Uluslararasi rekabetçİLİk analiZİnde michael e. Porter’in elmas modeli yaklaşimi: TÜRKİYE’deki bazi endüstriLERdeki uygulanabiLİRLİĞİNİn ve sonuçlarinin araştirilmasi koray GÜrpinar

4.1.1. Faktör Koşulları 

Bir ülke kaynaklar ve teknoloji gibi kendi önemli girdilerini ortaya çı-

kartılabilir. Aynı zamanda, bölgesel girdi dezavantajları kuruluşları ulusal 

nispî avantaj oluşturabilecek yeniliğe ve yeni metotlar geliştirmeye zorlar. 

Girdi koşulları temel değişkeni altında genel olarak, hammadde ve işgücü 

yer almaktadır. (Barca vd, 2006: 40)  

Herhangi bir endüstri, içinde bulunduğu ortamda elverişli faktör koşul-

larına sahipse başarılı olabilir. Emek, işlenebilir arazi, doğal kaynaklar, ser-

maye ve altyapı gibi üretim faktörleri herhangi bir endüstride rekabet etmek 

için gerekli olan girdilerden ibarettir. Faktör koşuları  şu alt gruplara ayrıl-

maktadır: (Erkan, 2004: 358) 

•   Beşeri Kaynaklar; İşgücü sayısı, niteliği. 

•   Fiziki Kaynaklar; Arazi, su, iklim, hammadde, enerji, miktar ve kalitesi. 

•   Bilgi Kaynakları; Mal ve hizmetlere ilişkin bilimsel ve teknik bilgi, 

piyasa bilgisi. 

•   Sermaye Kaynakları; Yatırımların miktar ve maliyetleri ile sermaye 

piyasası. 

•   Altyapı; Çeşit ve kalite olarak ulaşım, iletişim, haberleşme, taşıma, 

fon transferi sistemi, konut, sağlık, eğitim ve kültür kurumları. 

Bu unsurların rekabet avantajı yaratabilmesi için verimliliği artırıcı ola-

rak devreye girmesi gereklidir. Temel (Pasif Faktörler) faktörler firmalar 

arasındaki ticaretin bir kısmını izah edebilir ve düşük faktör maliyetinin 

bulunduğu yerlere firmaların yerleşmesini açıklayabilir. Ancak şirket mer-

kezlerinin ve endüstri merkezlerinin yerini açıklayamaz. Bu faktörler doğal 

madenleri işlemeye yönelik ya da tarıma dayalı alanlarda ve teknoloji ve 

kalifiye eleman gerekliliğinin fazla olmadığı durumlarda önemli olabilirler. 

Ancak rekabet avantajı yaratmak için bu unsurların yerine ileri seviyedeki 

---

SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi

 

115

 

faktörler (aktif faktörler) kullanılmalıdır. İleri düzeydeki faktörler durumuna 

getirilmiş uzmanlık, AR-GE, mühendislik becerisi gibi unsurlar bu faktörlere 

girer. birbirinden ayrılmaktadır. Rekabet avantajı yaratmada daha çok ku-

rumsal olan temel ve genel faktörler yerine; ileri düzeyde ve uzmanlığa da-

yalı; özel sektöre görev yükleyen faktörler önem kazanıyor. Bu nedenle özel 

sektörün faktör geliştirme programlarına ihtiyaç vardır. Porter, işgücünün 

eğitim seviyesi, ülkenin altyapısı ve bu altyapının kalitesini de faktör koşul-

larında değerlendirmektedir. Ayrıca, eğitim, araştırma ve yenilik yaratarak 

faktör yaratmanın önemini vurgulamaktadır. (Erkan, 2004: 358) 

Çoğu endüstriler için kendine özgü faaliyetler bazı yerlerin seçilişini 

açıklayabilmesine rağmen bazı yerel bölgeler için de sanayilerinin çoğunda 

temel olduğunu açıklayamaz. Buna rağmen, temel faktörler sanayi ve tarım 

endüstrilerine dayanan endüstrilerde değişmeden kalırlar. Ve bunlar genel-

likle teknoloji beceri gereksinimi olan kendi halindeki endüstrilerde kullanı-

lırlar.  İleri faktörler yüksek değerde rekabet avantajı sağlamak için gerekli 

faktörlerdir.Ürün farklılaştırması, patentli ürün teknolojisi bugün ve bundan 

sonraki rekabetçi avantajlar için daha önemli olacaktır. Onların bir çok insan 

ve fiziksel sermayeyi destekleyerek büyük yatırımları talep eder ve bunlarda 

tipik olarak az bulunur. (Dobkins, 1996: 597).