Јурилиш материаллари ва конструкциялрини тадіиі этиш ва

 
4.4. Tajriba ma’lumotlariga ishlov berish
Sinov materiallari: asboblarning ko‘rsatishlari, yoriqlarning rasmini chizish va 
yoriqlarni o‘lchash, mahalliy buzilishlar, materiallarning va konstruksiyaning 
o‘zining mustahkamlik va deformatsion tavsiflariga ishlov berish natijalarni olish va 
sistemalashtrish uchun amalga oshiriladi, ulardan foydalanib, sinovlarni o‘tkazish 
jarayonining butun davri jarayonida konstruksiyaning yuklanish ostidagi ishini tahlil 
qilish mumkin bo‘ldi.

---

151 
4.8-rasm. Konstruktsiyalarning 
yuklanishdan egilishlarining bog‘lanish 
grafigi. 
 
Sinov natijalariga ishlov berish dala sharoitlarida konstruksiyalar sinaladigan 
joyda (qisman ishlov berish) va maxsus xonalarda (kameral ishlov berish) amalga 
oshiriladi. Tajriba ma’lumotlariga grafik ishlov berish konstruksiyaning sinovning 
ayrim bosqichlari konstruksiyaning holatini tahlil qilish imkonini beradi. 
Tajriba ma’lumotlarini sinov natijlari bo‘yicha grafik yasash konstruksiya 
egilishining grafiklari va epyuralarini; deformatsiyalarni yuklanishga bog‘liqligi 
grafiklari; kuch ekssentrisitetlari grafiklarini; yuklanishdan deformatsiyalarning 
taqsimlanishi epyuralari; sinalayotgan konstruksiya kesimlarining burilish 
burchaklari grafiklari; po‘lat uchun «zo‘riqish-deformatsiya» diagrammalari; beton 
deformatsiyalarining zo‘riqishlarga bog‘liqligi grafiklari va prizmatik beton 
namunalari bo‘yicha betonning elastiklik modulining ortishi grafiklarini o‘z ichiga 
oladi. Tajriba natijalariga ishlov berishga, shuningdek o‘ziga xos yoriqlarni ochib 
berish jadvali berilgan yoriq hosil bo‘lishi sxemalarini tuzish va asboblarni 
joylashtirgan holda konstruksiyani sinashning ijrochi sxemalarini tuzish; 
armaturaning joylashuvi bilan konstruksiyaning haqiqiy kesimlarini chizish; beton va 
po‘latning nazorat namunalarini sinash bayonnomalarini tuzish; sinov natijalarini 
yig‘ma jadvalini tuzish kiradi. 
Sinash vaqtida konstruksiyaning siljishlari bo‘yicha ma’lumotlar sinovlar 
vedomostlariga kiritiladi va ishlov beriladi. 
Vedomostlarda yozilgan va ishlov berilgan, asboblarning ko‘rsatishlarga ko‘ra 
kameral ishlov berilgan materiallar 
maxsus formatkalarda (standart varaq 
o‘lchamida bo‘lishi maqsadga muofiq) 
grafiklar, epyuralar va diagrammalar 
ko‘rinishida rasmiylashtiriladi.
Masalan, P-4 va P-11 
progibomer (egilish o‘lchagich) 
larning ishlash grafigi egilishlar 
kattaliklari 
f
ning yuklanish 
R 
ga 
bog‘liqligi ko‘rinishida (4.8-rasm) yoki 
egilishning taqsimlanishi va ortishi 
epyurasining yuklanishga bog‘liqligi (4.9-rasm) ko‘rinishida ko‘rsatilgan. Egilishlar 
grafiklari bo‘yicha cho‘zilgan betonda yoriqlar vujudga kelishi va uning cho‘zilishga 

---

152