Јурилиш материаллари ва конструкциялрини тадіиі этиш ва

Mexanik ta’sir ko‘rsatuvchi asboblar bilan sinovlar o‘tkaziladigan joylarni 
tanlash 
Konstruksiya turi 
Sinovlar o‘tkaziladigan joy 
Armaturalanmagan beton (poydevor bloklari, 
yon chekka toshlari va h.k.) 
Buyumning bir yog‘i 
Uzun o‘lchovli temirbeton buyumlar (ustunlar, 
qoziqlar, tayachlar va h.k) 
Uzunlikning xar bir poganli meteri 
Kassetalarda yoki vertikal qoliplarda (panellar, 
plitalar) tayyorlanadigan buyumlar 
Yuqori va quyi hududlarda 
Gorizantal qoliplarda (panellar, yupqa plitalar 
va tom to‘sinlari va h.k.) tayyorlanadigan 
buyumlar 
Har bir tomonda buyumning perimetri 
bo‘yicha
Oraligi 6 m gacha bo‘lgan, to‘sinlar, rigellar 
Konstruksiyaning siqilgan hududi 
Oraligi 6 m dan 18 m gacha bo‘lgan to‘sinlar, 
rigellar 
Siqilgan hudud va tayanch oldi kesimlari
Oraligi 24 m bo‘lgan fermalar 
Har bir belbog‘ining uch joyida va 
siqilgan tayanch tirgaklarda 

---

202 
Shuni ham ta’kidlab o‘tish kerakki, asboblarning ko‘rsatishiga u yoki bu 
darajada quyidagilar ta’sir ko‘rsatadi: betonning namligi, to‘ldirgichning yirikligi, 
sinovlar o‘tkaziladigan joy ( konstruksiyalar va buyumlarning yuqori yoki quyi 
qismida). Bu omillarni materialning mustahkamligini aniqlash aniqligini oshirish 
uchun hisobga olish zarur. 
Yuqorida keltirilgan omillarni hisobga olishdan tashqari, mexanik ta’sir 
ko‘rsatuvchi asboblar yordamida sinovlar aniqligini orttirish uchun quyidagilar zarur: 
asboblarni har bir turdagi betonlar uchun tarirlash; 
chuqurlashtirishga asoslangan asboblar bilan sinashda chuqurcha chuqurligini 
o‘lchash o‘rniga diametrini o‘lchash: 
asbobni sinalayotgan sirtga nisbatan qat’iyan vertikal o‘rnatish, zarb bilan ta’sir 
qiladigan asboblarda zarba kuchi asbobning vertikal o‘qi bilan ustma-ust tushishini 
nazorat qilish; 
asboblardan elastik sapchish (qaytish) prinsipida ham, chuqurlashtirirish 
prinsipida ham kompleks foydalanishda sinovlar o‘tkazish.