırıq.
-dar, uzun olan nərsə: sırım. sıyrım. şırım.
-uzun, hündür olan nərsə: savraş. savruz. sovraş. sovruz. sorvaş. sorvuz.

uzun -hər nəyin uzun, incə olanı: tingə. təngə. singə. qınqa.

uzuncasına uzunsovuna. salıncasına. sürröyünə. sürrəyinə. süllöyünə.

uzunluq sallıq. savlıq. sovluq. sobluğ. boyluq.
- baş barmaqla işarə barmağı arasındaki uzunluq: bir sökəm: bir süyəm (sıyam. siyə. sövəm) (sox: işarə). : .

uzunluqu -alan əlin uzunluğu yetimdə.

uzunluquna uzunluğuna. salna. savına. sovuna.
-yol uzunluğuna çıxan: qurumsaq. yola salan.

uzunsa -yol uzunsa kəsişər. (kəsişər: üz üzə gələr). (yaşam boyu biriylə daha üzləşmək çox olasıdı).

uzunsov 1. soğraq. - soğraq börk. 1. salqa. savsov. sürröy. sürrəy. süllöy. soba.
-burqulu çivilərin (piçlərin) bir başına keçirilən, içi burqulu uzunsov tikə: somun. ivərik. yivərik. yivəlik. çivəlik. uçquruq. möhrə.
-uzunsov, yoğun, ağır toxmaq çeşiti: sallama. salman. salman toxmaq. güpsə. güpsük. (paltar yumaqda, küncüd, cəviz halvası çalmaqda işlənir)
-üzü, biçimi uzunsov hər nə: sivsi (> sipsi). süpsi. süvsi. sovu. sövü. sovsu. sopus. sopsi. sobı. söbi. məxrut. qoni.