Vallari o`qlarining joylashuviga qo`ra tishli uzatmalar quyidagi turlarga

2. To`g`ri tishli konussimon uzatmalardagi kuchlar
Konussimon uzatma ilashganda unga aylana 𝐹_𝑡, radial 𝐹_𝑟 va o`q bo`ylab yo`nalgan 𝐹<sub>𝑎</sub> kuchlar ta’sir etadi (2-shakl).
Normal bo`yicha tishlarga ta’sir etayotgan 𝐹_𝑛 kuchi 𝐹_𝑡 𝑣𝑎 𝐹_𝑟´ tashkil etuvchilarga ajralgan. O`z navbatida 𝐹_𝑟´ kuchi 𝐹_𝑎 va 𝐹_𝑟 tashkil etuvchilarga ajralgan.

2-shakl
Shakldan aylana kuch 𝐹_𝑡=2𝑇1/𝑑1, normal kuch 𝐹_𝑛=𝐹_𝑡/𝑐𝑜𝑠𝛼, 𝐹_𝑟´=𝐹_𝑡𝑡𝑔𝛼 ekanligi ma’lum. Shu bois, shesternyadagi radial kuch g`ildirakdagi o`q bo`yicha yo`nalgan kuchga
𝐹_𝑟1=𝐹_𝑎2=𝐹_𝑡𝑡𝑔𝛼𝑐𝑜𝑠𝛿₁,
va shesternyadagi o`q bo`yicha yo`nalgan kuch g`ildirakdagi radial kuch
𝐹_𝑎1=𝐹_𝑟2=𝐹_𝑡∙𝑡𝑔𝛼𝑠𝑖𝑛𝛿₁ 𝑔𝑎 𝑡𝑒𝑛𝑔.
G`ildirak uchun kuchlarning yo`nalishi shesternyaga nisbatan qarama-qarshi yo`nalgan. Bunda 𝐹<sub>𝑎</sub>─radial kuch, 𝐹<sub>𝑟</sub>─o`q bo`ylab yo`nalgan kuch.
3. To`g`ri tishli konussimon uzatma tishlarini kontakt va eguvchi kuchlanishlar bo`yicha mustahkamlikka hisoblash
Konussimon ilashma uchun (2) formuladagi 𝜌<sub>𝑘𝑒𝑙</sub> ekvivalent g`ildirak diametrlari bo`yicha aniqlanadi. 𝑑<sub>𝑣𝑒1</sub>=𝑑<sub>𝑒1</sub>/𝑐𝑜𝑠𝛿<sub>1</sub> va 𝑑<sub>𝑣𝑒2</sub>=𝑑<sub>𝑒2</sub>/𝑐𝑜𝑠𝛿<sub>2</sub> formulalarga mos ravishda tishning o`rta kesimi uchun

Trigonometrik funksiyalarning munosabatini va (2) formulani hisobga olib, quyidagilarga ega bo`lamiz,

Tegishli matematik almashtirish va soddalashtirishlardan so`ng quyidagi ifoda hosil bo`ladi:
(3)
3-formulaga asoslanib, keltirilgan egrilik radiusi, konussimon g`ildirak tishining turli kesimlarida, shu kesim diametriga yoki konus uchidan boshlab ushbu kesimlar oralig`idagi masofaga mutanosib (proporsional) ravishda o`zgaradi. Solishtirma yuklama q ham, ushbu oraliqda mutanosib o`zgaradi. Bu holatda tish uzunligi bo`ylab kontakt kuchlanishning o`zgarmas saqlananishi, tishlarning har qanday kesim bo`yicha hisob olib borish imkoniyatini beradi (o`rta kesim bo`yicha hisob olib boramiz).
O`rta kesimdagi solishtirma yuklama quyidagiga teng (3-shakl):
(4)
(3) va (4) formulalarni ularga shaklan o`xshash bo`lgan (4) va (5) formulalar bilan o`zaro taqqoslab, yuklanish q ni aniqlash formulalari bir xil, lekin 1/𝜌<sub>𝑘𝑒𝑙</sub> formulalaridagi farq curatda (𝑢+1) o`rniga √𝑢₂+1 ekanligiga ishonch hosil qilamiz.
Bu farqni (6) formulada inobatga olgan holda to`g`ri tishli konussimon uzatmalarni kontakt kuchlanish bo`yicha tekshiruv hisobi formulasini hosil qilamiz:
(5)
bu yerda v<sub>H</sub> = 0,85 - tajribaviy koeffisient.
Loyiha hisobi uchun esa (5) formula o`zgartiriladi. Aniqrog`i konussimon uzatmalar uchun 𝑑<sub>𝑒2</sub> va 𝑅<sub>𝑒</sub> asosiy gabarit o`lchamlar ekanligi e’tiborga olinadi, yuklama etaklanuvchi valdagi burovchi moment 𝑇₂ bilan ifodalanadi. Ushbu parametrlar (5) formulaga kiritilgach, tegishli o`zgartirishlardan keyin quyidagiga ega bo`lish mumkin:
(6)
bu yerda 𝐾_𝑏𝑒 = 𝑏⁄𝑅_𝑒 ─ tishli gardishi enini tashqi konuslik masofaga bog`liqlik koeffisienti. 𝐾<sub>𝑏𝑒</sub> ≤ 0,3 deb olish tavsiya qilinadi. 𝐾<sub>𝑏𝑒</sub> = 0,285 qiymat ko`proq tarqalgan. Bunda,
(7)
Muhandislik amaliyotida loyiha hisoblarida foydalanish qulay bo`lishi uchun
(5) va (7) formulalar quyidagi ko`rinishga keltiriladi:
(8)
Loyiha hisoblarda 𝑑_𝑒2 ning hisobiy qiymati quyida keltirilgan ГОСТ 12289-76 bo`yicha standartlashtiriladi. Standart qator quyida keltirilgan:
50; (56); 63; (71); 80; (90); 100; (112); 125; (140); 160; (180); 200; (225); 250; 280; 315; 355; 400; 450; 500; 560; 630; 710; 800; 900; 1000; 1120; 1250; 1400; 1600.