Universiteti umarov b. M., Norbekova b. Sh. Bolalar psixologiyasi

Yosh davrlari bosqichlari
Yoshi
1 
Chaqaloqlik davri 
0-1 oygacha 
2 
Go‘daklik davri
1 oydan 1 yoshgacha 
3 
Ilk bolalik davri 
1-3 yosh 
4 
Maktabgacha yosh davri 
3-6, 7 yosh 
5 
Kichik maktab yoshi davri 
6, 7-11 yosh 
6 
O‘smirlik davri
12-15 
7 
Ilk o‘spirinlik
15-18 
8 
Yoshlik davri 
20-30 
9 
O‘rta yosh davri
30-50 
10 Katta yosh davri 
50-70 
11 
Keksalik 
davri 
yoki 
gerantopsixologiya 
70-90 
12 
Uzoq umr ko‘ruvchilar
90 dan yuqori 
Mavzuni mustahkamlash uchun nazorat savollari: 
 
1.Bolalarni turli yosh davrlarga ajratishda qanday fikrlar mavjud? 
2. Bolaning yosh bosqichlari va bir yosh bosqichidan ikkinchi yosh 
bosqichiga o‘tishda yuzaga keladigan krizislarni tushuntirib bering.
3. Bolalar psixik taraqqiyotidagi individual farqlar nimalardan iborat? 
 
Mustaqil ish topshiriqlari: 
 
1. Psixik taraqqiyot va yosh bosqichlari to’g’risida olimlarning 
qarashlarini qiyosiy tahlil qiling. 
2.Yosh davrlar psixologiyasida krizislarning psixik tarqqiyotdagi 
o’rnini o’rganish.
 
MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN TEST SAVOLLARI: 
1.Faylasuflardan kim bolalikni quyidagi davrlarga ajratgan: 
1. Podsholik davri - 5 yoshgacha. 
2. Qullik davri - (6-12 yoshgacha). 

---

65 
3. O‘rtoqlik, do‘stlik davri deb bolaning keyingi taraqqiyo
ti davrini 
nazarda tutgan. 
A.
Alisher Navoiy 
B.
Abu Rayhon Beruniy 
C.
Abu Ali ibn Sino 
D.
Farobiy
2.Shveysariyalik psixolog J. Piaje bolaning rivojlanish davrlarini 
quyidagicha davrlashtirgan: 
1. Sensomotor intellekti (0-2 yoshgacha); 
2. Operatsiyalardan ilgarigi tafakkur davri (2-7 yoshgacha) 
3. Aniq operatsiyalar davri (7-12yoshgacha); 
4. Rasmiy operatsiyalar davri deb ajratadi. 
5. Olim qanday xususiyatga qarab davrlashtirgan? 
A.
Yetakchi faoliyatiga ko’ra
B.
Aql-
idrokiga xos bo‘lgan xususiyatlariga ko’ra
C.
Individual xususiyatlariga ko’ra
D.
Harakatlarning murakkablashishiga ko’ra
3. 
Bolalarning psixik taraqqiyotlaridagi sakrash yo‘li bilan a
malga 
oshiriladigan jadal davrni taraqqiyotning qanday davri deb ataladi? 
A. Senzitiv davri 
B. O’tish davri
C. Krizis (inqiroz) davri
D. Pubertat davri 
4. Bolaning jismoniy rivojlanishiga qarab homilaning ona qornidagi 
davri, impulsiv harakat davri - 0-6 oygacha, his-
tuyg‘u davri 
- 6 oydan 1 
yoshgacha; sensomotor davri - 1-3 yoshgacha; shaxsga aylanish davri - 3-5 
yoshgacha; farqlash davri - 6-11 yoshgacha; jinsiy 
еtilish va o‘spirinlik davri 
(12-18 yoshgacha) deb qaysi olim yosh davrlarni davrlashtirgan? 
A. J. Piaje 
B. L.S. Vigotskiy 
C. D.B. Elkon 
D. A.Valon 
5. Pubertat davriga qaysi yosh bosqichlari kiradi? 
A. 11-15yosh 
B. 14-18 yosh 
C. 10-16yosh 
D. 13-17yosh 
6. 
Shaxsiy fikrga ega bo’lib, bola o’z fikri va talablarini qildiradi. U bilan 
hisoblashishini hohlaydi. Ushbu keltirilgan ta’rifga xos sifatni belgilang? 
 
A. Qarshilik 
B. Mustaqillik. 

---

66 
C. 
O’jarlik.
D. Negativizim 
7. 
Bu davr krizisi haqida Elda Gepper “Uch yoshli bola shaxsi haqida” 
ilmiy ishida bir necha muhim belgilarni ko’rsatib o’tgan :Qarshilik, mustaqillik, 
o’jarlik, negativism bu qaysi krizis hisoblanadi?
 
A. 1 yosh inqirozi. 
B. 3 yosh inqirozi 
C. 7 yosh inqirozi 
D. 13-14 yosh krizisi 
8. Bu davrda bolaning intellektual va aqliy imkoniyatlari baholanadi. 
O’z
-
o’zini baholash rivojlanadi. Bolaga bu vaqtda to’g’ri ijobiy –
 
munosabatda bo’lish, mehr
-
muhabbat berish. Bu krizisdan oson o’tishga 
yordam beradi. Bu qaysi krizis davriga xos? 
A. 1 yosh inqirozi. 
B. 3 yosh inqirozi 
C. 7 yosh inqirozi 
D. 13-14 yosh krizisi 
9. Yetakchi faoliyatning inson shaxs sifatida kamol topishidagi roli 
nazariyaning asosiy mohiyatini tashkil qilishini hisobga olib yosh davrlarini 
davrlashtirgan olim? 
A. J. Piaje 
B. L.S. Vigotskiy 
C. D.B. El
’
konin 
D. A. A. Lyublinskaya 
10. 
Negativizm qanday namoyon bo’ladi?
 
A. Mustaqillikka intilish.
B. Ota-
onalar bilan urishishda namoyon bo’ladi. 
C. Shaxsiy fikrga ega bo’lib, bola o’z fikri va 
talablarini qildiradi. U 
bilan hisoblashishini hohlaydi. 
D. Kattalarning ba’zi talablariga bola umuman rioya qilmaydi

---

67