UŞaqlarin hüquqlari və jurnaliSTİka praktikasi hüquqlara əsaslanan perspektiV

1.  Hər bir uşağın ləyaqətinə və hüquqlarına hər 

bir şəraitdə hörmət edilməlidir.

2.  Uşaqlarla müsahibə aparılması və buna 

dair xəbərin verilməsi ilə hər uşağın şəxsi 

həyatının toxunulmazlığı və etibarlılı-

ğı, öz fikirlərinin dinlənilməsi, uşaqlara to-

xunan qərarlarda iştirak etmək və zərər və 

cəzanın mümkünlüyü daxil olmaqla, zərər və 

cəzadan qorunmaq hüququna xüsusi diqqət 

yetirilməlidir. 

3.  Hər uşağın ən yaxşı maraqları istənilən digər 

mülahizəyə, o cümlədən uşaqlarla bağlı 

məsələlərin müdafiəsinə və uşaq hüquqları-

nın dəstəklənməsinə nəzərən qorunmalıdır. 

4.  Uşağın ən yaxşı maraqlarını 

müəyyənləşdirməyə səy göstərərkən, uşağın 

yaşına və yetkinliyinə uyğun olaraq onun öz 

fikirlərinin nəzərə alınması hüququna lazımi 

əhəmiyyət verilməlidir. 

5.  Uşağın vəziyyətinə yaxın olanlar və onu 

qiymətləndirməyi bacaranlar hər hansı repor-

tajın siyasi, sosial və mədəni nəticələri barədə 

məsləhətləşmə aparmalıdırlar.

6.  Uşağı, bacı-qardaşları və ya həmyaşıdları risk 

altında qoya bilən əhvalatlar və ya rəsmlər 

hətta dəyişsə, gizlədilsə və ya istifadə olun-

masa belə, onları nəşr etməyin. 

Uşaqların Hüquqları üzrə İnformasiya Şəbəkəsi 

(UHİŞ) həmçinin uşaqlarla müsahibə apararkən 

jurnalistlərin istifadəsi üçün təlimatlar toplusunu 

tərtib etmşdir.

 

BÖLMƏ 2: uşaqların hüquqları və peşəkar jurnalistika praktikası

Uşaqların Hüquqları və Jurnalistika Praktikası – Tələbənin İstiqamətləndirilməsi

39

UŞAQLARIN HÜQUQLARI ÜZRƏ İNFORMASİYA ŞƏBƏKƏSİ 

(UHİŞ): UŞAQLAR BARƏDƏ XƏBƏRLƏRİN VERİLMƏSİ ÜZRƏ ETİK 

TƏLİMATLAR

•

  Ушаьы, баъы-гардашлары вя йа щямйашыдлары риск алтында гойа билян ящвалатлар вя йа рясмляр 

щятта дяйишся, эизлядился вя йа истифадя олунмаса беля, онлары няшр етмяйин.

•

  Щяр щансы ушаьа щеч бир зяряр вурмайын; ушаьы тящлцкядя гоймагла вя йа ушаьын 

алчалдылмасыны эюстярмякля вя йахуд травматик щаллар нятиъясиндя ушаьын аьрысыны вя дярдини 

тязялямякля мядяни дяйярляря субйектив, гейри-щяссас олан суаллара, мцнасибятляря вя йа 

шярщляря йол вермяйин.

•

  Мцсащибя апарылмасы цчцн ушагларын сечилмясиндя ъинсиня, иргиня, йашына, дининя, статусуна, 

тящсил сявиййясиня вя йа физики баъарыгларына эюря айры-сечкилик етмяйин.

•

  Ушаглары ящатя едян журналистика материалларынын эцъляндирилмяси цчцн стереотиплярин вя 

сенсасийалы тягдиматларын истифадясиня йол вермяйин.

•

  Уйдурмайа йол верилмямяси: ушагларын кечмишинин тяркиб щиссяси олмайан ящвалаты 

данышмасыны вя йа щярякятя йол вермясини онлардан хащиш етмяйин.

•

  Ушаьын вя йа гяййумун мцхбирля данышдыьы щагда мялуматлы олмасына тяминат верин. Мцса-

щибянин вя онун планлашдырылан истифадясинин мягсядини изащ един.

•

  Бцтцн мцсащибяляр, видеойазылар вя мцмкцн олдугда сянядли фотошякилляр цчцн ушаьын вя 

онун гяййумунун разылыьыны ялдя един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

 гяййумунун разылыьыны ялдя един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

гяййумунун разылыьыны ялдя един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

 разылыьыны ялдя един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

разылыьыны ялдя един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

 ялдя един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

ялдя един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

 един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

един. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

. Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

Мцмкцн вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

 вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

вя мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

 мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

мягсядяуйьун олдугда, бу разылыг йа-

 олдугда, бу разылыг йа-

олдугда, бу разылыг йа-

, бу разылыг йа-

бу разылыг йа-

 разылыг йа-

разылыг йа-

 йа-

йа-

зылы сурятдя алынмалыдыр. Ушаьын вя гяййумун щеч бир цсулла мяъбур едилмядийиня вя онларын 

йерли вя глобал сявиййядя йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 вя глобал сявиййядя йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

вя глобал сявиййядя йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 глобал сявиййядя йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

глобал сявиййядя йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 сявиййядя йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

сявиййядя йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

йайыла билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

билян ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

ящвалатын тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

тяркиб щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

щиссяси олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 олдуьуну дярк етдикляриня тями-

олдуьуну дярк етдикляриня тями-

 дярк етдикляриня тями-

дярк етдикляриня тями-

 етдикляриня тями-

етдикляриня тями-

 тями-

тями-

нат верян щалларда разылыг ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 верян щалларда разылыг ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

верян щалларда разылыг ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 щалларда разылыг ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

щалларда разылыг ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 разылыг ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

разылыг ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

ялдя едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

едилмялидир. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

. Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

Яэяр ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

ушаьын дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

дилиндян разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 разылыг алынырса вя ушаьын ети-

разылыг алынырса вя ушаьын ети-

 алынырса вя ушаьын ети-

алынырса вя ушаьын ети-

 вя ушаьын ети-

вя ушаьын ети-

 ушаьын ети-

ушаьын ети-

 ети-

ети-

бар етдийи йашлы иля мяслящятляшмя шяраитиндя гярар гябул едилярся, адятян йалныз беля щалда 

буна тяминат верилир. 

•

  Мцсащибя апаранларын вя фотографларын сайыны мящдудлашдырын. Ушагларын мцнасиб вязиййятдя 

олдугларыны вя тязйиг олмадан юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 вя тязйиг олмадан юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

вя тязйиг олмадан юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 тязйиг олмадан юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

тязйиг олмадан юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 олмадан юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

олмадан юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

юз ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

ящвалатларыны сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

сюйляйя биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

биляъяклярини мцяййянляшдирмяйя ча-

 мцяййянляшдирмяйя ча-

мцяййянляшдирмяйя ча-

 ча-

ча-

лышын. 

•

 Ушаьын ящвалаты вя йа образы цзря щямишя дягиг контексти тягдим един. 

•

  Ашаьыдакы кими мцяййян олунан щяр щансы ушаьын щямишя адыны дяйишин вя яйани 

эюрцнцшцнц эизлядин: 

 

a. сексуал зоракылыьын вя йа истисмарын гурбаны, 

 

b. физики вя йа сексуал зоракылыьы тюрядян, 

 

c.  ушаьын, валидейнин вя йа гяййуму там мялуматлы разылыг вермяйяня гядяр ИИВ олду-

.  ушаьын, валидейнин вя йа гяййуму там мялуматлы разылыг вермяйяня гядяр ИИВ олду-

ьу мцяййян едилян вя йа ГИЧС иля йашайан, 

 

d. ъинайят тюрятмякдя тягсирляндирилян вя йа иттищам олунан.

 

•

  Диэяр ушаглар вя йахуд йашлы иля, щяр икисиня бирликдя цстцнлцк вериляряк ушаьын сюйлямяли 

олдуьу мягамларын доьрулуьуну тясдиг един.

•

  Ушаьын риск алтында олуб-олмамасы шцбщя доьурдугда, ящвалатын хябяр кими ящямиййят 

дашымасына фярг гойулмадан фярди ушаг иля мцгайисядя ушаглар цзря цмуми вязиййят 

барядя мялумат верин.

40

Qiymətləndirmə təlimatı

Bu  bölmənin başlanğıcında bəzi Əsas Araş-

dırma Predmetləri sadalanır. Qoyulan sualla-

rın bəzilərinə cavab verə bilərsinizmi? Qanunlar 

kimi normalar və qaydalar mənəvi normaların ko-

deks şəklinə salınması üçün göstərilən səylərdir. 

Bəzən mənəvi normalar toqquşur və etik tələblər 

rəqabətlə qarşılaşır. Eyni hal hüquqlar üzərində 

özünü göstərir. Azad fikir və ya azad mətbuat hü-

ququnun uşaq hüquqları ilə toqquşmasına dair bir 

nümunə təqdim edə bilərsinizmi? Onlardan hansı 

birisi digərini üstələyər? 

Sonrakı şərh və resurslar 

Peşə kodeksləri

, Mayk Cempson, PressVays 

Fondu: 

http://www.mediawise.org.uk/display_page.

php?id=792 

BMT Uşaq Fondu: Uşaqlar barədə Xəbərlərin 

Verilməsi üzrə Etik Prinsiplər: 

http://www.presswise.org.uk/display_page.

php?id=594

Peşəkar Jurnalistlər Cəmiyyəti; Etika Kodeksi: 

http://www.spj.org/ethicscode.asp 

Kimlərə Nəzarət olunur? Azad fikrə qlobal media 

təhlükələri barədə dəyirmi masa ətrafında müzakirə 

aparılması üzrə ilkin əyani vəsait, BJF, 2005. 

Media və Uşaqların Hüquqları: BJF-nin Uşaqları 

Əhatə Edən Məsələlər barədə Xəbər Verilməsi üzrə 

Təlimatları və Prinsipləri: 

http://www.ifj.org/default.

asp?index=192&Language=EN 

Beynəlxalq Jurnalistlər Federasiyası: 

http://www.ifj.org/ 

Jurnalistlər üzrə Etika, Riçard Kibl. London: Ro-

utlec, 2001. 

Media Etikası və Uçot Sistemləri, Jan Klod Bert-

rand, Əqd Naşirləri təşkilatı, 2000. 

Qlobal Jurnalistika: Aktual məsələlər və Media 

Sistemləri. Arnold de Bier və Con C Merril, Allin & 

Bekon, 2003. 

BÖLMƏ 2: uşaqların hüquqları və peşəkar jurnalistika praktikası

Uşaqların Hüquqları və Jurnalistika Praktikası – Tələbənin İstiqamətləndirilməsi

41

BBC-NİN UŞAQLARA DAİR REDAKSİYA PRİNSİPLƏRİ 

Биз он сяккиз йашындан ашаьы олан инсанларын, хцсусян он беш йашындан ашаьы олан ушагларын 

физики вя емосионал вязиййяти вя ляйагяти онлар тяряфиндян вя йа валидейн, гяййум вя йа 

валидейн гисминдя олан диэяр шяхсин вердийи щяр щансы разылыгдан асылы олмайараг, програмларын 

вя онлайн мялуматларын щазырланмасы вя йайымланмасы заманы горундуьуна тяминат 

вермялийик. 

Биз ушагларын вя эянълярин програмларда иштиракы вя йа онларын йайымланмасынын лазымсыз 

наращатлыьа вя язиййятя сябяб олмадыьына тяминат вермялийик. Онларын иштиракы редактор 

нюгтейи-нязяриндян айдын шякилдя ясасландырылмалы вя лазым эялдикдя онлара дястяк 

верилмялидир. 

Б�з��шаглар����������л�р���ф�к�р�аза�л���������л��а���л�������к�аза�л�����зр����г�глар��

�л����лар��г��р�����а��б���ф�р�а���а��а������а��г�р��аг������юз�����л�������

�аразлаш��р�ал���г.

 

УШАГЛАР ВЯ РАЗЫЛЫЬЫН ЯЛДЯ ЕДИЛМЯСИ 

Биз ушаглар вя эянъляр иля мцсащибя апарылмасындан вя башга бир шякилдя онларын бизим 

информасийа бурахылышымыза ъялб олунмасындан яввял нормал сурятдя валидейнлярин вя йа 

гануни гяййумларын вя йахуд он сяккиз йашындан ашаьы вя йа йухары олмагла валидейн 

гисминдя диэяр шяхсин вя даща эянъ вя зяиф ушагларын разылыьыны алмалыйыг вя мясялянин 

мащиййяти ня гядяр чох щяссас оларса, разылыьын ялдя олунмасы о гядяр бюйцк ящямиййят 

кясб едир. Хцсусян ушагларын разылыг олмадан мцвафиг шякилдя ъаваб вермяк габилиййятиндян 

кянарда олан мясяляляр барядя фикирляри сорушулмамалыдыр. 

Юз�х�б�р�б�рах�л�шлар���а��шаглар���������л�р���������л����р�����ф�р�а���а������а���лар�:

•

  ушаьын вя лазым эялдикдя, валидейнин/гяййумун вя йа он сяккиз йашындан ашаьы вя йа 

йухары олмагла валидейн гисминдя диэяр шяхсин програмын мащиййятини баша дцшдцйцня вя 

мялуматлы разылыг вермяк игтидарында олдуьуна тяминат вермялидирляр;

•

  ушаьын вя эянъин разылыьыны алмалы вя иштирак етмякдян имтина етмясиня щюрмятля 

йанашмалыдырлар. Ушаьын разылыг вериб-вермямяси барядя гярар гябул едиляркян, инкишаф дюврц 

вя гаврайыш дяряъяси, щабеля онун йашы нязяря алынмалыдыр. 

•

  ушаьын иштиракы вя йа ямякдашлыьы цчцн валидейнлярин/гяййумларын/валидейн гисминдя диэяр 

шяхсин нормал гайдада разылыьыны ялдя етмялидирляр, хырда пуллар вя севимли мцьянниляр кими 

гейри-мцбащисяли мювзулар барядя ушагларла бирликдя популйар сясляри йазаркян истисна щалы 

мювъуд ола биляр. 

•

  валидейнин разылыг вермякдян имтина етмясиня даир щяр щансы мялуматы Мцстягил тяшкилатлар 

цзря апарыъы редаксийа рясмисиня вя йа юз нювбясиндя Редаксийа Стратеэийасы иля 

мяслящятляшмяли олан бурахыъы редактора тягдим етмялидирляр. Валидейн разылыьы олмадан 

щяр щансы гярарын йериня йетирилмяси айдын иътимаи мараг вя йа ушаьын вя йахуд эянъин юз 

фикрини ифадя етмяк азадлыьы ясасында йалныз редаксийа нюгтейи-нязяриндян нормал сурятдя 

ясасландырылыр; буна онларын юз ряйини билдирмяк щцгугу дахилдир. 

ƏLAVƏLƏR 

42

•

  ушаьын иштиракынын мцвафиг сурятдя прогнозлашдырыла билян щяр щансы нятиъяляринин 

айдынлашдырылдыьына, мясялян, горхутманын мцмкцнлцйцнцн ачыгландыьына тяминат 

вермялидирляр. 

•

  разылыьа тяминат вермяк цчцн ушаьа вя йа валидейня/гяййума пул мцкафатыны тяклиф 

етмямялидирляр. Хярълярин юдяниши онларын мцвафиглийи вя ганунилийи гядяр мягбул щесаб едилир. 

•

  мяктяб бинасында вя йа дярс саатлары заманы ушагларын филмя чякилмяси вя йа онларла 

мцсащибя апарылмасы цчцн мяктяб директорундан разылыг алмалыдырлар. Ганунвериъилийя 

ясасян, Йерли Тящсил Рясмиляри дярс саатлары заманы ушаьын бцтцн тамаша вя ифачылыг сянятиня 

лисензийа верирляр. 

Биз онлайн режиминдя ушаглардан шяхси мялуматлары сорушдугда, валидейн разылыьынын щансы 

дяряъядя мягсядяуйьун олдуьуну нязярдян кечирмялийик. 

Мясялян, яэяр биз ушагла кобуд ряфтар олундуьуна шцбщя едирикся, ушаьын шяхси 

мялуматларынын разылыг олмадан цчцнъц шяхся ачыгланмасы барядя щяр щансы тяклиф Мцстягил 

тяшкилатлар цзря апарыъы редаксийа рясмисиня вя йа юз нювбясиндя Редаксийа Стратеэийасынын 

вя Щцгуги Мяслящят Програмынын Нязарятчиси иля мяслящятляшмяли олан бурахыъы редактора 

истинад едилмялидир.

Биз ушаглары телефон васитясиля бизим гаршылыглы ялагядя олмаьа дявят едяркян, зянэ етмяздян 

яввял валидейнин вя йа щимайячинин разылыьыны ялдя етмяк цчцн буну ефирдя онлара сюйлямялийик. 

Мцстясна щалларда яэяр зянэляр бир дягигядян артыг вахтда давам едирся, разылыьын ялдя 

едилмяли олдуьуну ушаглара сюйлямякля месаж эюндярилмялидир. Зянэ кясилмяляри бцтцн 

ушаглара хидмят эюстярилмяси цзря истифадя олунмалыдыр вя ушаглара хидмят эюстярилмяси цзря 

зянэлярин дяйяри нормал сурятдя йазылы мцраъиятин дяйяриндян чох олмамалыдыр. 

УШАГЛАРЫН ВЯ ЭЯНЪЛЯРИН ТЮЩФЯЛЯРИ 

Биз медиа истещсалы просесиндя вя материалын йайымланмаснда ушаьы ящатя едян щяр щансы 

материалын тясирини вя мцмкцн нятиъяляри диггятля нязярдян кечирмялидирляр. Валидейнин разылыьыны 

алыб-алмамаьымыза бахмайараг, бу тятбиг олунур. 

Ушаглар бизим хябяр бурахылышымыза тющфя вермяйя тез-тез мейл едирляр, лакин яксяриййяти 

онларын щяйатында ола билян узун мцддятли тясири гиймятляндирмяк цчцн лазыми мцщакимяйя 

маликдир. Гейри-гануни наркотик истифадяси, зоракылыг, инстинктив тялябат кими иътимаиййятин 

мянафейиня зидд, зярярли вя йа гейри-гануни фяалиййят вя горхутманы сяъиййяляндиряркян, 

мцсащибяляря йанашылмасынын вя язиййятин азалдылмасынын ян оптимал цсулу щаггында 

експертлярля мяслящятляшмяни нязярдян кечирмялийик. 

Ушагла бирликдя щяйат ящямиййятли мясяляляр мцзакиря едилдикдя, цчцнъц тяряфин, о ъцмлядян 

гощум, аиляви дост вя йа мцяллимин иштиракы да чох вахт мягсядяуйьун щесаб едилир. Бу, 

ушаьын башына эялянлярля таныш олан вя юз марагларынын горунмасына кюмяк едя билян 

кимсянин олдуьуна тяминат верир. 

Б�з��шаглар����������л�р���юз�ф�к�рл�р�����фа�������кл�р���������а����р��л���к,�лак������������

�шаглар���фак��к����р�����г��б�������а�ша������ш�ш�р�����,��аб�л�����а����������л�а�а����

�ах���б��бар������л��а����р����������ю���р������аллара�гарш���аз�р��л�ал���г.�Ъ��а���кар����

�а������а�����������аф������з���

 ���л���гг������к��ар�а�гал�а�ал���р.

BÖLMƏ 2: uşaqların hüquqları və peşəkar jurnalistika praktikası

Uşaqların Hüquqları və Jurnalistika Praktikası – Tələbənin İstiqamətləndirilməsi

43

АНОНИМЛИК 

И����а�����������аф������з��������а����а���кар����л����лб����л����шаглар���

�������л�ш��р�л������������а�а�����л��������ахла��л�а��������лар�������ахш���а�а�л��

�ара����а��л�б��л�а�а�����б�з���з�р����к���р�рк��,���р�кк�б����к�����л�л�р��р�а�а���х�р.�

А�����р��ак���а���а�ла���р�л�а����р�л����р�л�������г���р�ф�ал������������р�����к������б��

��р����л���������л����р�рк��,�б�з��шаглар����р�ал���рз����������л�ш��р����л���к.�Я��р�

б������������р��������р�л����������������л����з��,�М����г�л���шк�ла�лар��зр��а�ар����р��ак���а�

р�����������а�б�рах����р��ак��р��л������ш�����л����л�ш��.�

Иътимаиййятин Мянафейиня Зидд Ямяля даир Эюстяриш иля ушаьын мцяййянляшдирилмясинин 

мцмкцн олуб-олмамасы барядя щяр щансы сорьу Щцгуги Мяслящят Програмына шамил 

едилмялидир. 

Валидейнляри иътимаиййятин мянафейиня зидд вя йа ъинайяткар ямял иля мяшьул олан ушагларын 

ъялб едилмяси, сяъиййяляндирилмяси вя йа мцяййянляшдирилмяси щагда гярар йалныз о щалда 

верилмялидир ки, ушаьын рифащына зяряр дяймясин вя айдын редаксийа нюгтейи нязяриндян 

ясасландырылсын. Мясялян, сярхош валидейнля бирликдя йашамасы вя йа гейри-гануни наркотик 

маддялярин дашыйыъысы кими ишлямяйя мяъбур едилмяси сябябиндян ушаглар риск алтында 

олдугда, бу, хцсуси ящямиййят кясб едир. 

ОНЛАЙН РЕЖИМИНДЯ УШАЬЫН МЦДАФИЯ ОЛУНМАСЫ 

Б�з�����ш��к����ла����х��л����алар���з�а������фа���������шаглар����������л�р���

гарш�лаш��глар�����к���р��кл�р��������лар��������азал��л�а��������рк��л���а���а������а��

��р��л���к.�О�ла���р�ж��������ша�������аф����л���а���ББЪ,��ал�����/г����������шаг�

ара����а�����������л���������аб����л�р.�

Рягямсал идентификасийа сигналы иля етибарлы методун тятбиг олунмасынадяк кянар 

шяхслярин мцнтязям сурятдя шяхси мялуматлары ала вя мцбадиля едя биляъяйи шяхси 

онлайн мяканы ушаглар цчцн мцнасиб дейилдир. Бунун сябяби ушаг истифадячиляринин 

горунмасы цчцн нязарятин йериня йетириля билмямяси иля изащ олунур.

Бунун яксиня олараг щяр щансы тяклиф Йени Медиа вя Технолоэийа Бцросунун 

директоруна тягдим едилмялидир. 

ББЪ-нин вебсайтынын щяр щансы щиссясиндя ушаглар щаггында ня гядяр шяхси 

мялуматы топламаьымыза, ашкар етмяйимизя вя сахламаьымыза нязярян диггятли 

олмалыйыг. Щяддиндян артыг мялуматын няшри ушаьы риск алтында гойа биляр.

УШАГЛАР, ОНЛАЙН РЕЖИМИНДЯ МЯЛУМАТЛАРЫН ВЕРИЛМЯСИ ВЯ 

ЛИНКЛЯР

Биз вебсайтларын мцвафиг мялумат дашыйан ушагларын вя эянълярин бюйцк нисбятиня 

истинад едя биляъяйиня тяминат вермялийик. Хцсусян: 

ББЪ-нин ясас сящифясиндяки щяр щансы материал ушаглар дахил олмагла, эениш охуъу 

кцтляси цчцн мцнасиб олмалыдыр вя ББЪ-нин ясас сящифясиня илкин тохунуш эениш охуъу 

кцтляси цчцн мцнасиб олмайан материалдан ибарят сящифяни нормал тярздя бирбаша 

ачмамалыдыр.

ушаг публикасынын ъялб олунмасы бахымындан нязярдя тутулан радио вя йа телевизийа 

програмыны ушаглар цчцн мцнасиб олмайан материаллардан ибарят радио вя йа 

телевизийа програмы иля ялагяляндирмямялийик.

ясас сящифядя сейр едилмякля вебсайтда телевизийа тясвирляринин ъанлы ахыны аиля 

публикасы цчцн нормал тярздя мцнасиб олмалыдыр.

биз цчцнъц тяряфин вебсайтларында хябяр бурахылышыны йохламалыйыг вя бунун няйя 

сябяб ола биляъяйиня диггят йетирмялийик. 

биз ушаг аудиторийасы цзря тянзимлянмяйян кулуарлары ялагяляндирмямялийик.

ушаглара истинад едимяси цчцн нязярдя тутулан вя истифадячинин щазырладыьы хябяр 

бурахылышынын дяръ едилдийи, щабеля истифадячиляри няшр цчцн тясвирляри емаил васитясиля 

эюндярмяйя дявят едян сащялярин олдуьу вебсайтлары яввялъядян тянзимлямялийик.

44

1. Ümumi prinsiplər

1.1 100-dən çox ölkədə 450000 jurnalisti təmsil 

edən Beynəlxalq Jurnalistlər Federasiyası hesab 

edir ki, azad və müstəqil həmkarlar ittifaqlarında 

formalaşan peşəkar jurnalistlər demokratik media 

mədəniyyətinin yaradılmasında və qorunub saxla-

nılmsında başlıca rol oynayır. 

1.2 BJF hesab edir ki, demokratiya bü-

tün dünyada fikir azadlığı və sosial ədalətin 

genişlənməsindən asılıdır. BJF təkid edir ki, demok-

ratiya medianın demokratik cəmiyyətdə xüsusi və 

səciyyəvi rolunun dərk olunmasından asılıdır. 

1.3 BJF hesab edir ki, media fikir və əqidə azad-

lığının əsaslandığı mətbuat azadlığının peşə və eti-

ka prinsiplərinə hörmətlə yanaşmalıdır. 

BJF mətbuat azadlığını aşağıdakı kimi müəyyən 

edir: 

«demokratik elektoratın məsul mühakimə 

yürüdə bilməyəcəyi faktları və mülahizələri 

nəşr etməklə, yayımlamaqla və dövriyyəyə da-

xil etməklə, ictimai marağı yüksəltmək məqsədilə 

jurnalistlərə, redaktorlara, naşirlərə və yayım 

işçilərinə imkan yaradılması üçün əhəmiyyət daşı-

maqla məhdudiyyətdən azad olma».

BJF yalnız aşağıdakı hallarda bu azadlığın ifadə 

oluna biləcəyini hesab edir:

 a)  rəy müxtəlifliyini əks etdirən azad, müstəqil 

və plüralist media;

 b)  coğrafi mövqeyə, etnik mənsubiyyətə, 

müştərək dəyərlərə və ya ümumi dilə 

əsaslanıb-əsaslanmamasına baxmayaraq, 

bütün icmalarda tam demokratik mübadiləyə 

imkan verən sərbəst məlumat axını;

 c)  vətəndaşların informasiya azadlığı hüquqla-

rının və məlumat almaq hüququnun qanunla 

müdafiə edilməsi və qorunması; 

d)  jurnalistlərin peşə statusu və sərbəst roluna 

hörmət edilməsi. 

1.4 BJF güman edir ki, əmtəə kimi xəbərlərin və 

informasiyanın işlənib hazırlanması jurnalistlərin 

öz öxucularına məlumat vermək vəzifəsini 

üstələməməli və ya toqquşmamalıdır və media ən 

yüksək şəffaflıq və səmimilik normalarına uyğun 

olaraq idarə edilməlidir. 

1.5 BJF cəmiyyətinin bütün təbəqələrinin 

zənginləşdirilməsinə doğru proqramın tərtibatında 

müstəqilliyi, plüralizmi və rəngarəngliyi qorumaq 

üçün dövlət və özəl yayımın birgə mövcudluğuna 

böyük önəm verir. 

1.6 BJF təsdiq edir ki, etika kodeksi üzrə 

məsuliyyət və jurnalistikada ən yüksək normalara 

riayət olunması media peşəkarlarının üzərinə dü-

şür. 

1.7 BJF qəti surətdə hesab edir ki, qanun 

fəaliyyət göstərən jurnalistlərin müvafiq məsuliyyəti, 

məhz informasiyanın hazırlanması, seçilməsi və 

ötürülməsi məsələləri ilə toqquşmamalıdır.