Cədvəl 2
M
ərh
əl
əl
ər
Sin
ifl
ər
Şa
gi
rdl
ər
in
sa
yı
Fizikaya idraki maraqların inkişaf səviyyəsi
Sıfırıncı
Aşağı
Orta
Ortadan
yüksək
Yüksək
%
%
%
%
%
I
VI
E
77
1,3
1
44,15
34
33,77
26 19,48 15
1,3
1
54,55
N
75
1,33
1
46,67
35
32,00
24 18,67 14
1,33
1
52,00
VII
E
74
2,7
2
56,76
42
28,38
21 10,81 8
1,35
1
40,54
N
76
2,63
2
53,95
41
27,63
21 15,79 12
0
0
43,42
VIII
E
77
1,3
1
42,85
33
35,06
27 16,88 13
2,60
2
54,54
N
75
1,33
1
44,00
33
34,67
26 17,33 13
2,66
2
54,66
IX
E
74
2,7
2
45,95
34
33,78
25 16,22 12
1,35
1
51,35
N
71
1,41
1
47,89
34
35,21
25 14,08 10
1,41
1
50,70
II
VI
E
77
1,3
1
37,66
29
32,47
25 23,38 18
5,19
4
61,04
N
75
1,33
1
45,33
34
32,00
24 20,00 15
1,33
1
53,33
19
VII
E
74
1,35
1
41,89
31
33,78
25 16,22 12
6,76
5
56,76
N
76
1,32
1
53,94
41
27,63
21 15,79 12
1,32
1
44,74
VIII
E
77
1,3
0
40,26
31
36,36
28 18,18 14
5,20
4
59,74
N
75
1,33
1
42,67
32
36,00
27 17,33 13
2,67
2
56,00
IX
E
74
0
0
43,24
32
29,73
22 21,62 16
5,41
4
56,76
N
71
1,41
1
45,07
32
36,62
26 15,49 11
1,41
1
53,52
III
VI
E
77
0
0
32,46
25
25,97
20 31,17 24 10,40
8
67,54
N
75
1,33
1
46,67
35
32,00
24 18,67 14
1,33
1
52,00
VII
E
74
0
0
41,89
24
32,43
21 18,92 22
6,76
7
67,57
N
76
1,32
1
50,00
38
30,26
23 17,11 13
1,32
1
48,69
VIII
E
77
0
0
35,07
16
38,96
30 16,88 19
9,09
12
79,22
N
75
1,33
1
41,33
31
37,33
28 17,33 13
2,67
2
57,33
IX
E
74
0
0
32,43
24
32,43
24 22,98 17 12,16
9
67,57
N
71
1,41
1
43,66
31
35,21
25 16,90 12
2,82
2
54,93
20
Diaqram 1. VI sinif üzrə eksperimental və nəzarət siniflər üzrə
alınan nəticələr
Yarımfəsildə Pedaqoji eksperimentdən əldə edilən nəticələr
verilmiş və eksperimentin tədqiqatın irəli sürülmüş işçi fərziyyəsini
təsdiq etdiyi vurğulanmışdır.
Tədqiqatın
nəticələri aşağıdakılardan ibarətdir:
1. Ümumtəhsil məktəblərində fizikanın təlimində sinergetik
yanaşmanın istifadəsinin zəruriliyi sinergetik pedaqogikaya dair
elmi-metodiki ədəbiyyatın təhlili yolu ilə nəzəri cəhətdən
əsaslandırılmışdır.
0
10
20
30
40
50
60
70
K,
(%)
I mər.
II mər.
III mər.
Eksperimental siniflər
Nəzarət sinifləri
mərhələlər
21
2. Ümumtəhsil məktəblərinin VI-IX siniflərində fizikanın
təlimi prosesi mürəkkəb, çoxvariantlı, qeyri-tarazlı, qeyri-xətti
inkişaf edən, özünütəşkil edən, bifurkasiyanın baş verdiyi, xaos-
nizam münasibətlərinin mövcud olduğu, alt sistemlərin toplusu kimi
müəyyənləşdirilərək, onlarda sinergetik yanaşma metodoloji prinsip
kimi səciyyələndirilmişdir.
3. Ümumtəhsil məktəblərində fizikanın təlimində sinergetik
yanaşma istifadə edə bilmək üçün təlim materiallarının məzmun və
strukturuna verilən şərtlər müəyyənləşdirilmiş və “sinergizm şərtləri”
adı altında birləşdirilmişdir.
4. VI-IX sinif fizika təlim materiallarının hansı hallarda
sinergizm şərtlərini ödədiyi araşdırılaraq sinergizm hallarının
aşağıdakı təsnifatı müəyyənləşdirilmişdir:
a) sinif təlim materialları arasında sinergizm;
b) eyni alt standartın tələblərini tarazlaşdıran fənn mövzuları və
onlarla digər fənn mövzuları arasında sinergizm;
c) mövzu daxilində təlim mərhələləri arasında sinergizm;
d) alt standartlar arasında sinergizm;
e) bir məsələnin şagird kollektivi tərəfindən həlli zamanı
şagirdlərin bilikləri arasında sinergizm.
5. Müəyyənləşdirilmişdir ki, fizikanın vahid tam olaraq
öyrənilməsi məqsədi ilə VI-IX sinif fizika materialları üçün təsnifatı
verilmiş sinergizm halları kifayət deyildir. Bunun üçün təlim
materiallarının məzmun və strukturu elə dəyişdirilməlidir ki, həmin
materiallar təlim prosesi ərzində bir-birinin varisi kimi öyrənilə
bilsin.
6. Ayrılıqda VI, VII, VIII və IX sinif fizika materiallarının
təlimində mövcud olan sinergizm hallarında qazanc bilik-inkişaf əldə
etmək mexanizmi izah edilərək “sinergizm inkişaf zəmanətidir”
ideyasının doğru olduğu müəyyənləşdirilmişdir.
7. Pedaqoji eksperiment göstərdi ki, VI-IX sinif fizika təliminə
sinergetik yanaşmanın təmin olunması məqsədilə uyğun siniflərin
dərsliklərdə verilən dərs materiallarının quruluş və məzmunun
sinergizm şərtlərini qismən təmin edən təkmilləşdirilmiş təlim
modelinə uyğunlaşdırılması şagirdlərdə qazanılan biliklərin ta-
mamlanması, bu biliklərin həyati situasiyalara və praktik məsələ
22
həllinə uğurla tətbiq edilməsi, ümumiləşdirmələr apara bilmək
bacarıqlarının formalaşdırılmasına, habelə bilik keyfiyyətinin
yüksəldilməsinə və dərsdə şəxsi məsuliyyətin artırılması ilə
nəticələnir.
8. VI-IX sinif fizika təliminə sinergetik yanaşmanın təmin
olunması məqsədilə uyğun siniflərin dərsliklərdə verilən dərs
materiallarının quruluş və məzmunun beynəlxalq təcrübədən
sınaqdan çıxmış müasir pedaqoji və psixoloji prinsiplər əsasında qu-
rulması təlim prosesini mürəkkəbləşdirmir, əksinə həmin siniflərdə
fizika kursunun elmi, həyati tətbiqi səviyyəsinin yüksəldilməsinə
müsbət təsir göstərir.
Pedaqoji eksperiment tədqiqatımızın irəli sürülmüş işçi
fərziyyəni təsdiq etdi.
Dostları ilə paylaş: |