Vergi qanunvericiliyi

Gəlirin və xərcin uçotu qaydası

 

Gəlirin və xərcin uçotu qaydası VM maddə 130

 Vergi ödəyicisi vergi tutulan gəlirin (mənfəətin) dəqiq əks etdirilməsi üçün sənədləşdirilmiş məlumat əsasında gəlirlərinin və xərclərinin vaxtlı-vaxtında dəqiq uçotunu aparmağa, bu fəslə uyğun şəkildə tətbiq edilən uçot metodundan asılı olaraq gəlirlərini və xərclərini onların əldə edildiyi və ya çəkildiyi müvafiq hesabat dövrlərinə aid etməyə borcludur. Vergi ödəyicisinin istifadə etdiyi uçot metodunda xərclərin və daxilolmaların müddətləri və uçotu qaydasına dair bütün tələblər nəzərə alınmalıdır.

Gəlirlərin və xərclərin uçotunu hüquqi və fiziki şəxslər Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyinə (Beynəlxalq Maliyyə Hesabatları Standartları və Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına) uyğun olaraq aparırlar. Vergitutma məqsədləri üçün gəlirlər və xərclər Vergi Məcəlləsinə əsasən müəyyən edilir.

İqtisadi fəaliyyət sahələri üzrə vergitutma məqsədləri üçün gəlirlərin və xərclərin uçotunun aparılması qaydaları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən müəyyən edilir.

Vergi ödəyicisi öz fəaliyyəti ilə bağlı olan bütün əməliyyatların başlanğıcını, gedişini və qurtarmasını müəyyənləşdirməyə imkan verən uçotun aparılmasını təmin etməyə borcludur.

Bu maddədə başqa hallar nəzərdə tutulmamışdırsa, vergi tutulan gəlir Vergi Məcəlləsinin tələblərinə əməl etmək üçün zəruri düzəlişləri aparmaq şərti ilə vergi ödəyicisinin öz mühasibat uçotunda istifadə etdiyi metodla hesablanmalıdır.

Vergi ödəyicisi vergi ili ərzində eyni metodu tətbiq etmək şərti ilə vergilərin uçotunu kassa metodu və ya hesablamalar metodu ilə apara bilər.


Vergi ödəyicisinin istifadə etdiyi uçot metodu dəyişdirilərkən verginin məbləğinə təsir göstərən mühasibat əməliyyatlarına düzəlişlər uçot metodunun dəyişdirildiyi ildə aparılmalıdır ki, bu əməliyyatlardan heç biri nəzərdən qaçırılmasın və ya iki dəfə hesaba alınmasın.

  

Kassa metodu ilə gəlirin və xərcin uçotu prinsipləri VM maddə 131

 Kassa metodu ilə uçot aparan vergi ödəyicisi gəliri əldə edəndə və ya gəlir onun sərəncamına veriləndə, bu gəliri nəzərə almalı və gəlirdən öz xərclərini yalnız bu xərcləri çəkdiyi zaman çıxmalıdır.

  

Kassa metodundan istifadə olunarkən gəlirin əldə edilməsi vaxtı VM maddə 132

 Vergi ödəyicisinin nağd pul vəsaitini aldığı, nağdsız ödəmədə isə pul vəsaitinin bankda onun hesabına və ya sərəncamçısı ola biləcəyi hesaba, yaxud göstərilən vəsaiti almaq hüququna malik olacağı hesaba daxil olduğu vaxt gəlirin əldə edildiyi vaxt sayılır.

Misal. Kassa metodu ilə uçot aparan vergi ödəyicisi 30 mart cari il tarixdə 10.000 manat dəyərində malı müqavilə əsasında sifarişçiyə göndərmişdir. Sifarişçinin bu mala görə ödədiyi məbləğ 4 aprel cari il tarixdə mal göndərənin bank hesabına daxil olmuşdur. Bu halda gəlirin əldə edildiyi vaxt 4 aprel cari il hesab olunur.

Vergi ödəyicisinin maliyyə öhdəliyinin ləğv edildiyi və ya ödənildiyi halda (qarşılıqlı hesablaşmalar aparıldıqda və sair bu kimi hallarda) öhdəliyin ləğv edildiyi və ya ödənildiyi vaxt gəlirin əldə edildiyi vaxt sayılır.

 

 Kassa metodundan istifadə olunarkən xərcin çəkilməsi vaxtı VM maddə 133

 Vergi uçotunun məqsədləri üçün vergi ödəyicisi kassa metodundan istifadə etdikdə, xərcin çəkilməsi vaxtı, əgər bu maddədə başqa hallar nəzərdə tutulmamışdırsa, xərcin faktiki çəkildiyi vaxt sayılır.

Vergi ödəyicisi pul vəsaitini ödəyirsə, nağd pul vəsaitinin ödənildiyi, nağdsız ödəmədə isə vergi ödəyicisinin pul vəsaitinin köçürülməsi haqqındakı tapşırığının bank tərəfindən alındığı vaxt xərcin çəkildiyi vaxt sayılır.

Vergi ödəyicisi qarşısında maliyyə öhdəlikləri ləğv edildiyi və ya ödənildiyi halda (qarşılıqlı hesablaşmalar aparıldıqda və sairə bu kimi hallarda), öhdəliyin ləğv edildiyi və ya ödənildiyi vaxt xərcin çəkilməsi vaxtı sayılır.

Borc öhdəlikləri üzrə faizlər ödənilərkən və ya əmlakın icarəyə götürülməsi müqabilində ödəmə həyata keçirilərkən, əgər borc öhdəliyinin və ya icarə müqaviləsinin müddəti bir neçə hesabat dövrünü əhatə edirsə, hesabat ilində gəlirdən çıxılmalı olan və faktiki ödənilən faizlərin (icarə haqqının) məbləği həmin il üçün hesablanan faizlərin (icarə haqqının) məbləği deməkdir.

Kassa metodundan istifadə edən vergi ödəyicisi ona göstərilən xidmətlə əlaqədar olaraq fiziki şəxsə 12 000 manat ödəməlidir. Göstərilən xidmət üzrə bağlanılan müqavilədə vergi ödəyicisinin bu məbləği mart ayının 20-i fiziki şəxsin bank hesabına köçürməsi göstərilir. Lakin vergi ödəyicisi  banka pul vəsaitinin köçürülməsi haqqında mart ayının 25-i tapşırıq vermiş və bank da bu tapşırığı icra etmişdir. Xərcin çəkilməsi vaxtı Mart ayının 25-i olacaqdır.

  

Hesablama metodundan istifadə edilərkən gəlirin və xərcin uçotu qaydası VM maddə 134

 Hesablama metodu ilə uçot aparan vergi ödəyicisi gəlir əldə edilməsinin və xərc çəkilməsinin faktiki vaxtından asılı olmayaraq gəlirini və xərcini müvafiq surətdə gəlir almaq hüququnun əldə edildiyi və ya xərcin çəkilməsi barədə öhdəliyin yarandığı vaxt nəzərə almalıdır.

Hesablama metodundan istifadə edən müəssisə özünə məxsus əmlakı ayda 1.000 manata icarəyə vermişdir. Müqavilənin şərtlərinə əsasən icarəyə götürən hər ayın 5-nə qədər həmin ay üçün icarə haqqını ödəməlidir. İcarəyə götürən müəssisə sentyabr ayı üçün icarə haqqını həmin ayın 5-nə qədər ödəməli olduğu halda, vəsait çatışmazlığı ücbatındannövbəti ilin yanvar ayının 10-da ödəmişdir. Buna baxmayaraq icarəyə verən müəssisə sentyabr ayı üçün almalı olduğu 1.000  manat məbləğində icarə haqqını həmin ay üçün öz gəlirinə daxil etməlidir.

 Hesablama metodundan istifadə olunarkən gəlirin əldə edilməsi vaxtı VM maddə 135

 Müvafiq məbləğ vergi ödəyicisinə qeyd-şərtsiz ödənilməlidirsə, yaxud vergi ödəyicisi əqd və ya müqavilə üzrə bütün öhdəliklərini yerinə yetirmişdirsə, bu vaxt gəliri almaq hüququ əldə edilmiş sayılır.

Vergi ödəyicisi müqavilə üzrə iş görürsə və ya xidmət göstərirsə, gəlir onu almaq hüququ müqavilədə nəzərdə tutulan işlərin görülməsinin və ya xidmətlərin göstərilməsinin tam başa çatdığı vaxtda əldə edilmiş sayılır.

Vergi ödəyicisi gəlir əldə edirsə və ya onun faiz gəliri, yaxud əmlakın icarəyə verilməsindən gəlir əldə etmək hüququ vardırsa, borc öhdəliklərinin və ya icarə müqaviləsi üzrə ödəmənin müddətinin qurtardığı vaxt gəlir almaq hüququnun əldə edildiyi vaxt sayılır. Borc öhdəliyinin və ya icarə müqaviləsi üzrə ödəmənin müddəti bir neçə hesabat dövrünü əhatə edirsə, gəlir onun hesablanma qaydasına müvafiq surətdə həmin hesabat dövrləri üzrə bölüşdürülür.

“A” müəssisəsinin gəliri aşağıdakı əməliyyatlar üzrə formalaşmışdır :

- "B" müəssisəsinə 236.000 manat (o cümlədən ƏDV 36.000 manat) mal göndərmiş, həmin hesabat dövründə "B" müəssisəsi 47200 manat (o cümlədən ƏDV 7200 manat) malı müqavilə şərtlərinə uyğun olmadığına görə qaytarmış və malın dəyərinin ƏDV nəzərə alınmadan 120.000 manat olan hissəsini ödəmişdir;

- "A" müəssısəsi yeganə təsisçisi olduğu "C" müəssisəsinə 35400 manat (o cümlədən ƏDV 5400 manat) mal göndərmiş hesabat dövründə ödəmə aparılmamışdır. Müvafıq icra hakimiyyəti orqanının arayışına əsasən həmin malın bazar qiyməti (ƏDV nəzərə alınmadan) 40.000 manat təşkil edir;

- inventarizasiya zamanı bazar qiyməti (ƏDV nəzərə alınmadan) 1.000 manat olan artıq gələn mal mədaxil edilmişdir;

- müqavilə öhdəliklərinin pozulmasına görə borclu tərəfındən etiraf olunan 2.000 manat sanksiya hesablanmış, lakin ödəmə aparılmamışdır.

"A" müəssisəsi gəlirlərinin uçotunu hesablama  metodu ilə aparırsa, onun hesabat dövründə vergiyə cəlb olunan gəlirini müəyyənləşdirin.

"A" müəssisəsi gəlirlərinin uçotunu hesablama  metodu ilə apardığından "B " müəssısəsi ilə aparılan əməliyyatdan gəlir göndərilmiş və qaytarılmış malların ƏDV nəzərə alınmadan dəyərləri arasındakı fərqdir.

Yəni (236.000 - 36.000) - (47200 - 7200) = 160.000 manat

 

"C" müəssisəsi "A " müəssisəsinin təsisçisi olduğundan onlar qarşılıqlı surətdə asılı olan şəxslərdir. Ona görə də onlar arasındakı əməliyyatlar zamanı  vergilər bazar qiyməti nəzərə alınmaqla hesablanmalıdır. Deməli təqdim olunan malın ƏDV —siz bazar qiyməti 40.000 manat  vergitutulan gəlir sayılır.

İnventarizasiya zamanı (ƏDV nəzərə alınmadan) 1.000 manat olan malların artıq gəlməsi vergitutulan gəlirə daxil edilir.

Müqavilə öhdəliklərinin yerinə yetirilməməsinə görə borclu tərəfındən etiraf olunan 2.000 manat məbləğində olan sanksiya vergitutulan gəlirə daxil edilir.

Ümumilikdə  "A " müəssisəsinin  vergitutulan  gəliri

160.000 + 40.000 + 1000 + 2.000 = 203.000 manat təşkil edir.

 

 Hesablama metodundan istifadə edilərkən xərcin çəkilməsi vaxtı VM maddə 136

 1. Vergi ödəyicisi vergi uçotunun aparılması üçün hesablama metodundan istifadə etdikdə, əqdlə bağlı olan xərcin çəkilməsi vaxtı, bu maddədə başqa hallar nəzərdə tutulmamışdırsa, aşağıda sadalanan şərtlərin hamısına əməl edildiyi vaxt sayılır:


vergi ödəyicisi birmənalı olaraq maliyyə öhdəliklərini qəbul edir



maliyyə öhdəliklərinin məbləği dəqiq qiymətləndirilir



əqddə və ya müqavilədə iştirak edən bütün tərəflər əqd və ya müqavilə üzrə özlərinin bütün öhdəliklərini yerinə yetirmişlər, yaxud müvafiq məbləğlər qeyd-şərtsiz ödənilməlidir

2. Bu maddədə göstərilən maliyyə öhdəliyi əqdə və ya müqaviləyə müvafiq surətdə qəbul edilən elə öhdəlikdir ki, onun yerinə yetirilməsindən ötrü əqdin və ya müqavilənin digər iştirakçısı pul şəklində və ya digər şəkildə müvafiq vəsait verməli olsun.

3. Borc öhdəliyi üzrə faizlər və ya əmlakın icarə haqqı ödənilərkən borc öhdəliyi və ya icarə müqaviləsi üzrə ödənişin müddəti bir neçə hesabat dövrünü əhatə edirsə, xərc həmin hesabat dövrləri üzrə onun hesablanma qaydasına müvafiq surətdə bölüşdürülür.

Hesablama metodundan istifadə edən vergi ödəyicisi xidmət göstərilməsi barədə digər vergi ödəyicisi ilə bağladığı müqaviləyə əsasən xidmətin göstərilməsinə görə vəsaiti cari ilin avqust ayının 31-dək onun hesabına köçürməlidir. Lakin bu vəsait xidmət göstərən vergi ödəyicisinin hesabına cari ilin oktyabr ayında köçürülmüşdür. Bu misalda xərcin çəkilməsi vaxtı cari ilin avqust ayıdır.

 

 Birgə fəaliyyətdən gəlirin bölüşdürülməsi VM maddə 138

 Hüquqi şəxs yaratmadan birgə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər, həmin fəaliyyətdən əldə etdikləri birgə gəliri (bu fəaliyyətlə bağlı birgə xərci çıxmaqla) hesabladıqdan sonra, birgə sahibkarlıq fəaliyyətlərinə dair razılığa uyğun olaraq, vergiyə cəlb edilən gəliri bu fəaliyyətin iştirakçıları arasında bölürlər.

 «A» müəssisəsi, «B» müəssisəsi və fərdi sahibkar Məmmədov N.H. hüquqi şəxs yaratmadan birgə sahibkarlıq fəaliyyəti göstərmək üçün birgə sahibkarlıq haqqında müqavilə bağlamışlar. Müqavilə şərtlərinə görə birgə sahibkarlıq fəaliyyətində iştirakçıların qoyduqları vəsaitdən asılı olaraq «A» müəssisəsinin iştirak payı 50 faiz, «B» müəssisəsinin iştirak payı 30 faiz və fərdi sahibkar Məmmədov N.H iştirak payı isə 20 faiz müəyyənləşdirilmişdir. Birgə sahibkarlıq fəaliyyəti göstərən şəxslər  «Sifarişçi»nin ofis binasının tikintisi işlərini yerinə yetirmək üçün podrat müqaviləsi bağlamışlar. Bu işin yerinə yetirilməsi müqabilində 150.000 manat birgə gəlir əldə edilmişdir. Həmin gəlirin əldə edilməsi ilə əlaqədar iştirakçılar 100.000 manat birgə xərc çəkmişdir. Deməli, birgə sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə olunan gəlir (mənfəət) vergisinə cəlb edilməli olan gəlirləri 50.000 (150.000-100.000) manat təşkil edəcək. Bağlanmış birgə sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında müqavilənin şərtlərinə görə hər bir iştirakçının iştirak paylarına uyğun olaraq vergiyə cəlb olunmalı gəlirləri aşağıdakı kimi bölüşdürüləcəkdir :

«A» müəssisəsi üçün                                25.000 manat ( 50.000 x 50%) ;

«B» müəssisəsi üçün                                15.000 manat  (50,0 x 30 %);

Fərdi sahibkar Məmmədov N.H üçün                 10.000 manat  (50,0 x 20%)

«A» və «B» müəssisələri hüquqi şəxs olduqlarından birgə sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə etdikləri 25.000 və 15.000 min manat vergiyə cəlb olunan gəlirlərini digər fəaliyyətlərdən əldə etdikləri gəlirlə birləşdirməli və mənfəət vergisi bəyannaməsinin müvafiq göstəricilərində əks etdirməlidirlər.

Fərdi sahibkar Məmmədov N.H. digər sahibkarlıq fəaliyyətindən gəlir hesablayarkən birgə sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə etdiyi 10.000 min manat vergiyə cəlb olunan gəliri nəzərə almalı və fiziki şəxslərin gəlirləri haqqında bəyannamənin müvafiq göstəricilərində əks etdirməlidir.

 

 Uzunmüddətli müqavilələr üzrə gəlir və gəlirdən çıxılan məbləğlər VM maddə 138

 «Uzunmüddətli müqavilə» — müqavilədə nəzərdə tutulan istehsal, quraşdırma və ya tikinti, yaxud bunlarla bağlı xidmətlərin və işlərin vergi ili ərzində başa çatdırılmadığı müqavilə deməkdir. Müqavilədə göstərilən işlərin başlandığı gündən 6 ay ərzində başa çatdırılmasını nəzərdə tutan müqavilələr uzunmüddətli müqavilələrə aid edilmir.

Vergi ödəyicisi hesablama metodu ilə uçot aparırsa, uzunmüddətli müqavilələrlə bağlı gəlir və bu gəlirdən çıxılan məbləğlər vergi ili ərzində müqavilələrin yerinə yetirilməsinin faktiki həcmlərinə uyğun olaraq uçota alınır.

Müqavilənin yerinə yetirilməsinin faktiki həcmi vergi ili ərzində çəkilmiş xərcin həmin müqavilədə nəzərdə tutulan ümumi qiymətləndirilən xərclərlə müqayisə edilməsi yolu ilə müəyyənləşdirilir.

Yuxarıda qeyd edilənlər bina tikintisi fəaliyyəti üzrə sadələşdirilmiş vergi ödəyicilərinə şamil edilmir.

 

 Əmtəə-material ehtiyatlarının uçotu qaydası VM maddə 139

 Vergi ödəyicisi özünün mülkiyyətində olan və sonradan satılmaq, yaxud məhsul istehsalı, işlər görülməsi və ya xidmətlər göstərilməsində istifadə olunmaq üçün nəzərdə tutulan hər hansı malı əmtəə-material ehtiyatlarına aid etməyə borcludur.

Əmtəə-material ehtiyatlarının uçotunu apararkən vergi ödəyicisi istehsal etdiyi, yaxud satın aldığı malların istehsal xərclərinə və ya satınalma qiymətlərinə əsasən müəyyənləşdirilən dəyərini uçotda əks etdirməyə borcludur. Vergi ödəyicisi bu malların saxlanmasına və nəql olunmasına çəkilən xərcləri də onların dəyərinə daxil etməlidir.

Əmtəə-material ehtiyatlarının uçotunu apararkən vergi ödəyicisi mənəvi cəhətdən köhnəlmiş və ya dəbdən düşmüş qüsurlu malın, yaxud digər səbəblər üzündən istehsalına çəkilmiş xərclərdən (satınalma qiymətindən) yüksək qiymətə satıla bilməyən malın (məhsulun) dəyərini onların satıla biləcəyi qiyməti əsas götürməklə qiymətləndirə bilər.

Vergi ödəyicisi onun ixtiyarında olan malların fərdi uçotunu aparmırsa, o, əmtəə-material ehtiyatlarının uçotunu orta maya dəyəri ilə qiymətləndirmə metodundan istifadə etməklə aparmaq hüququna malikdir.

  

Maliyyə lizinqi VM maddə 140

 1. Vergitutma məqsədləri üçün maliyyə lizinqinin obyekti əsas vəsaitlərə aid edilən daşınar və daşınmaz əmlakdır. İcarəyə verən maddi əmlakı maliyyə lizinqi müqaviləsi üzrə icarəyə verirsə, vergitutma məqsədləri üçün icarəçi əmlakın sahibi, icarə ödəmələri isə icarəçiyə verilmiş ssuda üzrə ödəmələr sayılır. Maliyyə lizinqi müqaviləsi üzrə lizinq alan qismində yalnız hüquqi şəxslər və fərdi sahibkarlar çıxış edirlər.

2. Aşağıdakı hallarda əmlak icarəsi maliyyə lizinqi sayılır:


lizinq müqaviləsi ilə icarə müddəti qurtardıqdan sonra əmlakın mülkiyyətə verilməsi nəzərdə tutulur, yaxud icarə müddəti qurtardıqdan sonra icarəçi əmlakı müəyyən edilmiş və ya qabaqcadan güman edilən qiymətlərlə almaq hüququna malikdir



icarə müddəti icarəyə götürülən əmlakın istismar müddətinin 75 faizindən artıqdır


icarə müddəti qurtardıqdan sonra əmlakın qalıq dəyəri icarənin əvvəlinə onun bazar qiymətinin 20 faizindən azdır


icarə haqqının ödəniləcək məbləği əmlakın icarənin əvvəlinə olan bazar qiymətinin ən azı 90 faizinə bərabərdir və ya ondan artıqdır


icarəyə götürülən əmlak icarəçi üçün sifarişlə hazırlanmışdır və icarə müddəti qurtardıqdan sonra icarəçidən başqa heç kəs tərəfindən istifadə edilə bilməz

3. Yuxarıda göstərilən 4-cü hal aktivin istifadə olunması müddətinin 3/4-ü qurtardıqdan sonra başlanan icarəyə tətbiq edilmir.

4. Maliyyə lizinqi müqaviləsində ssuda ödəmələri üzrə faiz dərəcəsi göstərilmədikdə və ya maliyyə lizinqi həyata keçirən qeyri-rezidentlərə, habelə qarşılıqlı surətdə asılı şəxslərə maliyyə lizinqi üzrə icarə ödəmələrinin cari dəyərini müəyyənləşdirməkdən ötrü istifadə edilən faiz dərəcəsi ödəmələr aid olduğu dövrdə eyni valyuta ilə, oxşar müddətə verilmiş banklararası kredit hərracında olan və ya hərraclar keçirilmədiyi təqdirdə banklararası kreditlər üzrə faizlərin orta səviyyəsinin 125 faizi məbləğində götürülür

5. Bu maddənin məqsədləri üçün icarəçinin icarəni təzələmək hüququna malik olduğu əlavə müddət icarə müddətinə daxildir.

6. İcarəyə verən maliyyə lizinqi başlananadək aktivin sahibi olduğu hallarda, Vergi Məcəlləsinin 140.1-ci maddəsində göstərilən ssudanın verilməsi rejiminə əlavə olaraq, əqd əmlakı icarəyə verənin satması və icarəçinin alması kimi qiymətləndirilir.

 

  

Gəlirdən çıxılan məbləğlərin kompensasiya edilməsi və ehtiyatların azaldılması VM maddə 141

 Əvvəllər gəlirdən çıxılmış xərc, zərər və ya şübhəli borc ödənilirsə, əldə edilən məbləğ onların ödənildiyi vaxtda gəlir sayılır.

Əvvəllər gəlirdən çıxılmış ehtiyat azalırsa, həmin ehtiyatın azalmış məbləği gəlirə daxil edilir.

  

Aktivlər təqdim edilərkən gəlir və zərər VM maddə 142

 Aktivlərin təqdim edilməsindən əldə edilən gəlir, aktivlərin təqdim edilməsindən daxilolmalar və aktivlərin dəyəri arasındakı müsbət fərq deməkdir. Aktivlərini əvəzsiz əsasla və ya güzəştli qiymətlə təqdim edən şəxsin gəliri bu qayda ilə təqdim edilən aktivin bazar qiyməti və onun dəyəri arasındakı fərqdən ibarətdir.

Aktivlərin təqdim edilməsindən yaranan zərər aktivlərin təqdim edilməsindən daxilolmalar və həmin aktivlərin dəyəri arasındakı fərqdən ibarətdir.

 

Aktivlərin dəyəri VM maddə 143

Aktivlərin dəyərinə onların alınması, gətirilməsi, istehsalı, tikilməsi, quraşdırılması və qurulması üçün çəkilən xərclər, həmçinin vergi ödəyicisinin gəlirdən çıxmaq hüququna malik olduğu xərclər və əsas vəsaitlərin (vəsaitin) yenidən qiymətləndirilməsindən yaranan artım (yenidən qiymətləndirilmə nəticəsində yaranan müsbət fərq) istisna edilməklə, aktivlərin dəyərini artıran digər xərclər daxil edilir.

Aktivlər kreditlər hesabına alındığı halda, kredit faizləri aktivlərin dəyərini artırmır və Vergi Məcəlləsinin 108-ci maddəsinə uyğun olaraq gəlirdən çıxılır.

  

Gəlirin və ya zərərin qəbul edilməməsi VM maddə 144

1.






aktivin ləğv edildiyi, yaxud özgəninkiləşdirildiyi ildən sonrakı ilin axırınadək daxilolmaları analoji aktivə və ya eyni xarakterli aktivə təkrar investisiya etməklə aktiv qərəzsiz, yaxud onun sahibinin iradəsindən asılı olmayaraq məhv edildikdə, ləğv olunduqda və ya özgəninkiləşdirildikdə

aktivlər keçmiş ər-arvad arasında boşanma prosesində verildikdə

aktivlər ər və arvad arasında verildikdə

2. Sonuncu halda göstərilən əvəzedici aktivin dəyəri əvəz olunan aktivin məhv edildiyi, ləğv olunduğu və ya təqdim edildiyi vaxtdakı ilk dəyəri nəzərə alınmaqla müəyyənləşdirilir.

3. 1 və 2-ci hallarda mənfəətin vergi məqsədləri üçün nəzərə alınmadığı əqdin nəticə-sində alınan aktivin dəyəri əqd günündə onu verən tərəf üçün də aktivin dəyəri sayılır.

 

3.