ölçəyi -çağ, zaman ölçəyi: saat. sağac. sayac. sayat. çağat. çağac.
ölçəyiş saldarış. (sallayıb ağırlığına baxma) ağır yüngül edmə. yoxlayış. dartış. tutuş. - danışdığın sözü saldarla sonra öt (ötür, de). - çuvalı saldarlamaq.
ölçmək 1. ölçəmək. dartmaq. sağılamaq. sağulamaq. çağulamaq. çəkiləmək. 1. sıncatmaq (> səncidən (fars) . muqayisə edmək. -sağu, peymanə ilə ölçmək: sağulamaq. -sallayıb ağırlığın yoxlamaq, ölçmək, dartmaq: saldarlamaq. ağır yüngül edmək. - danışdığın sözü saldarla sonra öt (ötür, de). - çuvalı saldarlamaq.
ölçüsünə -bir tutşdurma, düzləmə biriminə, ölçüsünə görə oluşan azlıq, çoxluq: gözlənənlə, gərəkənlə oluşanın arasında düşən uzaqlıq, aralıq, ayrılıq, dalqıc, fərq, təfavüt. sapma. saçma. çapma. ox qabı. - sizin ölçüzə görə burda heç bir sapma görünmədi. - iki nümrə sapma ilə sınavdan düşdü. - qurşun iki metr sapma ilə imə (amaca) çatmayıb yerə düşdü. - iki dosd ara sapma düşməsin. - keçən dəprəmdə bu evin eşik duvarına yekə sapma (çat) düşdü.
ölçüyə -bəlli bir ölçüyə, ülgüyə, qurama uymama durumu: sapağlıq. -bəlli bir ölçüyə, ülgüyə, qurama uymayan: sapağ. savağ. çapaq. -bir ölçüyə görə artığ qalanı: savab. daşat. qaba tökülən nərsənin qaba sığmayıb dışarı töküləni.
ölən ır gedən. -yaxşılığı edisən yum gözünü ona sən, qarşı güdmə heç nədən, geri dönməz ır gedən. (ır: ıraq). -başı başına olan yox, nədən yoxsa ölən yox. (sevmək öğrəşilir).
ölənə -güvənən özgüyə çox tez sınacaq, güvənin olsun özənki ölənə dək duracaq. (özənki : özüvəki).
öləni -yanan ilə kül olma, hər tikana gül olma, qaçsa əlindən bəxdin, bırax bəxdin qoy qaça, qaçan bəxdə qul olma, bəx dediyin əlində, biri öldü biri doğar, quyla itsin öləni, əlində tut doğanı.
ölər -çoxdan çox ölər, azdan az. -yaşın keçər özlək ölər, özlək ilə yaşama, əldəkinin bul dəyərin, yarınlarda arama. -iç geçirsə, güc gedər, dil ölürsə , el ölər.
öləsən - sən öləsən. sən öl. kəsinliklə. əslən. heçin. heç vax.
öləsənsən öləsən < sən olsan. sən sən ol. kəsinliklə. dibindən. heç bir çağın. heççağun. heçin.
öləsiyə ölmüş olaraq.
ölqə -gül solar yapraq tökər qalmaz yaşıllıqdan bir iz, ayrı ölkə başqa topraq türklüğüzdə dil biriz.
ölqələrə - topluluqda uzaq ölkələrə gedən quşlar: quşköçü.
ölüm əcəl . -bağır çağır gələn olmaz dadıva, ölüm gəlsə tutub alar canıvı, keçirməsən boş boşuna yaşamı, günlər keçər sorur qurur qanıvı. (qurur: qurudur) -soyuq düşür, ölüm çökür varlıqlara, üşür yerdə qızıl güllər
- ölüm gələr alar gedər, ayrılıqlar yıxar didər. -aç gözünü kor olma, yoxsulluqdan xor olma, ölüm ovçu ov olma, çağı varan gedərmiş, başı varsa yaşarikən istəklərin edərmiş. (başı: ağlı) -hər gələn sevməz, hər gedən qırmaz, ölüm ayrılıq olmasaydı, dolu yazda çiçək vurmaz. -nə borcum var yaşama, nə borcludu yaşata, ölüm izdə hər nəyin, heç nə olmaz çaşata. -olum ağ boya, ölüm qarası, bir evrəndir ekiz arası -ölüm gəlsə yox edər, ayrılıqlar çürüdər. -unutmaq ölüm kimidir, ölməyin bacarmayan, zırbazır olar (ayaqlara düşər) -yaşama dəyər biçməsən, ölüm biçər yaşamı
- ölümsəğrişi: ölüm dalqınlığı. səkəratil movt (səğirmə. səğriş. səğrəmə. titriş. titrəmə). -hey döşən döyüb mən mənəm demə, ölüm çatsa qırqınından qurtulam demə, hər işin var qıl ayaqdasan, köç çağı qaçar gücün qılaram demə. -kündə yansa tüstələr, ölüm olum üstələr -ölüm bitmir oluma, olum bitmiş ölümə. (bitmiş : təslim olmuş) -ölüm çapar kölgəlik qoymaz, ayrılıq düşsə kölgəsiz qoymaz -ölüm yaxın görən yox, umut qıssa bilən yok, yollar uzun gedən yok, gedənlərdən dönən yok.
ömrümə -sənin təkcə gülün yaz gətirir ömrümə, səndən gələn bir gülüm qış günümü yaz edər.
ömrümüz -arzular uzun ömrümüz güdə, kimləri yetə, kimləri gedə!.
ömür -xoşluqları vurun başa, qəm çanağı dəysin daşa, ömür güdə arzu uzun , qıssa diləklə yaşa. -yada salma keçəni keçdi ömür durmazsan, gələcək gözləyəyiri olki gülər üzləri var. (durmazsan: qalmazsan. fanisən) -seçimlərdə gec qalma, karvan sürər dayanmaz, uzun arzu qıt ömür, barğacına çatanmaz. (barğacına : mənzilinə) - ömür bitər yol bitmez, varın itər, söz itməz.
ön -söyləməz ön sonun oyla. (oyla: düşün).
öncə - səhəl öncə geddilər. (səyil: səğil. səhil. az. bir az. qısa). -ilk öncə saçda (tavada) tovlatılmış (tov verilmiş, biraz pişirilmiş), sonra təndirdə (ferdə) pişirilən əkmək: saçaltı.
önson çitil. sitil. hər nəyin qutarmağına, sonuna yaxın bölümü. ətək (# sonöt: sonötə: nərsənin qutarmasından son sürə) .
öntə -ən öndə, yuxarda olan: satığ. üstük. (# sapığ. astığ. çapığ. ən aşağda, altda olan. ətək. damənə) -dönəmiz döndü dönükdən dönüyə, iyilər qaldı geri pis kötülər öndə gedir. (dönəmiz : öğnümüz. zamanamız).
önünə -gün, yağış, qardan qorunma üçün bir yeri önünə qayrılan, yapılan sərgə: sayvan. qayvan. saçvan. (bir yerdən, bir yerə aşırmaqla, artırmaqa, qayırmaqla əklənən tikə, parça). saçağlıq. kölgəlik.
önüntə -bir çözüm önündə aciz, qabiliyyətsiz, gücsüz olan: sakın. səkin. -bir çözüm önündə acizlik: sakınc. gücsüzlük. yetisizlik. sığımsızlıq. sığasızlıq. qabiliyyətsizlik. -qoşunun önündə gedən qol: salçı. pişqaravul. devriy. kəşf qolu. (# dalçı: qoşunun dalında (ardında) gedən qol) -göz önündə, düz cızqıda bulunan, gözün alabiləcəyi: düz cızqı doğrultusuna, gözün alabiləcəyi sınır içindəki sərik, mənzərə, yer, toprağ. sıyrım. sıyırım. sıyırdım. (nərsənin uzunlaması).
ötər -yaş keçər sevgi ötər durca qalanmaz kimsə, kişi oldur o günə qılsın özüçün yarağın. (durca : dəğişməz. sabit) . -ötər günlər: boşuna keçər günlər . -unutmasan ötəni, ötər günlər, gələn günün yad olur. (ötəni: keçəni). (gələn günü yad olur: gələcəyivi düşünəməzsin) -iti əsən tez ötər, iti yanan tez sönər.
ötəri -sevərəm mən səni candan içəri, hər nə çəkir məni səndən ötəri.
ötünmək 1. ötüşmək. silgəmək. silgələmək. silgətmək. siləmək. silmək. oğuclamaq. bağışlamaq. əff edmək. qısrıtından, qıtsırından, təqsirindən keçmək. - siz silsəz, o böyük tanrı silər. - siliniz: bağışlayın. 1. aşmaq. sovulmaq. rədd olmaq. 1. keçrinmək. qəbul olmaq. - bu burğan ötünmədi: bu pişnəhad qəbul olmadı. - ötnüşlü söz de: qəbul olunan söz de. - .
ötüntü - onun qutu ötündü, uçundu: onun bəxt ulduzu söndü.
ötür - dalqınlıq qaçırır uykularımı, kimsələr biləmir acılarımı, bir yadın oluram gecə olunca, illər ötür ata dan ışıq doğunca. (yadın: kəndinə yabancı) -hər an, hər gün yaşırız, aylar, illər ötür bir an yalnız ölürüz. -ötün ötür heç baxmayır geriyə. (ötün: zaman). -çox yemə qəmdə könül ötüb küçüb keçənlərin, ki sənə qalmayacaqdur nəyisə çox yediyin qəmdən ötür.
ötürəm -qaldıq yaman günə biz, bilməm nədən qınamız. -qanmır deyir qanıram, kordur deyir görürəm, laldır deyir ötürəm, kardır deyir duyuram, bilməm nədən qınamız. (qınamız: 1. əzabımız. 1. günahımız).
ötürmə yola salma.
ötürmək 1. sərmək. sərimək. salına bıraxmaq. asmaq. oluruna, axışına vermək, ötürmək. saymamaq. boş vermək. boşlamaq. taxmamaq. önəmsəməmək. uğraşmamaq. ilgilənməmək. aldırmamaq. başısoyuğluq, qəflət edmək. boş tutmaq. qısrınmaq. qırsınmaq. ehmal edmək. - işin gücün sərib, gündən günə dalı düşdü. - ev eşiyin sərib, oynaş dalıca gəzir. 1. salmaq. savmaq. - suyu tarlaya sav. 1. saçmaq. səpmək. (# saxmaq: sakmaq. tuturmaq) -nərsəni nərsiyə ötürmək, ötgüzmək, keçirmək: saplamaq. sapaqlamaq. -(nərsiyə) ötürmək, almaq: salmaq. daxil edmək. -sərbəs ötürmək: salmaq. salbamaq. bıraxmaq. - cilov salbamaq: ovsar, dizgin bıraxmaq. - qopay salbamaq: izləməkdə köpək bıraxmaq. bir yerə, biri üstünə it ötürmək. - bir yerə, biri üstünə it ötürmək: qopay salbamaq. izləməkdə köpək bıraxmaq. (salmaq: salbamaq: bıraxmaq. sərbəs ötürmək).
ötürməmək - dinc ötürməmək. quyruğun braxmamaq. götünə girmək.
ötürməz -doğru kişi versə sözü ötürməz, heç bir kölgə artıq boya götürməz.
ötürsə -can tənində, huş başında, güc əlində varkən, çalış yapın diləgin, çağ ötürsə, son yetirsə, heç bir əldən iş gəlməz. -arpa buğda yağ verməz, yaş ötürsə dad verməz.
özü cirgəsi. xulasəsi . -çox sözün azı yaxşı, az sözün özü yaxşı. -yetimə bir tikə ver, ikincisin özü götər. (götər: götürər) -özü üçün qoymaq, ayırmaq: salınmaq. özünə götürmək. - onda ikisin salınır. -özü üçün qurmaq: salınmaq. - onlar iki otağlı yapı salındılar. -yağı, suyu, özü alınıb, artığı qalmış nərsə: küspə. köspə. çökbə. gövdən. gövdün. kövdən. kövdün.
özüçün -yaş keçər sevgi ötər durca qalanmaz kimsə, kişi oldur o günə qılsın özüçün yarağın. (durca : dəğişməz. sabit).
özül sıyğırıq. sızırıq. sızğırıq. üsarə.
özümə -mənki yaşamadım, səni yaşatdım, götürə bilmədim bu çatmazlığı, mən səndə özümə inam yaratdım, sən məndə özünə inamsızlığı.
özün -özün oynatmaq: silkinmək. yeriyərək nazlanmaq, qırcanmaq. -qaykişilərlər gizlər özün görsə qonaq uzaqdan. (qaykişilər: (qay: pis). namədlər) -qurtarıcı bəkləyən, gözlər qalmış bitinmiş, özün yapan qurtaran, bəkləmədən qutunmuş. -kölgəsin tanımaz kişi, özün tanımaz. -özün tanımağa güzgü yaramaz -yaxşılıqla elə özün tanıdan, alqış alıb el içində yüksələr. -özün göstərmək: sindirmək. qurralanmaq. -özün tanımaq:sindirəmək. -özün tanıtmaq: sindirətmək. - özün yuxuya vurmaq: yuxuya dalsınmaq -özün asmaq:saltınmaq. asmaqla özün öldürmək, xudkoşluq edmək. -asmaqla özün öldürmək, xudkoşluq edmək: saltınmaq. özün asmaq -özün kiçik görmə:yasanış. xod kəm bini. (sayanış: özün böyük görmə. xod büzürgbini).
-özün böyük görmə: sayanış. xod büzürgbini. (# yasanış: özün kiçik görmə. xodkəmbini). -özün kiçik görmək: yasanmaq. (#sayanmaq: özün böyük görmək) - özün böyük görmək: sayanmaq. (#yasanmaq: özün kiçik görmək). -özün öldürən: özütən. salsalan. salsanan. asçanan. sınsınan. sinsinən. -özün öldürmək: özütmək. ötüzmək. salsalmaq. salsanmaq. asçanmaq. asçalmaq. sınsınmaq. sinsinmək. xodkoşluq edmək. intihar edmək. (salsalan: salsanan. asçanan. sınsınan. sinsinən. özütən. özün öldürən) -özün öldürmək yol deyil, yolsuzluqdur. -özün tanımaq:sindirəmək.
özünə -üzündən qaçan özünə çatar, içinə çatan, donunu atar. -özünə daldırtmaq, girirtmək, soxutmaq: sınğdırmaq. sınğıtmaq. sinğitmək. sinğdirmək. çəkindirtmək. cəzb editmək. yedirtmək. -özündəkini eşiyə verməməzlik, dışdakın özünə almamazlıq: savallıq. sovallıq. ayıqlıq. ayiqlik. -özünə dalmaq, girmək: sınğmaq. sinğmək. çəkinmək. cəzb olmaq. -özünə, içinə çəkmək: sinmək. sınğımaq. sınımaq. sinğmək. çəkmək. cəzb edmək. -özünə götürmək: salınmaq. özü üçün qoymaq, ayırmaq. - onda ikisin salınır. -mənki yaşamadım, səni yaşatdım, götürə bilmədim bu çatmazlığı, mən səndə özümə inam yaratdım, sən məndə özünə inamsızlığı.
özüntə -suyu, pulu, nərsəni özündə saxlamayan, özündən tez axıdan nərsə: silgik. - silgik topraq: su saxlamaz toprağ. silgikkişi: pul saxlamaz. - keçmişi özündə daşıyan: keçmiş sanalı. (sanalı: sanağay. bir olayı içində tutan, özündə daşıyan. boylu).
özüntən -kişini daşıtmaq, çaşıtmaq, özündən çıxarmaq: sırsıtmaq. sıyrıtmaq. sarsıtmaq. satsıtmaq. bıqdırmaq. azarlayıb azdırmaq. -suyu, pulu, nərsəni özündə saxlamayan, özündən tez axıdan nərsə: silgik. - silgik topraq: su saxlamaz toprağ. silgikkişi: pul saxlamaz. -suyu, suyuğu özündən sızdırmayan: saval. soval > saxsı. suval. suğal. > sofal. (kaşı. sürəmik. seramik) kirəmit. - çürük ağac özündən, çürük kişi sözündən (bəlqürür).
özünü - dögül kişi bu: sözünü yel kimi tutan, özünü çox ucuz satan
-özünü yerləşdirmək, toxdatmaq, rahatlamaq: sınğarmaq. singirmək. -dinlə kötünü, itir özünü. (yamanın sözün boş ver) -özünü vermək. sərinmək. (# sakınmaq: gizlənmək. örtünmək. çəkinmək) -. qandırmaq üçün, özünü uysal, baş aşağı göstərmək: quzu dərisinə bürünmək.
para -dünya malı yoxunsa çalış əldə edəsən, pulsuz dilək boşuna, ağız yeməz qarın qalar boşuna, diləklərin gələr olsa düşünə, para yoxsa qoyulmamış yoluna. - adam vardı para örtər manını, adamda var açar para manını. (manını: aybını) -çox para istəyən: sapapul. bahalı. xəş götürən. tükətgən. -para ilə hər nəyi yapan kimsə: satlıq. satılıq. -yoxsullar üçün yemək, para, geyim, nərsələr saçılan, verilən yer: səpilik. yolçuxana. -toxluq nə deditməz, para nə editməz, aclıq nə yeditməz. -çox para, var dövlət toplamaq, yığmaq: kürüşləmək. zənginləşmək. -el içində gəzib bir törk, hünər göstərərək para toplayan: salman. sağman. səpmən. -anapara: qurupara. qurupul. salamsız (səlamisiz), bəhrəsiz para. -mən səndən hələ quruparamı alammadım belə. -bir gərçəyin, olağın, vaqeiyyətin tərsinə tanıqlıq üçün qoyulan para, nərsə: dilbasan. boğazbasan. rüşvət.
paranı - qara pulu, gizli qazanılan paranı yasalı dona soxmalıq: pul savınçılıq. -bir yerdə (covqada batırlara, dərvişlərə, qutur, gövət, ehsan, sədəqə kimi) verilən, yığılan paranı toplamaq: kisələmək .