Universiteti umarov b. M., Norbekova b. Sh. Bolalar psixologiyasi
Yüklə 2,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1) harakatlar
maqsadga yo‘nalganligining rivojlanishi; 2) harakatlar maqsadi va motivi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqligining o‘rnatilishi; 3) harakatlarni bajarishda nutqning boshqaruvchanlik rolining o‘sishi. 245 irodasiga qarama- qarshi motivlar to‘qnashish vaziyatlari alohida talablar qo‘yadi. Bola bo‘lishi mu mkin bo‘lgan ikkit a qarordan birini tanlashi zarur bo‘ladi. Ushbu vaziyatda motivlar kurashi ro‘y beradi va ulardan birining g‘alabasi bilan yakunlanadi. 3 yoshli bola xulq -atvori qarama-qarshi turtkilarning to‘qnashuvi sababli yuzaga keluvchi ichki nizolar bilan Xarakterla nadi. Biroq bola ko‘pincha ongsiz, tanlovsiz, kuchliroq turtki ta’siri ostida harakat qiladi. Ular uchun tanlov vaziyati juda murakkab bo‘lib, bunday vaziyatga tushib qolgan bola biron-bir qaror qabul qilishga noqobil bo‘ladi. Tanlov vaziyatida, masalan, o‘yinchoqni tanlashda 4 -5 yoshli bolalar o‘zlarini boshqacharoq tutadilar. U qo‘lini goh u o‘yinchoqqa, goh bu o‘yinchoqqa cho‘zadi. Bunday holda juda sodda bo‘lsa ham mo tivlar kurashi yuzaga keladi, bola qayli bir o‘yinchoqni olish haqida qarorga kelolmay di. Tanlovga «ishbilarmonlik» bilan yondashuv, uzoq davom etmaydigan ikkilanishlar kuzatiladi. Bolalar o‘z tanlovlarini asoslab, ayni vaqtda o‘zlarida yo‘q bo‘lgan va ega bo‘lishni xohlayotgan narsani oladilar. O‘rta va katta yoshdagi bog‘cha bolalarida ko‘rinadigan ba’zi iroda sifatlari (qat’iylik, mustaqillik kabi) ko‘pincha epizodik Xarakter kasb etadi. Bu yoshdagi bolalar bajarayotgan ishlarida biron to‘sqinlik uchrab qolsa, o‘zlari mustaqil ravishda bartaraf qilishga urinadilar. Lekin bu ishning ular u chun og‘irlik qilayotganligi sezilib turadi. Shu sababli bunday to‘sqinliklar chiqib qolgan paytda ular kattalarni yordamga chaqiradilar. Uzoqroq davom etadigan to‘sqinliklarni еngishga bog‘cha yoshidagi bolalarning sabrlari е tmaydi. Bajarayotgan ishlari ularni juda qiziqtirsa, ular uzoq davom etadigan to‘sqinliklarni ham chidam bilan е ngishga harakat qiladilar. Yüklə 2,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|