Xalqımızda azadlıq, müstəqillik fikirlərini daha da gücləndirmiş oldu
Yüklə 19,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- "Azərbaycan xalqının milli sərvəti"
- "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti gərgin və mürəkkəb ictimai şəraitdə cəmi 23 ay fəaliyyət göstərsə də, sonrakı nəsillərin yaddaşında xalqımızın tarixinin
|
372
373
374
375
376
377
Heydər Əliyevin Azə rbaycan rəhbərliyinə qayıd ışı ilə ölkənin ictima i-siyasi, sosial-iqtisadi, e lmi-mədəni həya- tında, beynəlxalq əlaqələrində dönüş yarandı, elmi əsaslara, beynəlxalq norma və prinsiplərə uyğun müstəqil dövlət quruculuğu prosesi başlandı, Azərbaycan dövlətçiliy inin varlığ ı üçün böyük təhlükə olan 1994 il oktyabr və 1995 il mart dövlət çevrilişi cəhdlərinin qarşısı alındı, dövlət müstəqilliy i qorunub saxlandı, silah lı yolla hakimiyyətə gəlmək cəhdlərinə son qoyuldu, ölkədə möhkəm ictimai-siyasi sabitlik bərqərar edild i. Heydər Əliyevin Azərbaycan rəhbərliyinə qayıdışı ilə əsas qayəsini müstəqillik, azərbaycançılıq, dövlətçilik, respublikaçılıq, ədalət, demokratiya, hüquqi dövlət quruculuğu, milli tərəqqi, dünyəvilik və s. ü mu mmilli, ü mu mbəşəri dəyərlər təşkil edən yeni bir ideologiyanın əsası qoyuldu. Dövlətin xa ric i siyasəti, o cümlədən aparıcı dövlətlə r və beynəlxa lq təşkilatla rla ə laqələri milli maraq lara və u zaqgörən siyasi perspektivlərə əsaslanan xətlə inkişaf etməyə başladı. Prezidentin xarici siyasət məsələlərinə müstəsna əhəmiyyət verməsi, beynəlxalq miqyasda, hətta bədxahlarımız tərəfindən də etiraf edilən uğurlu və cəsarətli addımlar at ması, milli məqsədlər na minə ən nüfuzlu tribunalardan bacarıq və məharətlə istifadə etməsi Azərbaycan dövlətçiliyin in bu günü və gələcəyi baxımından ço x əhəmiyyətli idi. Bu illərdə milli ordu quruculuğunda ciddi dəyişikliklərə başlandı. Təcavüzkar erməni silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisindəki azğ ınlıqla rın ın qarşısı alındı, qəddar düşmənə əks-zərbələ r endirildi və 1994 ilin may ında Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqiş əsinin həllində ilk mərhələ kimi cəbhə xəttində atəşkəs elan edilməsinə nail olundu. Bununla, xalq ımızın genefondunun məhv edilməsinin qarşısı alındı. Heydər Əliyevin fəal d iplo matiyası nəticəsində dünyanın demo kratik dövlətlərinin və aparıcı beynəlxalq təşkilatlarının A zərbaycana, onun zorla cəlb o lunduğu silahlı münaqişəyə münasibəti əsaslı surətdə dəyişdi. ATƏT-in Lissabon sammitində (1996) bu beynəlxalq təşkilatın 54 ü zvündən 53-ü (Ermənistandan başqa) Dağlıq Qarabağ proble min in h əllində Azə rbaycanın milli mənafe lərinə uyğun prinsipləri açıq şəkildə müdafiə etdi. Heydər Əliyev A zərbaycanın təbii ehtiyatlarından və ə lverişli coğrafi-strateji mövqeyindən ölkən in milli məna- felərinə uyğun olan irimiqyaslı beynəlxa lq iqtisadi saziş lərin işlənib ha zırlan ması və həyata keçirilməsi sahəsində çox gərgin fəaliyyət göstərdi. 1994 ilin sentyabrında Bakıda "Əsrin rnüqaviləsi" adın ı a lmış neft müqaviləsi bağlandı. Bundan sonra Xəzə rin karbohidrogen ehtiyatlarının işlən məsi ilə ə laqədar yeni-yeni sazişlə rin imzalan ması belə müqavilə lərin sayını 21-ə, iştirak edən dövlətlərin və iri şirkətlərin sayının isə müvafiq surətdə 15 və 33-ə çatdırılmasına imkan verdi ki, bu da yaxın illərdə A zərbaycana qoyulacaq xarici s ərmayənin 60 milyard dollardan ço x o lacağını nəzərdə tutur. Bütün bunlar ölkənin iqtisadi sistemin i canlandıracaq güclü maliyyə kana lıd ır. Bu müqavilə lər, eyni za manda, ço x mühü m siyasi məna kəsb edir və Azər-
378
baycanın beynəlxalq aləmdə rolunu gücləndirən amil funksiyası daşıyır. Heydər Əliyevin yeritdiyi müdrik siyas ət nəticəsində Azərbaycan neftinin dünya baza rla rına nəqli sahəsində də uğurlu addımlar atılmış, " Bakı-Supsa" boru kə məri tikilib istifadəyə verilmişdir. Heydər Əliyevin müdrik u zaqgörənliyi və siyasi iradəsi sayəsində "Bakı-Tbilisi-Ceyhan" əsas ixrac boru kə mərinin inşa olunması haqqında müqavilə imza lan mış və onun həyata keçirilməsi rea llaşmaq ü zrədir. Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə tarixi Böyük İpək Yo lunun bərpasına yönəlmiş beynəlxalq proqra mın həyata keçi- rilməsində Azərbaycan aparıcı rol oyna mış, 1998 ilin sentyabrında 32 ölkənin və 14 beynəlxa lq təşkilatın yüksək səviyyəli nümayəndələrin in Bakıda konfransı keçirilmiş, konfrans proqramın icraçı katib liy inin Bakıda yerləş məsi haqqında qərar qəbul etmişdir. Gü rcüstan, Ukrayna, Özbəkistan, Azərbaycan və Moldovanın daxil olduğu GUÖAM birliyinin yaradılmasında və beləliklə, böyük b ir coğrafi məkanda region qüvvələrinin birləş məsində də Heydər Əliyevin böyük xid mət i o lmuşdur. 1999 ilin apre lində GUÖAM ölkələ ri başçılarının Vaşinqton görüşündə Heydər Əliyev təşkilatın ilk sədri seçilmişdir. Heydər Əliyevin ço xşa xə li və geniş miqyaslı fəa liyyətində iqtisadi islahatla r, ba zar iqtisadiyyatının bərqərar o lması, iqtisadi böhranın aradan qald ırılması və tərəqqinin təmin edilməsi, A zərbaycanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası, ölkə iqtisadiyyatında ilk artım mey llərinin başlan ması, ö zəlləşdirmə proqramının, aqrar islahatların həyata keçirilməsi və inflyasiyanın qarşısının alın ması, manatın alıcılıq qabiliyyətinin davamlı surətdə sabit saxlan ması p rioritet sahələrdir. Heydər Əliyev de mokrat ik, hüquqi və dünyəvi dövlət quruculuğu sahəsində ardıcıl siyasət yeridərək, ölkədə insan hüquq və azad lıq larının başlıca prinsiplərinin bərqərar olması üçün əsaslı zəmin yaratmışdır. 1995 ilin noyabrında ümu mxalq səsverməsi yolu ilə ü mu mbəşəri demokratik dəyərləri özündə əks etdirən Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının qəbul edilməsi, 1995 və 2000 illərdə ço xpartiyalılıq əsasında demokratik parlament seçkilərinin keçirilməsi, Konstitusiya məhkəməsinin fəaliyyətə başlaması, ölü m cəzasının ləğv olunması, "Bələdiyyə seçkiləri haqqında qanun"un və bir sıra digər qanunların qəbulu və əmə li surətdə həyata keçirilməsi məhz Heydər Əliyevin adı ilə bağhdır. Azərbaycan dövləti insan hüquq və azadlıqla rı sahəsində, demək olar ki, bütün beynəlxa lq konvensiya və sazişlərə qoşulmuşdur. Heydər Əliyevin "İnsan hüquq və azadhqlarmm tə min edihnəsi haqqmda" 1998 il 22 fevra l tarixli fə rmanı Azə r- baycan Respublikasının dünyaya və Avropaya inteqrasiyası prosesinin sürətləndirilməsinə geniş imkanlar yaratmış, insan hüquq və azadlıqların ın təmin edilməsin i dövlət siyasəti səviyyəsinə qaldırmış, 1995 ilin mayında əfvetmə təsisatı bərpa edilmiş, 1995-2003 illərdə əfv fərmanlarına və amn istiya akt larına əsasən min lərlə məhbus cəzaçəkmədən tam və ya qis mən azad edilmiş, Azərbaycan 1996 ilin
379
iyunundan Avropa Şurasına "xüsusi qonaq" statusu almış, 2001 il yanvarın 25-də isə onun tamhüquqlu üzvü olmuşdur. Heydər Əliyev Ermən istanın təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün pozulması, işğal olun muş Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlardan 1 milyondan artıq soydaşımızın didərg in salın ması və çadırlarda qaçqın və köçkün vəziyyətində yaşamağa məcbur olması, A zərbaycan ərazisin in 20%-dən ço xunun Ermənistan silahlı birləşmə lərinin işğalı altında qalması və s. haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması sahəsində çox gərgin və geniş miqyaslı fəaliyyət göstərmişdir. Heydər Əliyevin Azərbaycan Pre zidenti kimi, BMT -nin sessiyalarında, ATƏT-in zirvə toplantılarında çıxışları, Fransa, ABŞ, İngiltərə, Belçika, A lmaniya, İran, Türkiyə, Çin, Səudiyyə Ərəb istanı, Misir, Rusiya, Qazaxıstan, Pakistan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Yaponiya və b. ölkələrə rəsmi səfərləri də bu məqsədə xid mət etmişdir. Pre zident Heydər Əliyevin xaric i siyas ətinin əsasını sülh, beynəlxalq hüquq norma larına, sərhədlərin bütövlüyünə və toxunulma zlığ ına, dövlətlə rin ə ra zi bütövlüyünə hörmət və qarşılıqlıfaydalı ə mə kdaşlıq p rinsiplə ri təşkil edir. O, Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin də sülh yolu ilə hə ll olun masına tərəfdar o lduğunu bildirmiş, bu yolda ardıcıl mübarizə aparmış, problemin sülh yolu ilə həlli baş tutmadıqda, Qarabağın silahla azad ed iləcəyin i əzmlə bəyan etmişdir. Heydər Əliyev türk dövlətləri arasında iqtisadi, siyasi, ədəbi-mədəni ə laqələ rin möhkə mləndirilməsi sahəsində də gərgin fəaliyyət göstərmişdir. O, türk dövlətlə ri başçılarının 1992 ildən işə başla mış zirvə toplantılarında müntəzə m o laraq fəal iştira k et miş, türk xa lqla rın ın birliyi na minə b ir sıra dəyərli tədbirlərin həyata keçirilməsinə nail olmuşdur. Türk dövlətləri başçıların ın 6-cı zirvə toplantısının (2000, aprel) Bakıda keçirilməsi və bu böyük tədbirin türk dünyasının böyük ədəbi abidəsinin - "Kitabi-Dədə Qorqud" eposunun 1300 illiyin in beynəlxalq miqyasda qeyd edilməsi ilə eyni vaxta düşməsi də bu baxımdan ço x ə la mətdardır. Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hər iki tədbirin ço x yüksək səviyyədə keçirilməsi və bütün türk xalqların ın əsl bayramına çevrilməsi A zərbaycan Prezidentini həm də çağdaş türk dünyasının ən nüfuzlu şəxsiyyəti kimi şöhrətləndirmişdir. Heydər Əliyevin tarixin ac ı və a mansız sınaq dövrlərində, e rmən ilə rin xüsusi qəddarlıq la həyata keç ird iklə ri soyqırımları nəticəsində dünyanın ayrı-ayrı ölkələrinə səpələnmiş azərbaycanlıların birlik və həmrəyliyin in yaradılması işində müstəsna xid mətləri vard ır. Heydər Əliyev hələ Naxçıvan Muxtar Respublikası A li Məclisin in sədri işləyərkən onun təşəbbüsü ilə 1991 il dekabrın 16-da Ali Məclis dekabrın 31 -n i Dünya Azərbaycanlılarının Birliyi və Hə mrəyliyi Günü e lan etmişdir. Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti kimi xarici dövlətlərə rəs mi səfərləri zaman ı, istisnasız olaraq, hər b ir ö lkədə yaşayan azərbaycanlıla rın nü mayəndələri ilə ço x önə mli görüşlər keçirmiş, Azə rbaycan diasporunun formalaşması və təşkilatlan ması, onların azərbaycançılıq ideyası altında ana Vətən - Azərbaycan ətrafında sıx birləş məsi üçün misilsiz 380
xid mət lər göstərmişdir. Heydər Əliyevin təşəbbüsü və bilavasitə rəhbərliy i ilə 2001 il noyabrın 9-10-da dünya azərbaycanlıla rın ın Bakıda I qurultayı keçirilmiş, A zərbaycan diasporunun fəaliyyətinin canlandırılması və gücləndirilməsi sahəsində çox mühüm tarixi qərarlar qəbul edilmişdir.
Heydər Əliyev 1998 il oktyabrın 11-də xalq ın yüksək siyasi fəallığı şərait ində keçirilən seçkilə rdə səslərin 76,1% -ni toplayaraq yenidən Azərbaycan Respublikasın ın Pre zidenti seçilmişdir.
Pre zident Heydər Əliyev Azə rbaycanın digər bölgələri kimi, b lokada şəraitində yaşayan Naxçıvanı da daim d iqqət mə rkə zində saxla mış, "Na xçıvan Mu xtar Respublikasının 75 illik yubileyi ü zrə Dövlət Ko missiyasının tədbirlər planı haqqında" 1999 il 12 fevra l tarixli s ərənca mında mu xta r respublikan ın gələcək inkişaf perspektivlə rin i müəyyən et mişdir. Heydər Əliyevin mu xtar respublikanın yubiley şənliklərində şəxsən iştirak etməsi A zərbaycanın bu qədim diyarının hərtərəfli inkişaf proqramının həyata keçirilməsinə yeni güclü təkan vermişdir. Heydər Əliyev dahi siyasi və dövlət xadimi olmaqla yanaşı, həm də tarix, fəlsəfə, ədəbiyyat və incəsənətin gözəl bilicisi, e lmin və mədəniyyətin h imayəçisi id i. Onun b ilavasitə təşəbbüsü və iştirakı ilə neçe-neçə ədəbiyyat, incəsənət və elm xadimlərinin yubileyləri keçirilmiş, onların fəaliyyəti yüksək dövlət mükafatları və fəxri ad larla qiy mətləndirilmiş, abidələri ucaldılmışdır. A zərbaycan mədəniyyətinin in kişafında böyük xid mətləri o lan qocaman sənətkarlara, istedadlı gənc şair və yazıçılara, mü xtəlif yaradıcılıq sahələrində ümidverici yeniyetmələrə fərdi təqaüdlər təyin etməsi də mədəniyyətimizin inkişafına Heydər Əliyevin böyük qayğısının bariz nü munələrindəndir.
Azərbaycanda latın ə lifbasına keçilməsi, dövlət d ilinin tətbiqi işin in təkmilləşdirilməsi, A zərbaycan əlifbası və A zərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında 2001 ildə imzaladığı fərman lar, milli-mənəvi dəyərlərin qorunub saxlan ması çağırışı ilə Azərbaycan xalqına müraciətləri, türk xalqları və dövlətləri arasında əlifba və dil birliy inin təmin edilməsi və bir ço x digər sahələrdə çoşğun fəaliyyəti Heydər Əliyevə böyük şöhrət gətirmişdir. O, Ba kı Dövlət Universitetini "Azərbaycan xalqının milli sərvəti", Elmlə r Akade miyasını isə "Azərbaycan xalqının tarixi nailiyyəti" adlandırmış və respublikada elmin, təhsilin inkişafına daim diqqət və qayğı göstərmişdir; Heydər Əliyev 2001 il 15 may tarixli fə rmanı ilə Elmlər Akade miyasına Azə rbaycan Milli Elmlə r Akade miyası statusu vermə klə bu nəhəng elm ocağının Azərbaycan xa lqı qarşısındakı xid mətlə rini və akade mik e lmin ölkənin in kişafının əsas təminatçılarından olduğu faktını bir daha yüksək səviyyədə təsdiqləmişdir. Zəngin, hərtərəfli və dərin ta rixi biliyə ma lik o lan Heydər Əliyev doğma tarixin doğru-düzgün araşdırılması, öyrədilməsi və təbliğ o lunmasını daim diqqət mərkəzində saxlamış, bu mühüm sahəyə böyük qayğı göstərmiş, metodoloji göstərişləri və apard ığı ço x dəyərli ü mu miləşdirmələrlə tarix elminin in kişafına güclü təkan vermişdir. Onun mü xtəlif tarixi hadisələr, proseslər, görkə mli tarixi sima la r barədə çıxışla rı, məru zə ləri, irə li sürdüyü dövrləşdirmə lər, 1948-53-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ə ra zisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi surətdə deportasiyası (1997, 18 dekabr) və soyqırımı (1998, 26 mart) haqqında fərman ları, " Yeni 2001-ci il, yeni əsr və üçüncü min illik" və "31 Mart - azərbaycanlıların soyqırımı günü" münasibətilə Azərbaycan xalq ına müraciətlə ri (2000, 29 dekabr və 2001, 27 mart) və s. bunun parlaq nümunələridir. Heydər Əliyev öz əsərlə rində, məru zə, ç ıxış və xa lqa mü raciət lərində, imza ladığ ı fərman və sərənca mla rda Azərbaycan xa lqın ın dövlətçilik tarixində parlaq rol oyna mış Azə rbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin, Cü mhuriyyət xa - dimlə rinin fəa liyyətinə obyektiv və yüksək qiymət vermiş, müstəqil Azərbaycan Respublikasının A zərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin varisi o lduğunu dönə-dönə qeyd etmişdir. Prezident Heydər Əliyevin 1998 il 30 yanvar tarixli s ərəncamı ilə Azə rbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin 80 illiyi bütün ölkədə geniş qeyd olunmuşdur. "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
Heydər Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 85-ci ildönümü münasibətilə imzalad ığı sərəncamla (2003, 1 fev- ral) Azə rbaycan xalq ının dövlətçilik tarixində mühü m yer tutduğunu nəzərə alaraq, Ba kı şəhərində Azərbaycan Xa lq
381
382
Cürnhuriyyətinə abidə ucaldılması haqqında göstəriş vermişdir. Heydər Əliyevin təşəbbüsü və qayğısı ilə A zərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin tarixinə dair arxiv sənədləri və fundamental nəşrlər işıq ü zü görmüş, 2003 ilin mart -may aylarında Bakıda Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin 85 illiyinə həsr olun muş beynəlxa lq e lmi-sessiya keçirilmiş, "Azə rbaycan Xalq Cü mhuriyyəti Ensiklopediyası"nın nəşr olunması üçün hazırlıq işlərinə başlan mışdır. 1998 ilin mayında Azərbaycan xalq ı, mütərəqqi beynəlxalq ictimaiyyət Heydər Əliyevin anadan olmasının 75 illiyin i yüksək təntənə ilə qeyd etmişdir. Azərbaycanda və bir sıra xarici ölkələrdə Heydər Əliyevin A zərbaycanın dövlət müstəqilliy i və tərəqqisi naminə titanik fəaliyyətindən bəhs edən silsilə kitablar, kitab-albomlar nəşr olun muş, kinofilmlər yaradılmışdır. Heydər Əliyev bir sıra xarici ölkə lərin yüksək ordenlərinə, beynəlxa lq mü kafat lara, o cü mlədən, Türkiyənin Sənaye və İş Adamları Vakfının 1997 ilin insan haqları və ilin dövlət adamı mü kafat ına, ən nüfuzlu televiziya kana lla rından biri - "Nərgiz TV‖n in apardığ ı rəy sorğusuna görə planetimizin siyasi xadimləri arasında "Dünyada ilin adamı" fə xri adına (1997), "İpək Yolu Fondu‖nun təsis etdiyi "İpək Yolu Xid mət Mükafatı"na (1998), Beynəlxalq Atatürk Sülh Mükafatına (1999), mü xtəlif ö lkə universitetlərin in fəxri doktoru adına və digər yüksək nüfuzlu fəxri adlara, mü kafatlara layiq görülmüşdür. Dövlətlərarası əlaqələrin inkişafında, regional münasibətlərin, siyasi sabitliyin tənzimlən məsində yorulmaz səylərinə görə Heydər Əliyev ―Qızıl fortuna" Beynəlxa lq Reytinq Təşkilatının a li mü kafatı - "Qızıl Ulduz" ("Qloriya populi") ilə tə ltif olunmuşdur (2001). Ümu mdünya tarixinin nadir şəxsiyyətlərindən biri o lan Heydər Əliyevin əbədiyyətə qovuşduğu gün Azərbaycan xalq ının, bütün türk-islam dünyası və mütərəqqi bəşəriyyətin tarixinə ən ağır hüzn günü kimi daxil oldu. Dah i rəhbər əbədiyyət dünyasına arxasınca irəliləyən milyonlarla azərbaycanlın ı - doğma xalqını birləşdirərək qovuşdu. Azərbaycan xalq ı Heydər Əliyevin adın ı geniş miqyasda əbədiləşdirmişdir. Anadan olduğu Na xç ıvan ş əhərində Heydər Əliyevin büstü ucaldılmış (1983), Heydər Əliyev mu zeyi yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikasının bütün rayon, şəhər, böyük qəsəbə və kəndlərində Heydər Əliyev bağ və parkları, meydanları salın mış, bulaq-abidə ko mp leksləri, pannolar inşa edilmişdir. Kiyevdə Heydər Əliyev ad ına Siyasi Elmlər və Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutu fəaliyyət göstərir. Heydər Əliyev məktəbləri və universitetlərində elmi-nəzəri mühazirələr, məruzələr din lənilir, seminarlar keçirilir. Bakın ın beynəlxalq hava limanı, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri, Respublika sarayı, Bakı id man-konsert ko mpleksi və s. Heydər Əliyevin adını daşıyır. Heydər Əliyev Bakıda Fə xri Xiyabanda, ömür-gün yoldaşı akademik Zərifə xanım Əliyevanın yanında dəfn olun- muşdur. Onun məzarı qədirbilən Azərbaycan xalqın ın müqəddəs ziyarətgahına çevrilmişdir.
383
Əsərləri: Müstəqilliyimiz əbədidir, 1-11-ci kitablar, B., 1997- 2003; Müstəqillik yolu (seçilmiş fikirlər), B., 1997; Azərbaycan bütün azərbaycanlıların vətənidir (Azərbaycan və rus dillərində), B., 2000; Azərbaycan XXI əsrin və üçüncü minilliyin ayrıcında, B., 2001. Əd.: Heydər Əliyev Azərbaycanı dünyaya tanıtdı, B., 1994; Qayıdış. 1990-1993 (məsləhətçi və buraxılışına məsul Vasif Talıbov), B., 1996; Azərbaycan beynəlxalq aləmdə (Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin 1993-1999-cu illərdə xarici ölkələrə səfərlərinə dair materiallar), c.1-5, B., 1996-99; Heydər Əliyev və Bakı Dövlət Universiteti (tərtibçi Əli Əhmədov), B., 1997; Xudiyev N., Heydər Əliyev və Azərbaycan dili, B., 1997; M ahmudov Y., Azərbaycan dövlətçiliyinin xilaskarı, B., 1998; Heydər Əliyev - 75. "Azərbaycan Universiteti" (məsul redaktor Ramiz M ehdiyev), B., 1998; Həbibbəyli İ., Heydər Əliyevin həyatı və fəaliyyətinin Naxçıvan dövründə Naxçıvan Dövlət Universiteti, Naxçıvan, 1998; Maqsudov F., Heydər Əliyev və Azərbaycan elmi (redaktoru akademik Cəmil Quliyev), B., 1998; Abdullazadə F., Heydər Əliyev. Siyasi portret (Azərbaycan və rus dillərində), B., 1998; Əliyev R., Heydər Əliyev. Din və mənəvi dəyərlər, B., 1998; Hacıyev Ə., Novruzov V., Allahverdiyev H., Heydər Əliyev və Azərbaycan iqtisadiyyatı, B., 1998; İsmayılov Ə., Əliyev Q., Heydər Əliyev və milli ləyaqət fəlsəfəsi, B., 1998; Əkbərov B., Heydər Əliyev milli konstitusiyamızın banisidir, B., 1998; M irzəyev R., Heydər Əliyev və müstəqil Azərbaycan Respublikasının yeni neft strategiyası (ingilis və Azərbaycan dillərində),B., 1999;M əmmədov Z.,Heydər Əliyev və Azərbaycan dəmir yolları, B., 1999; M ustafayev R., Fikir azaddır, B., 2000; M ehdiyev R., Azərbaycanın inkişaf dialektikası, B., 2000; yenə onun, Azərbaycan: tarixi irs və müstəqillik fəlsəfəsi, B., 2001; Həsənov Ə., Azərbaycanın ABŞ və Avropa dövlətləri ilə münasibətləri (1991-1996), B., 2000; Bakı Dövlət Universitetinin dünya şöhrətli məzunu (elmi məsləhətçi və redaktor akademik C əlal Əliyev; ön sözün və məqalələrin müəllifi AM EA-nın müxbir üzvü, prof. Abel M əhərrəmov), B., 2001; Azərbaycan Respublikası. 1991-2001-ci illər, B., 2001; M ahmudov Y., Azərbaycan tarixində Heydər Əliyev şəxsiyyəti, B., 2002; Heydər Əliyev və Şərq, kitab 1-2, B., 2002; Təhsil millətin gələcəyidir (tərtibçi M isir M ərdanov), B., 2002; Heydər Əliyev və azərbaycançılıq məfkurəsi (elmi redaktoru R. M ehdiyev), B., 2002; Yeni Azərbaycanın qurucusu (tərtibçi X. Kazımlı), B., 2002; M ehdiyev R., XXI əsrdə milli dövlətçilik, B., 2003; Böyük siyasət zirvəsi (elmi redaktoru Yaqub M ahmudov), B., 2003; Heydər Əliyev (biblioqrafik məlumat kitabı; Abel M əhərrəmovun redaktorluğu ilə), B., 2003; Heydər Əliyev və Azərbaycan parlamenti (məsul redaktoru M urtuz Ələsgərov), B., 2003; Hüseynova İ., M üstəqilliyimizin təminatçısı, B., 2003; Heydər Əliyev dünyanın gözü ilə, B., 2003; Sadıqov B., Həqiqət və yalan, B., 2003; Аббасбейли А., Аббасбейли Э., Гейдар Алиев и мировая политика, Б., 1997; Алиев Н. А., Мирзоев М. А., Шахбазов Э. К., ОЭТ Баку – Тбилиси – Джейхан: от видения к реальности, Б., 2001. Yüklə 19,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|