qet - qoy səyil keçsin sonra ged. (səyil: səğil. səhil. az. bir az. qısa). -ged gedə: sarı. sayın. -cə. - ca. barğanca: barğansarı { - havalar, barğansarı qızınır. } yaşladıqca: yaşladıq sarı { - yaşladıq sarı gücdən düşürəm}. -dəğişə bilməyirəm mən səni bil heç nəyilə, gedisən ged qalısan qal bu açıq yol sən üçün.
qetesə -iyi gəlsin pay alsın, kötü gedsə pay qoymaz.
qetə -arzular uzun ömrümüz güdə, kimləri yetə, kimləri gedə! -ged gedə: sarı. sayın. -cə. - ca. barğanca: barğansarı { - havalar, barğansarı qızınır. } yaşladıqca: yaşladıq sarı { - yaşladıq sarı gücdən düşürəm}.
qetən -hər gələn sevməz, hər gedən qırmaz, ölüm ayrılıq olmasaydı, dolu yazda çiçək vurmaz. -ölüm yaxın görən yox, umut qıssa bilən yok, yollar uzun gedən yok, gedənlərdən dönən yok. -gedən kimi görünmək: barımsımaq. -ır gedən: ölən. -yaxşılığı edisən yum gözünü ona sən, qarşı güdmə heç nədən, geri dönməz ır gedən. (ır: ıraq). -çəkib, uzanıb gedən: sapıl. yol. -qoşunun önündə gedən qol: salçı. pişqaravul. devriy. kəşf qolu. (# dalçı: qoşunun dalında (ardında) gedən qol) -qoşunun dalında (ardında) gedən qol: dalçı. (# salçı: qoşunun önündə gedən qol. pişqaravul< başqaravul. devriy. kəşf qolu) -uzanıb gedən: sarvan. sərvən. karvan. kərvən. kərvan.
qetənlərtən -ölüm yaxın görən yox, umut qıssa bilən yok, yollar uzun gedən yok, gedənlərdən dönən yok.
qetər - gedər yelə çox sürməz, qarınpalar qarından, çox danışan sözündən. -degirman sırayladı, devir dönər, sıra düşər bizədə, bu gün dönür tərsinə, bu tərsinə, tərsə gedər genədə. -dos dosda baxıb yolun aşar, uzaq gedər yolun çaşar. (dossuz yol sürümü güc olur, bırak (ama. vəliki) dosda qapılırsansa istəyindən uzaqlaşırsın). (yola yoldaş iyidir, bu koşullaki ona uyuğub, qapılmıyasan). -düşər axşam qaranlıq, güdə gedər kölgələr, qaraldıqca qalanmaz, yoxa çıxar kölgələr. -yox dəğəri sevginin, duysa qulaq söz ilə, yox gözəlin dəğəri , baxsan ona göz ilə, könüldədi sevgi seviş kişidə, ona yiyə yaxcı gedər işində. -gələn nərsənin gedər yolu: savacağ. savac. savağ. - axar axarda gedər, barıb oluna yetər. (oluna: olacağına). -iç geçirsə, güc gedər, dil ölürsə , el ölər.
qetərmiş -aç gözünü kor olma, yoxsulluqdan xor olma, ölüm ovçu ov olma, çağı varangedərmiş, başı varsa yaşarikən istəklərin edərmiş. (başı: ağlı).
qetərsən -ayrı düşmə karvandan, böylə demiş yaradan, yağu basar tez səni, tez gedərsən aradan.
qetəsən - niyə bəs tez gedisən sənki gəlirdin oturaq, bu deyil qayda sayaq gej gəlibən tez gedəsən.
qetəsi -gedəsi olaraq: gedəsiyə. gedmək üzrə.
qetəsiyəgedəsiyə. gedəsi olaraq. gedmək üzrə.
qetib - bir yerə çox gedib gəlmək: kimsənin, bir yerin görməyinə sürəli gedmək. nərsəni sürürb çoxmaqdan (çoxatmaqdan), ona alışmaq. siyrə yapmaq. sirə yapmaq: (siyrə: sirə. uzun. uzanan).
qetir gedir. savqarac. məsrəf. xərc. -artıq məndə dözüm yox, uzun yaşa gözüm yox, gedir gedsin, qalır qalsın sözüm yox.
qetirin -gəlir gedirin arasında olan ayrım, tanal, fərq: salma. salmıq. salda.
qetirqən -səngedirkənməngəlirdim: sən eşələdiyivi mən eşmişəm. (eşələdiyivi: düşündüyüvü) - sözü gedirkən birindən taba çıxmaq, difa' edmək. uyğu (iygi) savınmaq. zikri xeyr edmək. (iygi: eyği. uyğu).
qetisən -dəğişə bilməyirəm mən səni bil heç nəyilə, gedisən ged qalısan qal bu açıq yol sən üçün. -niyə bəs tez gedisən sənki gəlirdin oturaq, bu deyil qayda sayaq gej gəlibən tez gedəsən.
qetməz -əti acı daş yesə, gedməz üzdən üzü çox, uzaq durqıl olardan, asdarı yox üzü yox. - kimsə sezməz, qulaq duymaz, ağız dinməz, ayaq gedməz, əl dəğməz, könlə sığmaz.
qetmiyə -ürək sevə, əl gedmiyə, ayaq dura, ağzın aşa, başın daşa dəğməli.
qəfəs salta. dam. - quşların hamsı saltasalındı. -birquşam bir qəfəs içrə dururam, qırasan tellərini bu qəfəsin el bağırar sən kişisən. -çıldı qəfəs, girdi içəri, nisgilli biri sevəcən biri. -göy üzündən böyük qəfəs bir quş üçün qurulmaz. -dəmir barmaqlı, qəfəs biçimində olan pəncərə: quzquncuq. qazqıncıq. -quşluqqəfəs: kiçik gözəl yapı.
qəqilkəkil. kakil. kəsmə. alına düşən saç. pərçəm.
qəqirməkgəğirmək. geğirmək. səğirmək. səğrimək. geri gəlmək, təpmək. utqunmaq. - odlu yaraqların atışda geri təpməsinə geri 'səğirmə' deyilir.
qəqirmiş - süycü süycü yeyənlər, acı acı gəgirmiş, ağzın açıb deyənlər, sonu bir gəbirmiş. (süycü: dadlı). (gəbirmək: gəbərmək. piscənə, acınaqlı ölmək). (ağzın açıb deyənlər: ağzın açıb , gözün yumubdeyənlər).
qəqləmə saldal.
qəl - səyil sonra gəl. (səyil: səğil. səhil. az. bir az. qısa). - yıxılırsa biri əldən tutasan sən kişisən, düşənə vurmuyasan taqqa təkə sən kişisən, varasan malla davara yoluvu azmıyasan sən kişisən, əzilib ya əzələr olsana topraq təki bərk sən kişisən, istəyin salmaya əldən ələ, ovsarlıyasan sən kişisən, kar koru kəl keçəli manlamasan sən kişisən (istəyin: həvəsin. nəfsin). (manlamasan: ayıblamayasan).
qələn -bağır çağır gələn olmaz dadıva, ölüm gəlsə tutub alar canıvı, keçirməsən boş boşuna yaşamı, günlər keçər sorur qurur qanıvı. (ölüm: əcəl). (qurur: qurudur) -hər gələn sevməz, hər gedən qırmaz, ölüm ayrılıq olmasaydı, dolu yazda çiçək vurmaz. -yardım güdən özgədən, batalıqda can verir, hər gələn pay verən, ac qalıbən can verir. -irdə gələn: qabaqda olan. qarışıya çıxan. -qaytış yolu qapalı, irdə gələn birdə geri dönəməz, olum budur başqa yolda olamaz. -gələn nərsənin gedər yolu: savacağ. savac. savağ. -güclə gələn, saldıran nərsəni sındıran, qaytaran: səric. sərci. sarıc. sarcı. salıc. salıcı. -oluşan nərsədən keçən gələn seyrək, azacıq təpgi, iz, tə'sir: sərpinti. (zərrə). -gələn günü yad olur: gələcəyivi düşünəməzsin . -unutmasan ötəni, ötər günlər, gələn günün yad olur. (ötəni: keçəni). (ötər günlər: boşuna keçər günlər) -çörək pişirirkən gələn kimsəyə verilən isti çörək: saçısıcağı. -bir yerə, verilən, atılan, bağışlanan, bir yerdən, kimsədən alınan, gələn, yığılan pay, pul, nərsə: kömək. salma. sağma. səpmə. (salman. sağman. səpmən: el içində gəzib bir törk, hünər göstərərək para toplayan) yardım. eanə. - bu kəndin çox işləri salmalıq parası ilə yollanır. -səfehlik böyük kiçik tanımaz, alçaqlıq gələn başa yarımaz (səfehlik, sapıqlıq başlı başsız, usqan usqıt, ağıllı ağılsız bilməz, amma əksiklik hər kişinin işi değil).
qələnə -kötü dilək düzgün yola götürməz, düz yol tutan hər gələnə əğilməz. - yerli yersiz gələnə çıxışmaq: güpürdəyib durmaq.
qələni -ağzına gələni danışan: sarsağ. sarsanğ. sarsıq. sarsınğ. başısoyuq. -ağzına gələni, iti sözlər artamaq, söyləmək: savğamaq. savramaq. (narəva. dürüşt. zişt). - ona nə olub genə belə savrayır. -əlindən gələni, bacarığıvı bilsən seçdiyinde qeyim ol). bacardığın tanırsan, seçdiyivə güvən qıl. -ağzına gələni söyləmək: sansıraşmaq. sanğıraşmaq. çançınaşmaq. çançanaşmaq. (çənə çalmaq) həvərələmək.
qələr -dünya malı yoxunsa çalış əldə edəsən, pulsuz dilək boşuna, ağız yeməz qarın qalar boşuna, diləklərin gələr olsa düşünə, para yoxsa qoyulmamış yoluna.
qələsi -gələsi olaraq: gələsiyə.
qələsiyəgələsiyə. gələsi olaraq.
qəlib -qaragünlü varlılar, mal üstünə mal qalar, altmış yetmiş yaşasa, qoduq gəlib mal qalar. - gəlib çatdım könlüm sağaldı (sağa buldu) (sığa: sıya. sıyğa. sağa. səfa). -bura bura buruşub gəlib burcağa (çəkirdəyə) çatdı:sara sara sarıb gəlib sarısına çıxdı. dolanıb dolanıb gəlib doğanağa çıxdı: dolayı dolayı gəlib mətləbə çatdı.
qəlib -sarasarasarıbgəlibsarısınaçıxdı: bura bura buruşub gəlib burcağa (çəkirdəyə) çatdı. dolanıb dolanıb gəlib doğanağa çıxdı: dolayı dolayı gəlib mətləbə çatdı. - hər yerdən uzaq, kimsənin gəlibgedmədiyi sapa, ıssız yer: quş uçmaz kərvan keçməz -sanına gəlib gəlməyəni ötrüşmək, demək: sandırışmaq.
qəlibən - niyə bəs tez gedisən sənki gəlirdin oturaq, bu deyil qayda sayaq gej gəlibən tez gedəsən.
qəlir -susqunluq dolu söz, danışmağa dillə göz, qulaq gəlir köməyə, beyin varsa kəllədə. -yazmış başdan boşuna, baş yazısı adlanan şey bir nədir, hər kim gəlir kəndi yazır başyazısın başına. - gəlir qaynağı qurudu: sağın sığırı öldü -gəlir qaynağı: sağıyanlıq. sağın. -gəlir gedirin arasında olan ayrım, tanal, fərq: salma. salmıq. salda.
qəlirsə -əldən gəlirsə yeğ iş, yubatmadan yeriyiş. (yeriyiş: əməl ediş).
qəlirtim -səngedirkənməngəlirdim: sən eşələdiyivi mən eşmişəm. (eşələdiyivi: düşündüyüvü) .
qəlirtin -niyə bəs tez gedisən sənki gəlirdin oturaq, bu deyil qayda sayaq gej gəlibən tez gedəsən. -niyə bəs tez köçüsən sənki gəlirdin yaşıyaq, bu deyil qayda sayaq gej gəlibən tez gedəsən.