X. Sanaqulov D. Xodiyeva M. Satbayeva mehnat va uni o‘qitish metodikasi toshkent 2015

Ish joyini to‘g‘ri tashkil etish 
O‘quvchining chap tomoniga qaychi, chizg‘ich, qalam, o‘lchov 
metri joylashtiriladi. O‘quvchining o‘ng tomoniga turli chiqindi 
idishlar, mato bo‘laklari va har xil bezak materiallari joylashtiriladi. 
O‘quvchining oldi tomoniga plastmassa yelim, chiqindilar uchun 
quticha, igna, ip va sochiqcha joylashtiriladi.
Turli chiqindi materiallari
Biz hayotimizda istiqomat qilish jarayonida turli kiyim-ke chak -
lardan, buyumlardan, oziq-ovqatlardan va boshqa turdagi mah su lot-
lardan foydalanamiz. Bu turdagi mahsulotlarni bizgacha yetib ke li-
shida foydalanilgan buyumlar, turli qutilar, idishlar, g‘iloflarni chiqindi 
material sifatida axlatlarga tashlaymiz. E’tibor bermaymizki, bu 
chiqindi materiallaridan turli kerakli buyumlar, foydalanish mumkin 
bo‘lgan narsalar tayyorlash mumkin. Shu bilan birga turli chiqindi 
materiallardan o‘z o‘rnida kerakli foydalanib, keraksizini tartib bilan 
axlat idishlariga tashlasak, atrof-muhitni ifloslanishi, ekologiyaning 
buzilishi qisman bo‘lsa ham kamaygan bo‘lardi. Masalan: suv va turli 
yelim idishlarini yarimigacha kesib, idish atrofini turli narsalar bilan 
bezab ro‘zg‘orda foydalanish mumkin bo‘lgan turli idishlar (taroq 
solgich, qalamdon, chiqindi qutichasi) ni yasash mumkin, baklajka 

---

151
qopqog‘idan choynak tagligini tayyorlash mumkin. Yoki shampun, 
kofe, bolalar kashalari, turli yog‘lar va margarinlarning plastmassa 
idishlaridan turli buyumlarni tayyorlash mumkin.
Kofe yoki bolalar kashasining idishidan turli buyumlar tayyorlash 
texnologiyasi:
4. Idish keraksiz narsalardan tozalanib, yuvib quritiladi. Idish ning 
o‘lchami aylanasi va uzunligi o‘lchanadi.
5. O‘lcham asosida bir xil rangdagi mato tayyorlanib, idish atrofi 
mato bilan qoplanadi.
6. Mato bo‘lagi yelim idishga PVA yelimi yordamida mahkam lanadi. 
Yuqori va pastki qismi ko‘rinmas chok yordamida tikib qo‘yiladi.
7. Idish mato bilan qoplangandan so‘ng turli munchoqlar, bi serlar, 
lentalar, yaltiroq tasmalar yordamida bezatiladi.