İslam səNƏTİ

BABA TAHIRİN MƏQBƏRƏSİ. HƏMƏDAN. İRAN

YƏHUDİLƏR

Bir müddət bundan qabaq tatların kim olduğunu və tat dililin nə olduğunu öyrənmək istədim. Yadımdadır ki, Londonda olanda əlimə kiçik həcmli bir kitab, “Yəhudi ensiklopediyası” düşmüşdü. Ancaq orada tatlara aid bir bənd yox idi.

Uşaqlıqda mənə elə gəlirdi ki, tat dili sırf yəhudilərə aiddir. Ancaq sonralarda gördüm ki, Buxaranın müsəlmanları da bu dildə danışırlar.

Ərdəbildə olanda iranlılardan soruşdum, tat dilində danışanlar kimdirlər, yəhudilərdir? Onlar bir nəfəri göstərib dedilər, bu adamın yaşadığı kəndin camaatı da tat dili danışır. Ondan soruşdum, siz yəhudisinizmi? Dedi ki, yox müsəlmanam. Biz kənddə tat dilində danışırıq və hamımız müsəlmanıq.

Bundan əlavə mən həm də eşitmişəm ki, Xınalığın əhalisi də tat dilində danışır və hamısı müsəlmandır. Sonradan öyrəndim ki, düşündüyümün əksinə, tat dili fars dilinin loru şəkli deyil, qədim bir növüdür. Bundan anlaşılır ki, qədim zamanlarda İran dövlətinin geniş ərazilərində məskun olmuş yəhudilər bu dili farslardan mənimsəyiblər.

Bir rus müəllifinin yazdığına görə sovet dövründə yanlış bir fikir var idi ki, güya dağ yahudiləri və yəhudi tatları eyni xalqa, eyni qövmə aiddirlər. Məqaləyə görə bir rus alimi bu iki xalqın nümayəndələrinin kəlləsini, qafa tasını tutuşduraraq belə fikrə gəlib ki, dağ yəhudiləri əslikar yəhudidilər, fəqət yəhudi tatlar isə qeyri-yəhudi irqinə mənsubdurlar. Onun fikrinə görə qədimdə yəhudi tatlarının əsli fars idi, lakin onlar sonradan musəvi dinini qəbul edib, yəhudi oldular. Bu o deməkdir ki, bu iki yəhudi dəstəsinin mənşəyi eyni deyil, fərqlidir.

Ondan başqa bu yaxınlarda İnternetdən maraqlı bir şey öyrəndim. Rusiya arxivlərindəki sənədlərə görə, çarın ordusu Bakını tutanda ruslar şəhərin əhalisini (qala divarları içində yaşayanları) siyahıya aldılar. Şəhərin nufus sayı səkkiz min çıxdı. Sənəd bildirir ki, bütün bu əhali sırf tat dilində danışanlardan təşkil olunmuşdu. Yə’ni ki şəhərdə türkcə danışan adam olmayıb.

Aydın olur ki, əvvələrdə Qafqaz, İran və Orta Asiya şəhərlərinin geniş xalq kütləsi, bazar əhli tat dilində danışırdı. Ədəbi fars dili isə sarayın, əşrəf təbəqənin və əhli-səvadın dili idi.

Bu gün Bakı şəhərinin yuxarı məhələlərində dağlı tatlar yaşayırlar. Müğənni Zeynəb Xanlarova da dağlı tatıdır. Nisə Qasımova da dağlı olub.

Respublikanın siyatbazları, adətən, ermənilərin mənafeyini güdən Rusiyanın yəhudi siyasət adamlarını qəsdən erməni kimi göstərməyə çalışırlar. Məsəl üçün Yelena Bonner, Qalina Novodvorskaya, Qarri Qasparov kimi.

Londonun bir məhələsində çoxlu yəhudi yaşayır. Axır vaxtlarda türklər də bu məhələyə yerləşməyə başlayıblar. Ancaq görünür ki, bu, yəhudilərin acığını tutdurur, narazılığlarına səbəb olur. Bir dəfə o məhələdən keçirdim. Orada bir mərtəbəli evin qarşısında duran saqqallı bir kişini gördüm. Əynində qatı dindar yəhudilərin qeydiyi qiyafət vardı. Yanından keçəndə ardımca məni ibrani dilində söydü və tüpürdü. Onun tüpürcəyinin üstümə düşüb-düşmədiyini bilmədim. Avropanın şəhərlərində yalnız türklər başa şapka qoyurlar. Görünür ki, o, elə bu səbəbdən, mənim bir türk, müsəlman olduğum üçün mənə bu cür rəftər göstərdi.

Amerika qəzetində oxumuşamı ki, Fələstində yaşayan xristian ərəb qadınları yəhudilərin əlindən küçəyə çıxmağa qorxurlar. Şikayətlənirlər ki, hər dəfə küçəyə çıxanda yəhudi kişilər onlara tüpürürlər.

Londonda kitabxanada bir kitab tapıb oxudum. Kitab ilk dəfə Almaniyada alman dilində çıxmışdı, sonra isə onu ilgilis dilinə tərcümə etmişdilər. Müəllifi bir ərəb idi. O, coğrafiyaşünas idi. Yazır ki, Səudiyyə Ərəbistanında işləyəndə Yemənlə sərhəddə yerləşən kiçik bir ərazidə çoxlu miqdarda yer adları mənim diqqətimi çəkdi. Bu yer adları “Tövrat”da adı keçən məntəqə adları idi. Bu məsələ məni maraqlandırdı. Araşdırmalar apardım. Sonra öyrəndim ki, 20-30 il bundan qabaq bir alman alim də bu məsələyə maraq göstərib və Səudi hökumətindən orada qazıntılar aparmağa icazə almışdı. Yerin altında tikintilər aşkar olandan sonra səudlar qazıntı işlərinin dayandırılmasını tələb etdilər. Alman, işini qurtara bilmədi.

Sionistlər Fələstinini başdan başa qazaraq “Tövrat”da adı çəkilən şəhərlərin yerlərini tapmağa çalışırlar və bununla yəhudilərin hələ çox qədim zamanlarda bu ərazidə yaşadıqlarını sübut etmək istəyirdilərsə də onların bu səyləri boşa çıxmışdı. Onlar o şəhərlərin, məskənlərin heç bir əsərini tapa bilmədilər. Ancaq Ərəbistanın bu yerində otuza qədər məntəqə o şəhərlərin və vilayətlərin adını daşıyırdı. Bu çox kiçik üçbucaq şəkilində bir ərazidir.

Müəllif yazır ki, bundan sonra o, bu məsələ ilə ciddi məşğul oldu və həttə ibrani dilini də öyrəndi. Onun sözünə görə yəhudilərin yaşadığı və İsrail kimi adlanan ərazi Fələstində deyil, Səudiyyə Ərəbistanının cənubunda yerləşmişdi. O, yazır ki, keçmişdə yəhudilər kiçik, az əhəmiyyətli bir xalq olduqları halda, sonralarda, öz tarixini, öz millətinin əhəmiyyətini şişirdib, dünya səviyyəsində mühüm bir qövm kimi göstərməyə çalışıblar. Halbuki bütün bu “şəhərlər” iyirmi-otuz komadan ibarət olduğu yerlər olub. Qədimdə 20-30 evi olan məntəqə böyük şəhər hesab olunurdu. Tövratda işlədilən “Misr” dövləti əslində dövlət adı olmayıb bu məntəqədə yerləşən kiçik bir yer adı idi. Yəhudilərin müqəddəs kitabında bu kiçik məntəqələr, kəndlər arasında gedən çəkişmələr, davalar nəhənq, qüdrətli dövlətlər arasında gedən müharibələr kimi görsədilib. Məsəl üçün yəhudilər iddia edirlər ki, qədimdə onların misirlilər, hettlər, iranlılara qarşı müharibələri olmuşdu.

Sonralarda İran bu ərazini işğal edəndə yəhudilər və ərəblər oradan köç edib Fələstində yerləşiblər. Nəhayətdə yəhudilər Fələstində dövlət yaratdılar və buradakı şəhərlərə və vilayətlərə vətənlərində qalan məntəqələrin adlarını verdilər. Baş şəhərlərini “Yeni Yerusalim” adlandırdılar. Sonradan “yeni” sözü düşdü.

“Tövrat”ın çox yerində “Yordanın o tayı, bu tayı” sözləri işlənilir. Fəqət, orada bu çay adı kimi göstərilməyib. Onun fikrinə görə qədim “Yordan” (Ordun) Səudiyyədə yerləşən bir dağ silsiləsinin adıdır. Müəllifə görə yəhudilər Fələstinə köçəndə vətənlərində gördükləri dağların adını bir çaya veriblər. Sonralarda yəhudilər əvvəlki vətənlərinin yerini unudublar, səhvən elə düşünürlər ki, “Əhdi Ətiq”də adı çəkilən yerlər Fələstində yerləşıb.

Ərəb yazır ki, yəhudilər öz müqəddəs kitablarını çox vaxt səhv oxuyurlar. Məsəl üçün “Tövrat”ın bir yerində bir peyğəmbər and içərək deyir ki, “And içirəm, yəhudi arvadlarının döşləri və paçalarına!”. Bu gün yəhudilər bunu belə başa düşürlər. Halbuki “döşlər” bu məntəqədə yerləşən bir dağın adıdır. “Paçalar” isə bir vadınin adıdır. Bu ağla batan sözdür, çünki peygəmbərin arvad döşləri və paçaları ilə and içməsi məzəli görsənir. Yə’ni ki əslində orada yazılıb ki, “Yəhudi məmləkətinin “Döş” dagları və “Paçalar” vadisinə and içirəm!”.

Parisin “Luvr” muzeyində bir qədim Babil lövhəsi nümayiş olunur. Qərb alimləri, qərəzliklə, yalandan orada yəhudi xalqının adı çəkildiyini bildirirlər. Bununla yəhudilərin qədim və çox əhəmiyyətli bir xalq olduqlarını sübut etməyə çalışırlar. Müəllif bu lövhəni başqa cür oxuyur və orada, əslində, yəhudilərin adı çakilmədiyinə tə’kid edir.

“BiBiSi” televiziyası milliyonlarla pul xərcləyib film işçilərini Misirə göndərib iki hissəli sənədli film çəkdirmişdi. O vaxtlarda bu televiziyanın müdüri bir yəhudi idi. Onlar altı ay ərzində o ölkədə film çəkərək sübut etməyə çalışırdılar ki, qədim Misirdə yerləşən məhşur mə’bədləri Misirin qədim xalqı qibtlər deyil, yəhudilər tikiblər. Sonralarda mötəbər alimlər bu filmə e’tiraz etdilər və orada deyilən bütün fikirlərin yalan olduğunu bildirdilər. Onlar dedilər ki, misirşünas alimlər Misirdə yəhudilərin yaşayışının heç bir əsər-əlamətini, dəlil-sübutunu tapa bilməyblər.

Mən cavanlıqda eşitmişdim ki, “Tövrat”a görə qədim zamanlarda Yəmənin məlikəsi Bilqeyis üç suala cavab tapmaq üçün Süleyman peyğəmbərin yaşadığı vilayətə getmişdi. Mən bu məsələyə şübhə ilə yanaşdım, axı Yəmən ilə Fələstinin arasında yüzlərlə kilometr yol yar. O vaxt bu məsafəni gət’ etmək üçün aylar lazım idi. Axı bu suallara cavabı məktublaşmaq, qasid göndərmək yolu ilə də əldə etmək olardı.

Lakin eşidəndə ki, əslində Süleymanın yaşadığı şəhər Fələstində deyil, Yəmənin sərhədində yerləşib, bu, mənə daha inandırıcı görsəndi. Axı padşahlar uzun müddətə öz dövlətlərini tərk etməyi sevmirlər, çünki onda məmləkətdə usyan, dövlət çevrilişı baş verə bilər.

Görünür ki, Səudiyyə dövləti fikirləşdi, əgər yerin altında bir şey tapılsa və almanın bu mülahizəsi doğrulansa, onda yəhudilər Fələstin kimi onların ərazilərinə də iddialı olarcaqlar. Buna görə qazılma işini dayandırdı.

Moskvanın bir qəzetində bir rus tarixçisinin yazdığı “İsrail Krımda da ola bilərdi” adında maraqlı bir məqalə çıxmışdı. Oktyabr İnqilabından sonra, iyirminci illərdə Rusiyanın hakimiyyətinə gələn yəhudilər özləri üçün Krımda ayrıca bir respublika qurmaq fikrinə düşdülər və bunun qerçəkləşməsi üçün layihələr hazırlamağa başladılar. Layihəyə görə bu gözəl diyara 280 min yəhudi köçürülməli, orada bir yəhudi muxtariyəti yaradılmalı idi. O vaxtdan başlayaraq yəhudilərin Krıma, tatarların məskun olduğu ərazilərə köçü başladı. Bu köçə sovetin yəhudi əsilli hökumət adamları yardım edirdi: Trotski, Kamenev, Buxarin, Tsyurupa və Larin. 1936-cı ildə Krımda yəhudilərin beş milli vilayəti və minlərlə təsərrüfatı yaradılmışdı.

1943-cü ildə sovetin “Yəhudilərin ziddi-faşist komitəsi”nin başçısı S.Mixoels Amerikaya səfəri zamanı oranın nufuzlu yəhudiləri ilə (A.Aynştayn, T.Mann, L.Feyxtvanger, T.Drayzer, Ç.Çaplin , M.Şaqal) və ən vacibi Vaysmanla (sonralarda İsrailin dövlət başçısı oldu) görüşmüşdü. Sovet ordusu Krımı almanlardan yalnız 1944-də azad etdiyi halda, bunlar hələ qabaqçadan bu yarımadanı yəhudilərlə doldurmağın lahiyələrini hazırlayır və Mixoelsi “bizim dövlət rəisimiz” kimi qəbul etmişdilər.

O vaxt Stalin bu lahiyəyə hələ ki qət’i bir qərar vermədi. Görünür ki, Stalin yəhudilərə çoxda e’tibar etmirdi. O, qorxurdu ki, əvvəlcə muxtariyyət tələb edəcəklər, sonra isə tam müstəqillik.

Bundan belə çıxır ki, hələ iyirminci illərdə Kremilin tatarları Krımdan köçürmək üçün bir layihəsi mövcud idi. Və nəhayətdə, müharibədən sonra Kreml tatarları ittiham etdi ki, güya onlar alman işqalçılarına rəğbət bəsləyirdilər və bu bəhanədən istifadə edib onları yarımadadan Sibirə sürgün etdirdi.

Christofer Jon Bjerkines adında bir müəllif 2006-cı ildə “Yəhudilərin xristian ermənilərini qətli-am etməsi” (The Jewish Genocide of Armenian Christians) kitabını yazıb nəşr etmişdi. Müəllif bu əsərdə xaçpərəst nöqtəyi nəzərindən baxaraq “Qənc türklər”in hakimiyyəti dövründə ermənilərin Anadolu torpoqlarından sürgün edilməsini bir qətli-am kimi qiymətləndir. Belə xristian müəlliflər, adətən, əsərlərində erməniləri mə’sum və yazıq bir xalq kimi göstərirlər. Ermənilərin müsəlman əhalisinə qarşı törətdikləri qeyri-insani cinayətləri, qırğınları isə göz ardı edirlər.

Fəqət başqa əsərlərdən fərqli olaraq kitabda “qətli-am”ın günahkarları kimi türklər deyil, yəhudilər göstərilmişlər. Kitabın müqədiməsindən bir parça:

1915-Ci İLİN QƏTLİ-AMINDAN ƏVVƏLKİ DÖVR. Yəhudi rəhbərləri 1905-ci ildə Salonik, Paris və Vyananın mason lojalarında görüşüb Türkiyənin sultanı İkinci Əbdül Həmid əleyhinə dövlət çevrilişi etmək üçün tədbir tökürdülər. Bu “Sion hükamalarının protokolları” ilə tam müvafiq bir şəkildə idi. 1909-cu ildə “İttihad və Tərəqi” firqəsinin yəhudiləri və gizli yəhudiləri (dönmələr) Türkiyə İmperatorluğunu ələ aldılar. Onların bir neçə məqsədləri vardı. Əsas məqsədləri Fələstində “Yəhudi dövləti”ni yaratmaq idi. Bundan əlavə Birinci Dünya müharibəsini qızışdırmağ, xrisian əhalisini qırmaq, Türkiyə İmperatorluğunu məhv etmək və İslam dinini və mədəniyyətini mə’naviyyatsız və mədəniyyətsiz bir cəmiyyətlə əvəz etmək. Bütün bunlar Vyana, Paris və Salonikin “pozitivistləri” (dini ehkamları rədd edən xüsusi bir fəlsəfə görüşü) tərəfindən layihələndirilmişdi.

“The Times of London” qəzetinin müxbirinin 1911-ci ilin iyulunda yazdığı məqalədən bir parça:

“Bunu hamı bilir ki, “İttihad və Tərəqi” firqəsi masonların havadarlığı ilə yaradılmış və gərargahları Salonik şəhərində yerləşən Türkiyənin yəhudi və dönmələri tərəfindən təşkil olunmuşdu. Bu gizli təşkilat hələ Əbdül Həmid dövründə mason şəklini almışdı. Emanuel Karoso, Salem, Sassun, Farci, Meslah kimi yəhudilərin, Cavad Bəy və Balcı ailəsi kimi dönmələrin “İttihad və Tərəqi” firqəsinin Salonikdəki təşkilatçılğı işində, onun özəyinin yaradılmasında xüsusi bir payları olub. Bu məsələlər Türkiyədə və Balkanlarda yaxşı bilinən şeylərdir. Orada elə bir təmayül baş qaldırıb gedir ki, “İttihad və Tərəqi” firqəsinin yanlış hərəkətləri səbəbindən baş vermiş qırğınların günahkarları yəhudilərdir. Hesab olunur ki, bunun məsuliyyətini sırf onlar daşıyır”

MÜQƏDDİMƏ. 1909-cu ildə “İttihad və Tərəqi” firgəsi Türkiyə İmperatorluğunu devirdi. Sionist bank sahibləri Fələstini öz nəzarəti altında saxlayan Türkiyə İmperatorluğunun məhv edilməsini çoxdan arzulayırdılar. Bu irqçi yəhudilərin arzusu Fələstini yerli əhalinnin əlindən alıb, “Yəhudi Dövləti”ni qurmaq idi. Sonra isə əslikar fələstinliləri ya qovmaq və ya da öldürmək və orada onların əvəzində Şərqi Avropa yəhidilərini məskun etmək.

“Gənc Türklər” inqilabı daha sonralarda Rusiyada baş vermiş bolşevik inqilabının eyni idi. Hər iki inqilab yəhudi bank sahibləri tərəfindən layişələşdirilmiş və maliyələşdirilmişdi. Hər iki inqilab yəhudi və gizli yəhidilər tərəfindən icra edilmişdi. Hər iki inqilab qədim yəhudi kahinlərinin müjdələrinin yerinə yetirlməsi idi. Kahinlər, yəhudiləri qeyri-yəhudi dövlətlərini, dinlərini və mədəniyyətlərini e’tibardan salmağ və məhv etməyə çağırırdılar. Elə ki əvəzində Fələstində Yəhudi Dövləti yaradılacaq və yəhudilər dünyaya hakim olacaq, Yerusalemdə (Qüdsdə) yerləşəcək hökumətinin vasitəsi ilə və yəhudi padşahın başçılığı altında dünyanı idərə edəcəklər. Tövrata və Talmuda görə tanrı yəhudilərə dünya üzərində və qeyri-yəhudilər üzərində ağalıq haqqını verib, elə ki, qeyri-yəhudilər kölələr kimi yəhidilərə xidmət etməli və Yerusalemdən gələn qanunlara tabe’ olmalıdırlar. Yəhudilər həmişə inanırdılar ki, qeyri-yəhudi məlikləri, məlikələri və şahzadələrinin, başqa sözlə qeyri-yəhudi rəhbərlərin müqəddəratı, alın yazıları qul olub yəhudilərə tabe’ olmaqdır.

Yəhudi dini kitabları yəhudilərdən tələb edir ki onlar bütün qeyri-yəhudi dövlətlərini dağıdıb, tarimar etsinlər. Bu millət elə hesab edir ki, yəhudilər tanrının yer üzündəki təmsilçiləridir. İnanırlar ki, tanrı onlara hökmranlıq haqqını verib. Elə ki, yəhudilər qeyri-yəhudilərin hökmranlığına son qoyub, onları qul etməli, hökm oxuyub, nəhayətdə, qətl etməlidirlər.

Səbatayçı yəhudilər xüsusi ilə Talmudçulara və Kabbala (yəhudi təriqəti) yazıçılarina pərəstiş edirlər, hansılar ki, əsrlər boyu Türkiyə və Rusiya hökumətlərini devirmək üçün şəy göstərib, tədbir tökürdülər və bu, nəhayətdə, yəhudi “Gənc Türklər” inqilabına və yəhudi bolşevik inqilabına gətirib çıxartdı.
Eyni müəllif “İslah olunmaz əsər oğrusu” (The Incorrigible Plagiarist) adında ikinci kitabı yazaraq orada Albert Aynştaynı başqalarının elmi əsərlərini öz adına yazmaqda ittiham edir. Kitabdan bir parça:
Çox asanlıqla sübut olunur ki, “nisbilik nəzəriyyəsi”ni ilk dəfə icad edən adam, Aynştayn olmayıb. Bunu sübut edən tarixi sənədlər mövcuddur. Nəzəriyyə tam bir şəkildə onunki deyil, heç əsasən də onunki deyil. Nəzəriyyə, minilliklər ərzində yazılmış əsərlərədəki fikirlərə və tədqiqatlara əsaslanaraq, Lyudviq Qustav Lange, Voldemar Foyqt, Jorj Frənsiz Fitsjerald, Jozef Larmor, Hendrik Anton Lorents, Jül Anri Puankare, Paul Drude, Paul Langeven və başqaları tərəfindən, yavaş-yavaş, addım-addım inkişaf edilmişdir. Aynştayn bu nəzəriyyəyə özündən bir neçə əhəmiyyətsiz, xırda əlavələr edib. Lakin bunların bə’ziləri tamamən səhv hesablamalardır, onlarda düzəliş aparılsa, görmək olur ki, bu Lorentsin apardığı hesablamaların eynidir.

Aynştaynın nəzəriyyə haqqında yazdığı ilk əsər 1905 ildə çıxmışdı. Çox miqdarda sübutlar var ki, Albert Aynştayn 1905-cu il “nisbilik nəzəriyyəsi” yazısının yeqanə müəllifi deyil. Belə görünür ki, arvadı (Mileva) onun şərik müəllifi olub, hətta ola bilər ki, bu qadın əsərin yeqanə müəllifidir.

Bəs necə olub ki, nəzəriyyənin əsas məqamlarının müəllifi Aynştayn olmadığı halda, bu böyüklükdə vacib bir tarixi məsələ bir əsr ərzində dünya ictimayyətinin nəzərindən qaçıb? Cavab, əslində isə nəzərlərdən qaçmamışdı...
Müəllif geniş miqdarda yazılı sənədlər gətirərək sübut edir ki, Aynştayn başqa alimlərin elmi işlərinindən istifadə edərək, özünü bu nəzəriyyənin yeqanə müəllifi kimi göstərmək istəyib. Bir çox məşhur və ciddi alim bu fikirlə razılaşır. Kitabda yazılır ki, yəhudi dairələr onun bir yəhudi əsilli adam olduğu üçün böyük bir sə’y göstərib, bütün dünyada güclü bir təbliğat aparıb, Aynştaynı bir növ bütə çeviriblər. Bütün bəşəriyyətin ona sitayiş etməsini istəyiblər. Bu sionist dairələr bu cür təbliğata külli miqdarda pul sərf ediblər.

Hələ ki, əməli şəkildə sübut olunmamış bu nəzəriyyə heç bir e’tiraza yol verməyən bir ehkama çevrilmişdir. Bütün alimlərdən tələb olunur ki, Aynştayna qibtə etsinlər. Bu kitaba görə Aynştaynın fikirlərinə qarşı olan professorlar Amerikanın universitetlərindən qovulurlar. Öz elmi işlərində onun fikirlərinə şübhə ilə yanaşan universitet tələbələr isə qrantlarından məhrum olunurlar.

Bu adam ədəbi oğruluğla məşğul olduğunu e’tiraf edərək bir dəfə demişdir ki, “Yaradıcılığın sirri istifadə etdiyin mənbələri gizlətməkdədir”.

Osmanlı zamanı, Tələt Paşa “Hürr və Qəbul edilmiş masonlar lojası”nın ilk Böyük Ustadı, “İttihad və Tərəqqi” gizli cəmiyyətini qurucularından biri idi. “Qənc Türklər” inqilabından sonra ayrı-ayrı vaxtlarda o, Osmanlının daxiliyə və maliyə naziri və daha sonra sədri-ə’zəmi də olub. Daxili işlər naziri olanda ermənilərin sürgününün (təhcir) təşkilatçısı olmuşdu. Rəsmi adı “Sövq və İskan Qanunu”dur, yə’ni ki, “müvəqqəti sövq edilmə və məskunlaşma qanunu”.

1921-ci ildə Berlinin bir küçəsində arvadı ilə gəzişəndə bir gənc erməni tərəfindən tapanca ilə başından vurularaq öldürülmüşdü. Arvadı isə yaralanmışdı. Almanlar ermənini yaxalayıb yerindəcə öldürmək istəyiblər. Erməni almanlara deyirdi ki, məni nə üçün döyürsünüz, bu məsələnin almanlara heç bir dəxli yoxdur. Sonra polislər gəlib onu öldürülməkdən qurtardılar.

İki gündən sonra məhkəmədə erməni dedi ki, Tələt Paşanın ermənilərin qətl-am edilməsində əli olduğuna görə, onu təqsirli bildiyim üçün öldürmüşəm. Alman hakim ermənini üzürlü bilib, bəraət qazandırdı. Onu elə o gün buraxdılar. İrəvanda isə bu adamı milli qəhrəman hesab edirlər. Deyirlər ki, bu gənc türklərdən bizim qisasımızı aldı. Əslində isə, paşa türk deyil, yəhudi (dönmə) əsilli adam olub. Ermənistanda Tələt Paşanın yəhudi olmasını yaxşı bilirlər, lakin siyasi səbəblərə görə, bu məqamı qabartmaq istəmirlər.

Avropa ölkələrində yəhidilərin tənqid edilməsi qət’i gədağandır. Buna rəğmən Amerikada və Rusiyada bə’zi müəlliflər böyük çətinliklə olsa da yəhudiləri pisləyən əsərlərlər yazıb dərc etməyə imkan tapıblar. Ancaq bu əsərlərin hamısısı qüsurludur. Çünkü onları xaçpərəslər qələma alıblar. Bunlar irqçi, qatı millətçi olduqlarından yəhudilərə qarşı həddən ziyadə gərəzli mövqe’ tuturlar. Çox vaxt yalan danışır, şişirtmələrə yol verirlər. Halbuki müsəlman müəllif sionistləri pisləyəndə həmişə doğru danışar, uydurmalara yol verməz.

Xristian müəlliflər başa düşürlər ki, həqiqət onlara sərfəli deyil, yalan danışmaq sərfəlidir. Bunun əksinə müsəlman müəllif üçün yalana ehtiyac yoxdur, çünkü müsəlmana xeyirlisi olanı doğrusunu söyləməkdir.

Avropalı xristianların hamısının qanında irqçiliq toxumu vardır. Bu onların həm güclü, həm də zəif yeridir. Xristianlar tarixən həm də türkləri zalım və qaniçən xalq kimi qələmə vermək istəyiblər. Görürsən ki, müsəlmanları təqsirləndirəndə xaçpərəstlər, əslində, bununla özlərinin qəddar və qaniçən xasiyyətlərini ört-basdır etmək istəyirlər. Bu xalqlarda bir-birilərinin arasında da irqçılik, millətçılik hissləri mövcuddur. Xristian xalqlar zahiri görünüşünə və adətinə görə özlərindən fərqli olanlara nifrət bəsləyirlər.

Lakin ən çox nifrət etdikləri, kin bəslədikləri xalq yəhidi tayfasıdır. Dərindən düşünəndə görürsən ki, bu o səbəbdəndir ki, xaçpərəstlər yəhudilərdə öz taylarını tapıblar. Çünki yəhudilər də xristıianlar qədər məkrli, fitnə-fəsadçı, qəddar, qan içən, maddiyatçı və pulgir olur. Yəhudilər bu keyfiyətlərində, hətta, xristianları da üstələyiblər. Elə bu cür üstünlüklərinə görə yəhudiləri gözləri götürmür. Əvvəllərdə ağ irqə mənsub xristianlar özlərini ən düşüncəli və zəkalı irq sayırdılar və elə qənaətə gəlmişdilər ki, Allah bu zəkanı verərək onları başqa irqdən olan adamların ağası kimi tə’yin etmiş, onlara dünyanı idarə etmək işini vermişdi.

Həqiqətdə, xristianları dəhşətə gətirən şey yəhudilərin xritianlardan daha üstün, daha zəkalı olmasıdır. Axı bu gün yəhudilər xristianları kənara itələyib, dünyaya ağalıq edirlər.

İslamda xristianlar, İsa dininə mənsub olanlar “nəsrani”lər kimi adlanırlar. O səbəbdən ki, Həzrəti İsa (ə.s.) Fələstinin Ən-Nəsirə şəhərndə anadan olub. Bu gün bu şəhərdə bir nəfər belə yəhudi yaşamır. Əhalisi əksərən müsəlmanlardan ibarətdir. Bir miqdar da xaçpərəst var.

Tarixçilər deyirlər ki, qədim dövrlərdə bu şəhərin tamamı qeyri yəhudilərdən təşkil olunmuşdu. Sonralarda şəhər əhalisi yəhudi dinini qəbul etdi. Fəqət qanları yəhudi qanı deyildi. Elə bu səbəbdən İsa özünü peyğəmbər e’lan edəndə əslikar yəhudilər onu peyğəmbər kimi qəbul etmək istəmədilər. Dedilər ki, necə ola bilər ki, nəsrani əhalisindən birisi peyğəmbər olsun, bu mümkün deyil. Çünki bizim e’tiqadımıza görə tanrı nəbilərini yalnız yəhudilərə göndərir.

Onlara görə yalnız yəhudi qanından olanlar peyğəmbər sayıla bilərlər.

Cavanlığımda eşitmişdim ki, Amerikada kişilərin arasında arvadlarını dəyişmək adəti dəbə düşmüşdü. Bunun üçün xüsusi klublar var idi ki, onun üzvləri qısa bir müddətə arvadlarını bir-birilərinin arasında dəyişdirirdilər. Yə’ni ki, “bir ay sənin arvadın mənimki olsun, mənim arvadım isə sənin”. Bu Amerikada, o vaxtlarda çox məşhur bir hərəkat idi, ondan mətbuatda çox yazıb, danışırdılar.

Bu yaxınlarda bir xarici TV kanalda bu hərakatın, bu dəbin tarixçəsi haqqında bir sənədli film göstərdilər. İki yəhudi ər-arvad cütlüyü müsahibə verib bu klublarla əlaqəli bə’zi sirləri bəyan etdilər. Bu yəhudilər danışdılar ki, biz iki dost ailə idik. Dördümüz toplaşıb qötür-qoy etdikdəkdən sonra belə bir hərəkatı yaratmaq fikrinə gəldik.

Onlar e’tiraf etdilər ki, bu arvad dəyişmək hərakatını yaratmaqla onların əsil niyəti xaçpərəst dinindən olan amerikalı əhalinin əxlaqını pozmaq, dinini aradan aparmaq idi.

Ziqmund Froyd adında bir yəhudi həkimi yeni bir tə’lim icad etmişdi ki, bu zərərli və qeyri-elmi bir şeydir. Bu sahədə işləyənlər, onu təbliğ edənlərin böyük əksəriyyəti yəhudilərdir. Bununla əlaqəli bir hadisə yadıma düşdü. Froydun tərəfdarlarının bir əsas, baş təşkilatı var ki, o da Amerikada yerləşir. On ildən çox bir müddətdə onun rəisi bir yəhudi olub. Sonradan bilindi ki, bu adam öz vəzifəsindən sui-istifadə edib onun yanına gəlib, müalicə olunmaq istəyən qadınları əvvəlcə ovsunlayıb yatırdıb, huşsuz vəziyyətə gətirib, sonra isə zorlayırdu, cinsi istismara mə’ruz qoyurdui. Bu uzun illər ərzində davam etdi. Nəhayətdə iyirmi qadın, ərli arvadlar onu ittiham etdilər və məhkəmədə onun təqsiri sübut olundu. Bu qadınlardan biri səfir arvadı olub. Bu rəis onu inandırmışdı ki, o daima onun tibbi nəzarəti altında, onun yanında olmalıdır. Qadını hər gün ovsunlayıb, sonra isə zorlayırdı. O, hətda Parisə, Froyd tə’liminin ardıcıllarının yığıncağına gedəndə də bu qadını ora yanınca aparmışdı. O şəhərin hotelinin nömrəsində də, qadının xəbəri olmadan onu zorlamışdı. Amma hakim ona iş kəsmədi. Axı bu adam yəhudi idi. Onun güclü himayədarları var idi. Sionist dairələr onu həbs olunmaqdan qorudular. Halbuki bu başqa bir adam olsaydı bu cinayətlərinə görə ona ömürlük cəza kəsərdilər. Təkcə vəzifəsini tərk etməli oldu.

Bələ bir fikir var ki, 20-ci əsr yəhudilərin (sionistlərin) əsri olub, onların dünyanın hökmranlığına gəldiyi yüzillik olub. İnşallah, 21-ci əsr müsəlmanların (Şəriət tərəfdarlarının) əsri, İslamın ihtibahı, dirçəlişi yüzilliyi olacaq.

ERMƏNİLƏR

Xristianlara görə Tufandan sonra Nuh peyğəmbərin (ə.s.) gəmisi Ağrı dağına yanaşmışdı. Halbuki Qur’ana görə o dağ başqa bir dağ, Cudi dağı olub.

Erməni əfsanəsinə görə ermənilərin ulu babası Hayk adında bir adam imiş. Huh isə güya Haykın ulu babası idi. Bu səbəbdən ermənilər öz aralarında özlərini “hayk” və “hay” kimi adlandırırlar.

Deyilənə görə ermənilərin əslikar vətəni Balkan yarımadası idi. Sonralarda şərqə tərəf köç etmiş, Ağrı dağı ərazisində var olan Urartu dövlətində yerləşmişdilər. Urartular mədəniyyətlərinə görə qədim İrana aid bir bir xalq olub. “Ararat” adı “Urartu”adından əmələ gəlib. Erməni və rus tarixçiləri, yalan danışaraq, bu dövləti və onun xalqını erməniləşdirmək istəyirlər.

Qədimdə Şərqi Anadoluda başqa bir dövlət də var idi ki, padşahı “Armen” adında bir adam olub. Tarixi məxəzlərdə bu ərazi onun adı ilə (Armenia) adlandırılırdı. Ermənilər burada başqa bir şey uydurdular, dedilər ki, Armen bizim padşah idi, guya ki, o, erməni əsilli bir adam olub. Sonra bu ərazini öz adlarına yazmaqdan ötrü, bicliklə, özlərini “ermənilər” (armenian) kimi adlandırmağa başladılar. Bundan sonra “hayklar” “ermənilər” kimi tanınmağa başladı.

Bir tarixi kitabda yazılır ki, Anadoluda Kilikiya adında bir dövlət olub ki, padşahı bir erməni idi. Roma qeysəri, Neron onu öz dövlətinə dəvət etmişdi. Şəhərdə, bu erməninin şanına misli görünməmiş təntənəli bir qarşılama mərasimi keçirilmişdi. Yazılana görə Neron təşkil etdiyi kütləvi işrət məclislərində kişilərlərlə və, hətta, cürbəcür heyvanlarla cinsi əlaqəyə girməyi xoşlayırdı. Yə’ni ki, o, dəlisov və əxlaqsızın biri idi. Erməni bir müddət Neronun sarayında qonaq qaldığından sonra geri qayıtmaq istəyib. Neron isə, səni çox sevdim, həmişəlik mənim yanımda qal. Erməni isə razı olmayıb öz dövlətinə qayıtdı.

Ermənilərin Anadoluda və İraq torpaqlarında ayrı-ayri vaxtlarada bir neçə dövləti olub. Qüdrətlii Bizans rum dövlətinin başında da bir neçə erməni əsilli padşahlar durmuşdu. Bunların hakimiyyətə gəlişini erməni əhalinin çoxluğu ilə izah etmək düzgün olmaz, çünki rum torpaqlarında ermənilər milli bir azlıq idilər. Görünür ki, bunun səbəbi o ermənilərin diribaşlılığı olub, o fərdlər zirək tərpənib tək başına hakimiyyəti ələ keçirmişdilər.

Bir ingilis tarixçisi Bizantium (sonrakı Konstantinopol) şəhəri haqqında yazdığı üç cildlik kitabda nəql edir ki, rumluların ən çox sevdikləri və hörmət etdikləri padşahlar elə bu erməni əsillilər olub. Bu kitabda ermənilərlə əlaqəli iki əhvəlat qeyd olunmuşdu.

Bizans sarayının mehtərbaşısı ölmüşdü. O vaxtın rum padşahı atbaz adam olub, atları çox sevirdi. Bunu eşidən siravi bir erməni özünü tez saraya verdi. Vəzirə dedi ki, mənə boşalan baş mehtər vəzifəsini verin. Mən bu sənətinin ustasıyam, atlara yaxşı qulluq edəcəyəm. Mehtərxana işini ona tapşırdılar. Əslində bu erməni yalan danışıb, onun mehtər işindən heç bir anlayışı olmayıb. Ancaq buna baxmayaraq bu sənəti işləyə-işləyə öyrənə bildi.

Rum qeysəri tez-tez tövləyə gəlib atlara tamaşa etməyi sevirdi. Orada durub saatlarla erməni ilə atlardan söhbət edirdi.

Bir-neçə ildən sonra bu padşah ölür. Saray əhli bir-neçə gün padşahın dəfni ilə əlaqəli işlərlə məşğul oldu. Tac qoyulma işi dəfn mərasimindən sonraya qoyulmuşdu. Bunu görən erməni, mehtərbaşı öz-özünə dedi, bəs mən nəyi gözləyirəm? Bunların başları basırmaq işlərinə qarışıb, padşahın yeri, taxt boş qalıb. Vaxtdan istifadə etmək lazımdır. Gedim taxta oturum, özümü padşah e’lan edim. Saray adamları qeysəri basırandan sonra saraya gələndə baş mehtərin taxtda oturduğunu gördülər.

Erməni onların kimisini vəzir, kimisini vəkil tə’yin edib, hamısını razı salır. Elə ki oradakılar onun padşah olmasına e’tiraz etmədilər. Erməni bu şəkildə rumun padşahı, qeysəri oldu.

Bir ayrı vaxt bir erməni əsilli adam Bizansın taxtında oturmuşdu. Başqa bir erməni isə bizans ordusunda yüzbaşı idi. Bir gün o, eşidir ki, padşah da onun kimi bir ermənidir. O, öz-özünə deyir, bəs mənim ondan nəyim əskikdir? Gərək gedim hakimiyyəti onun əlindəm alım, özüm padşah olum. O, qoşunun əskərlərini üsyana təhrik etdi. Onlara söz verdi ki, hakimiyyəti ələ keçirsə hamısına dövlətin böyük vəzifələrini verəcək.

Üsyan edən əskərlərin və qeysərin qoşunları üz-üzə gəlir. Qeysər ətrafdakılarından soruşur ki, üsyanın başçısı kimdir. Dedilər ki, o da sizin kimi bir ermənidir. Onda qeysər üsyanın başçısını danışığa çağırır. Bunlar qoşunlardan ayrılıb üzbəüz gəlirlər. Sonra təkbətək söhbət edirlər. Rum padşahı deyir, sən erməni, mən erməni. Biz nəyə görə bir-birimizə düşmənçilik eləyək. Gəl biz belə razılaşaq. Sən get üsyanı yatırt, onda dövlətin hansı vəzifəsini istəsən sənə verərəm. Yüzbaşı razı olur və gedib üsyanı yatırdır. Qeysər ona istədiyi dövlət vəzifəsini verir.

Bizans dövlətinin qüdrətli Hirakliyus adlı qeysəri də həmçinin erməni əsilli bir adam olub. Bir vaxt Məhəmməd Peyğəmbər (s.ə.s) məktub yazıb onu İslama də’vət etmidi.

Bir vaxt Qacarların xəzinədarı bir erməni olub. Sarayın hərəmxanasının xacəbaşısı da erməni idi. İranın şahı sarayın bu möhüm vəzifələrini bu iki erməniyə tapşırmışdı. Ancaq dövlətin zəiflədiyi vaxtda bunların hər ikisi İrana xainlik edib rus tərəfə keçmişdilər.

Eşitmişəm ki, rus ordusu Qafqazı və İranın başqa vilayətlərini tutanda Təbrizin əhalisi dövlətə xəyanət edib rusların tərəfinə keçmişdi. Rusiya və İran arasında sülh sazişi bağlananda rus tərəfi ona bir bənd də əlavə edib, iranlıları ona qol çəkdirmişdi. O bəndə görə şah təbrizliləri xəyanətə görə cəzalandırmamalı idi. Ancaq mənə aydın olmadı ki, sazişdə hansı əhali nəzərdə tutulurdu. Ola bilər ki, orada təbrizli ermənilər və yəhudilərdən danışılırdı.

Mənbələrdə belə bir tarixi hadisə nəql edilir. Keçmiş zamanlarda Osmanlı torpaqlarında bir qəsəbə var idi. Orada yerləşmiş məşhur bir övliyanın qəbrinə, məqbərəsinə il boyu İslam dünyasının hər tərəfindən çoxlu sayda ziyarətçi gəlirdi. Qəsəbənin sakinləri isə onlara cürbəcür xidmətlər göstərmək hesabına yaşayırdılar.

Bir il quraqlıq oldu. Elə ki əhalini fikir götürdü və hamı qəm dəryasına qərq oldu. Qəsəbədə həm də bir erməni yaşayırdı. Bir səhər erməni qəsəbənin mərkəzində oturan kişilərin yanına gəlib deyir ki, gecə qəribə bir yuxu görmüşdüm. Həzrəti Cəbrail yuxuma girmişdi.

Camaat həyacana gəldi. Dedilər, “Gör ha, erməni yuxuda Həzrəti Cəbraili görüb! Bir şey danışdınızmı?”.

Erməni dedi, danışdıq, Həzrəti Cəbraildən soruşdum ki, biz nə edək ki, qəsəbəyə yağış yağsın?

Adamlar bir az da artıq həyacanlandılar, soruşdular, o, sənə nə cavab verdi. Erməni, Cəbrail, dedi ki, bunun yalnız bir yolu var. Qəsəbənin sakinləri yağış istəyirlərsə, gərək belə eləsinlər -- məqbərədəki qəbri açsınlar və oradakı övliyanın nəşinə od vursunlar, yandırsınlar. Onda möhkəm yağış yağacaq.

Camaat buna əməl etdi və sonra səhərə qədər oturub yağışı gözlədi. Səhər açılanda, görəndə ki, yağış yağmadı, fikrə getdilər. Sonra gərara gəldilər ki, ermənini tapıb soruşsunlar ki, bəs yağış nə üçün yağmır?

Erməninin evinə gələndə gördülər ki, ev boşdur və erməni şeylərini yığıb, qəsəbədən qaçıb. Onda başa düşdülər ki, bu erməni onları qəsdən aldadıb. O, qəsəbənin müsəlmanlardan nəyinsə qisasını almaq məqsədi ilə övliyalarını yandırmağa məcbur edib.

Övliyanın qəbri xarab edildiyinə görə ora zəvvar axını kəsildi və nəhayətdə əhalı oranı tərk etdi, qəsəbə viranəyə döndü.

Bu həqiqi tarixi hadisədən hansı ibrət dərsini almaq olar? Bu hekayədən görünür ki, o qəsəbənin müsəlmanları naşükürlük etmişdilər. Yüz illər ərzində övliyanın qəbri, onun bərəkəti hesabına dolanırdılar. Bir il yağış yağmayanda bütün bu yaxşılığı unutdular, bir erməninin, gavurun sözünə görə müqəddəs adamın cəsədinə od vurdular.

Cavanlıqda bir kitab oxumuşdum. Bu bir erməni rahibinin XV əsrdə Qafqazda baş verən tarixi hadisələr barəsində yazdığı əsər idi. Rahib yazmışdı ki, Qafqazda o vaxt ermənilərin sayı çox az idi. Ancaq bununla belə o, İran şahının torpaqlarını, məsəl üçün Gəncə və onun ətrafını, İrəvan və onun ətrafını oradakı cürbəcür kilsələrin ərazisi hesab edir. Məsəl üçün, yazır ki, Gəncə vilayəti filan erməni kilsəsinə aid olan ərazidir. İrəvan filan kilsəyə aiddir və s. Beləcə bütün Qafqaz vilayətlərini cürbəcür kilsələrə aid edib. Görünür ki, bu xristian kilsəsinin bir qaydasıdır.

Müəllif müsəlmanları pisləmək üçün oralarda cərayan edən bir-neçə hadisələrdən danışır. Ancaq bu əhvəlatları oxuyanlar görərlər ki, əslində bu hadisələr müsəlmanları deyil, erməniləri pis göstərir. Bir hekayə yadımda qalıb. Bu əhvəlat Qarbağda baş verib. Bir gün bir erməni çobanı donuzlarını gətirib, qəsdən, Qarabağın bir şəhər məscidinin hovuzuna salıb, çimizdirib. Bu hovuz isə namaza gələn müsəlmanların abdəst aldığı yer idi. Bu əməli ilə o, hovuzu murdarlayıb. Bunu eşidən şəhərin müsəlmanları hiddətə gəlib, xaçpərəstlərə cəza vermək üçün erməni məhələsinə hücum etdilər.

Ermənilər təşvişə düşüb, küçələrə səpələnirlər. Xəbər ona çatanda ermənilərin başçısı, bir nüfuzlu adamı əlində bir kağız qaçaraq müsəlmanların qarşısına çıxır. Erməni deyir, bu Qarabağ xanının əmrnaməsidir, bunu oxuyun. Kağızda yazılmışdı ki, Qarabağın erməni əhalisinin bir fərdi hər-hansı bir qəbaət, nəlayiq hərəkət, cinayət törədərsə heç bir müsəlman xandan icazə almamış ona toxuna bilməz, heç bir xətər yetirə bilməz. Onun işinə xan özü baxacaq və lazım bilsə özü onu tənbeh edəcək.

Müsəlmanlar kağızı oxuyandan sonra məsləhət bildilər ki, xanın əmrinə tabe’ olsunlar, xanın özündən tələb etsinlər ki, erməniləri cəzalandırsın. Və qeri çəkildilər. O vaxt xan şəhərdə deyildi, Qarabağdan kənarda səfərdə idi. Bir müddətdən sonra xan qayıdır. Bunu eşidən ermənilərin başçısı dərhal saraya gedir. Xanın hüzurunda cibindən bir bahalı almas üzüyü çıxardıb xana verir. Sonra deyir, bizim çoban bir qələt iş görüb, qoy xan erməniləri bağışlasın, bizim bu qünahımızdan keçsin. Xan dedi, sizi bağışladım. Qorxma, mən qoymaram ki, müsəlmanlar hər-hansı bir erməniyə toxunsun və ya bir zərər versin.

Axırda rahib yazır ki, müsəlman bax belə adamdır, bir üzük xatirinə dinini, imanını satar.

Sovetın elmi nəşriyyatında rus tarixçisinin bir əsəri çıxmışdı. Orada, keçmişdə, hələ rus istilasından də qabaq, Qafqazda baş verən bir hadısə barəsində yazilmışdı. Burada kitabın qısa məzmununu qətirirəm.

İrəvan tərəfdə bir kənddə yaraşıqlı bir erməni qızı yaşayırdı. O, bir erməni başmaqçı oğlanla nişanlanmışdı. Quldurlar bu qızı satmaq məqsədi ilə qaçırdırlar. Axırda, qız gəlib Şəki xanınının hərəmxanasına düşür. Orada ona həramxana qızlarına, saraya layıq şəkildə tərbiyə və təhsil verilir. Qısa bir zamanda ərəb və fars dillərini öyrənir. Fars dilində şe’r yazmağa başlayır. O, həm gözəl, həm də ağıllı bir qız olduğundan xanın oğlu ona vurulur. Bu bir güclü sevqi hissi idi. Xan oğlunun istəyinə görə bu qızı ona almaq istəyir. Onları nişanlayırlar.

Bir gün qız eyvana çıxanda saraydan uzaq bir məsafədə anasının durduğunu gördü. İşarələrlə anasına bildirir ki, saraydan qaçmaq istəyir. Anası da tədbir töküb onun saraydan qaçmasını təşkil edir. Qızın qaçmasının xəbəri xanın oğluna çatanda o, qəm dəryasına batır. Atası oğlunun fikir etdiyini görüb, sərdarı yüz atlı əsgərlə birlikdə qızın dalınca göndərir, əmr verir ki, qızı tutub saraya geri qətirsin.

Şəkidən uzaqlaşandan sonra qız anasına sarayda baş verən hadısələri nəql etdi. Aydın olur ki, qız, sarayda çox yaxşı rəftar görmüşdü. Orada xan qızı kimi yaşayırdı, gözəl libaslar geyinir, qoluna, boynuna qiymətlı cavahirat taxırdı. Xanın gəlini olmasına görə gələcəkdə xanın arvadı olmaq imkanı da vardı. Qız dedi, bunların heç biri mənə lazım deyil, axı, mən dindar xristian qızıyam. Buna görə dinimə, millətimə xain çıxa bilmərəm, müsəlmanın arvadı olmaq istəmirəm. Nişanlandığım erməni oğlanla evlənməyi arzu edirəm.

Sonra, sərdar qızı anası ilə birlikdə yaxalayır və qızı saraya geri aparmaq istəyir. Qız onun ayağına düşüb yalvarır, deyir ki, mən qabaqça bir erməniyə nişanlanmışdım. Xanın oğluna gedmək istəmirəm, xristian əqidəmə sadiq qalmaq istəyirəm. Qızın əhvəlatını eşidəndə sərdar, nədənsə, xanın əmrindən çıxıb qızı buraxır, erməni nişanlısının yanına getməsinə icazə verir. Görürür ki, o, çox insaflı və mərhəmətli adam olub.

Qız bir şəhərin kilsəsinə gəlib erməni keşişinə pənah gətirir. Keşiş deyir, sənin kimi dindar, dininə sadəqətli çıxan xristian qızını qorumaq mənim borcumdur. Heş kəsdən, heç kimdən qorxma. Bu kilsədə olduğun müddətdə sənə heç kəs toxunmaz.

Şəhərin bir meyxanasında oturan sərxoş erməni gənclərinə xəbər gəlir ki, Şəki xanının gəlini kilsədə gizlənib. Onlar gərara gəlirlər ki, gedib qızı zorlasınlar. Məqsədləri, müsəlman xanının namusuna toxunmaq idi. Kilsənin bağlı qapısını döyəcləyib, keşişdən qızı onlara təslim etməsini tələb edirlər. Keşis qapının arxasından onlara başa salmaq istədi ki, bu müsəlman qızı deyil, xristan qızıdır, ermənidir. Onlar yenə əl çəkmədilər, qapını sındırmağa çalışdılar.

Axırda, keşiş böyük bir çətinliklə onları çıxıb getməyə məcbur edir.

Hekayətin axırı yaxşı yadımda deyil. Deyəsən, o qız, nəhayətdə, nişanlısına, erməni başmaqçıya qovuşa bilir.

Müəllif bu həqiqi tarixi hekayəni yazaraq xristian oxucuya ibrət dərsini vermək istəyib. Yə’ni ki, baxın görün bizim xristian qızımız necə şücaətlər göstərib, ləyaqət nümayiş edib, pula, şana və şöhrətə satılmayıb, dininə sədaqətli çıxıb.

Bu doğrudan da təəccüb doğuran bir əhvəlatdır. Bu qız xanın oğlundansa, başmaqçıya üstünlük verir.

Bu hekayə kino filmi üçün yaxşı bir mövzudur. Ancaq bizim bu günki kino işçilərimiz bunu layiqli bir səviyyədə çəkə bilməzlər. Düşünürəm ki, xarici film sənətkarları bu mövzu əsasında gözəl, maraqlı bir kino əsəri yarada bilərlər.

Bağırov vaxtı Bakının “Novbahar” restoranında bir erməni tar çalırdı. O, xüsusi bir tar düzəldib onu elektrikə qoşmuşdu. Onun tarının səsi adamların ürəyinə yatırdı. Ancaq bu tar hökumətin xoşuna gəlmədi, dedilər ki, elektrik tar xalq musiqi aləti deyil, burjua cəmiyyətinə münasib bir şeydir. Ermənini işdən qovdular.

Mən, anam və, deyəsən, bir də xalam qızı Ermənistanın bir kəndinə istirahətə getmişdik. Həyətdə iki uşaq birlikdə oynayırdılar. Biri erməni, biri müsəlman idi. Sonra sözləri düz gəlməyib dalaşdılar. Erməni üşağınının burnu bir az qanadı.

Biz bir erməninin, kolxoz sədrinin evində kirayənişin idik, dalaşan uşağın ailəsi isə qonşu evdə. Kənddə söz yayıldı ki, bir müsəlman erməni uşağının burnunu qanadıb. Bundan ermənilər qızışdılar, qisas almaq, müsəlman ailəsini qətl edmək fikrinə düşdülər. Bütün kənd qonşu evin ətrafına yığıldı. Onların əllərində baltalar, kəsici alətlər və tüfənqlər var idi.

Müsəlman ailə imkan taparaq, qaçıb biz yaşadığımız evə gəldi. Bizim evin sahibi sədr olduğu üçün onlar ümüd edirdilər ki, bu vəziyyətdə onları qətl olunmaqdan ancaq o, qoruya bilər. Bu izdiham biləndə ki, onlar bizim evə sığınıblar gəlib onu mühasirəyə aldı. Kolxoz sədri öz nüfuzundan istifadə edərək çox böyük çətinliklə izdihamı dağıtdı, bizi ölümdən qurtardı. Mənim onda üç-dörd yaşım vardı. Bu əhvalatı anamdan böyüyəndə eşitmişəm.

Mən, anam və bir neçə qohum hər yay Ermənistana istirahətə gedirdik və bu cür hadisələr orada tez-tez baş verirdi.

Jorc Buş Tiflisə gələndə bir erməni ona bomba atmışdı. Bomba saz deyildi, partlamadı. Çox güman ki, bu hadisəni törətmək fikri bu adamın öz ağlına gəlib, heç bir kəsdən göstəriş, tapşırıq almamışdı. Onun bu əməlində bir erməni dəstixətti var. Dünyanın ən qüdrətli ölkəsinin başçısına bomba atmaq cəsarət istəyir, adamda ürək istəyir.

Məncə bunu etməklə bu adam erməni millətinə bütün dünyada hörmət qazandırmaq, dünya ölkələrinin başçılarının ermənilər qarşısında tit-tir əsməsini istəyib. Yə’ni ki, qoy bunlar bizdən çəkinsinlər, qorxsunlar.

Halbuki, Jorj Buş respublikamıza gəlsə bizimkilər onu gül-çiçəklə qarşılayacaqlar, hər cür yaltaqlıq nümayiş edəcəklər. Fəqət, nəticədə amerikanın başçısı bir erməninin ona bomba atmasına görə bütün erməni xalqına hörmətlə yanaşacaq, bunun əksinə ona gül verən, bizim yaltaq xalqa isə nifrət bəsləyəcəq.

Mən demək istəyirəm ki, Jorj Buşun İraqda və Əfqanıstanda milyonlarla müsəlmanın öldürülməsində əli var. Bu adam müstəqil Amerika jurnalistləri tərəfindən “hərbi cani” adlandırılmışdı. Və bununla belə bizimkilər belə adama məhəbbət nümayiş etməyə həmişə hazırdırlar, halbuki o, qətl olunmağa layiqdir.

Brejnev birinci dəfə Bakıya gələndə onun gizli erməni millətçi dəstələri tərəfindən suiqəsd edilməsi qorxusu yarandı. Dövlət Təhlükəsizliyi komitəsi bunun qarşısını almaq üçün ciddi tədbirlər görmüşdü, minlərlə erməni millətçisi tutulmuşdu. Lakin, Brejnev qedəndən sonra onların hamısı buraxıldı.

Keçmişdə də ermənilərin bu cür əməlləri olub. Məsəl üçün Osmanlı padşahına qarşı suiqəsd cəhdləri, rus çarının qubernatorlarını öldürməkləri kimi. Bu hərəkətlərinə görə nə Rusiyada nə də ki, Qərbdə bunları heç vaxt terrorçu belə adlandırmayıblar, əksinə erməni xalqını azadlıqpərvər, qəhrəman xalq kimi qələmə verməyə çalışıblar.

Arada “Asala” adında terorçu bir dəstə yaradılmışdı. Onlar Türkiyə səfirlərini Avropada və Amerikada qətl edirdilər. O vaxtlarda Moskvanın xarici kitab satan ikinci əl dükanından Türkiyə səfirliyində işləyən bir adamın fransız dilində ermənilər barəsində yazılmış bir tarixi kitabı aldığını görmüşdüm. Mən başa düşdüm ki, bu səfirlik o qünlərdə Parisdə keçirilən bir məhkəmə üçün hazırlaşırdı. O vaxtı Fransada türk səfirini öldürən erməni dəstəsi üzvlərinin davası gedirdi. Ermənilər özlərinə bəraət qazandırmaq üçün deyirdilər ki, biz bu qətli Osmanlı Dövlətinin erməniləri qırğına verdiyinə görə türklərdən qisas almaq məqsədi ilə etmişik. Onların vəkilləri bir erməni müəllifinin kitabına istinad edərək, erməni qətli-amını sübut etməyə çalışırdılar. Fəqət onlar bunu edə bilmədilər, çünki bu kitabın bütün iddiaları sübutsuz, orada göstərilən sənədlərin hamısı isə saxta idi.

Bir başqa dəfə bir rus tanışım mənə dedi ki, o dükanın yaxınlığında yerləşən Türkiyə səfirliyinin qarşısında silahlı KQB işçisinin durduğunu görüb. Mən də gedib ona baxdım. Həqiqətən onun pencəyinin altında tapanca görünürdü. Ondan başqa səfirliyin qapısında, daima, milis qoruqçu dururdu. Bu KQB işçisi isə müvəqqəti olaraq ona əlavə edilmişdi. Görünür ki, o arada səfirlik üçün hansısa bir təhlükə var idi. Türkiyə səfirliyinin ətrafındakı divarlarda elektrik buraxılmış tellər çəkilmişdi. Moskvada bu yeqanə səfirlik idi ki onu bu şəkildə qoruyurdular. Bunu ermənilərə görə edirdilər.

Ondan başqa, Qarabağın Ermənistan Respublikasına birləşdirmək işində Kreml rəhbərliyinin öz və’dlərinə əməl etməməsi, bu işdə gecikməsinə görə ruslardan qisas almaq məqsədi ilə dörd nəfərlik erməni dəstəsi Moskvanın metrosunda partlayış törətmişdi. Orada yetmişə qədər adam ölmüşdü. Sovet hökuməti bu hadisədə erməni əli olduğunu əhalidən gizlətmişdi.

Ermənilər qüdrətli dövlətlərə meydan oxumaq istəyir, bu dövlətlərin siyasətinə tə’sir etməyə çalışır. Bu kiçik xalq bəlkə bütün dünyanın ağası olmaq istəyir.

Ermənilər həm çar, həm də sovet dövlətlərini devirmişlər. Bu gün ruslar bu işdə yəhudiləri günahlandırırlar, halbuki bu inqilabların gərçəklənməsində ermənilərin zəhməti daha artıq olub. Əvvəlcə Qarabağda qarışıqlıq yaratmaqla çar hakimiyyətini devirdilər. Sonra isə sovet hakimiyyətini yıxmaq fikrinə düşəndə yenə də bu təcrübədən istifadə etdilər. Elə ki Qarabağ hadisələri nəhayətdə hər iki dövlətin çökməsinə gətirib çıxartdı...

Bir gün bir erməni qadını, Sveta adında qonşumuz öz eyvanında durub, “Yaqut, yaqut!” deyib, qışqırdı, anamı çağırdı. Anam bizim eyvana çıxıb mənim məhəccərdən aşağı sallandığımı gördü və tez məni tutdu, düşməyə qoymadı. Bir-iki saniyə gec gəlsəydi, mən aşağı düşə bilərdim. Onda mən hələ çox kiçik uşaq idim.

Bir başqa vaxt boğazımda qılçıq qalmışdı. Anam özünü itirdi, nə edəcəyini bilmirdi. Sonra məni tez əlinə alıb, yardım axtararaq qonşunun qapısını döyəcləməyə başladı. Qoca erməni arvadı qapını açdı və əli ilə qılşıqı boğazımdan çıxartdı.

Deməli, bu erməni qonşularımız iki dəfə məni ölümdən qurtarıblar.

Birinci sinifdə oxuyanda qonşumuz, bir erməni arvadı məni piləkəndə saxlayıb soruşdu, eşitmişəm ki, valideyinlərin səni azərbaycan dilli məktəbə qoyublar. Təsdiq etdim. Bunu eşidəndə başını buladı dedi, bu necə işdir? Biz ermənilər uşaqlarımızı rus dilli məktəblərdə oxuduruq, bunlar isə, təzəlikdə, uşaqlarını azərbaycanca oxutmağa başlayıblar. Yə’ni ki, onlar güman edirdilər ki, sovetin ruslaşdırılılma siyasətinə görə müsəlman artıq tədricən, dillini, dinini və kimliyini itirəcək.

Əvvəllərdə müsəlmanlar arasında uşaqlarını rus bölməsində oxutmaq dəbə düşmüşdü. Lakın əllininci illərdən sonra müsəlman valideyinlərin uşaqlarını təzədən milli məktəblərə qoymaları erməniləri mə’yus və narahat edirdi. Axı ermənilər bizi deyil, özlərini millətçi, azadpərvər adamlar sayırdılar.

Bizim evin yaxınlığında erməni dilində təhsil verən orta məktəb failiyyət edirdi. Ancaq sonralarda, şağird çatışmamızlığından, onu bağladılar.

Bizim ev otuzuncu ildə tikilmişdi. Onu “ilk erməni koperativi” adlandırmışdılar. Sonradan hökumət ermənilərdən ehtiyat edərək bu evi təzədən onlardan alaraq dövlət malı etmişdi. Evə bir gədər başqa millətdən olan adamlar yerləşdirildilər. Bu evin divarında, yuxarı hissədə böyük həriflərlə “Vernıy put” (doğru yol) yazısı həkk olunmuşdu. Görünür ki, ermənilər bununla bildirmək istəyirdilər ki, biz düzgün yol seçmişik, bizə Rusiyaya birləşmək müstəqillikdən də daha çox faydalı olacaq. Ancaq bu yaxınlarda o yazını oradan siliblər.

Biz bu evin iki otaqlı mənzilini bir erməni arvadı ilə bölüşürdük. Adı Repsima Qeorqiyevna Akopcanyan idi. İnqilabdan qabaq Tiflisdə yaşayırdı. Atasının orada zərgər dükanı var idi. Qızını İşveçrəyə universitetə oxumağa göndərmişdi. İnqilabdan sonra atası varlı olduğu üçün sovet hökuməti onu güllələtmişdi. Sonradan qardaşı ilə Bakıya köçmüşdü. Qardaşı mühəndis idi.

Bu qadın heç vaxt ərə getməmişdi və bu iki otaqlı mənzildə qardaşı ilə yaşayırdı. Müharibə vaxtı qonşuluqda yaşayan başqa bir erməni onun evini soyub çoxlu sayda cavahiratını oğurlamışdı. Tutulmuşdu, amma oğurladığı malın dəyərinin yalnız az bir hissəsini ödəmişdi.

Mən bu yaşlı qadını uşaqlıqdan başlayaraq “babuşka” deyə çağırırdım. Bu qadın məni “Azər” deyib çağırmaq istəmədi. Onun əvəzində məni həmişə “Arsençik” deyə çağırırdı. Yə’ni ki, ermənilərdə olan “Arsen” adı ilə.

Mənim ad günlərimdə bahalı, rəngli şəkilli nağıl kitablarını bağışlayırdı. Halbuki, o, təqaüdçi idi və ayda cəmisi altmış manat pul alırdı. Mən isə ad günlərində ona heçnə bağışlaya bilmirdəm. Ata-anam ona verəsi hədiyə üçün mənə pul vermirdilər.

O, bir dəfə konvervatoriyanın tikilməsi haqqında danışdı. Əvvəl onun yerində bir erməni kilsəsi dururdu. Erməni me’mar onu texnikanın son nailiyyatı ilə betondan tikdirmişdi. Sovet hökuməti onu dağıtmağa cəhd edəndə çətinliklərlə qarşılaşdı və nəhayətdə onu dinamitlə partlatmağa qərar verdi. Bizim evdə o partlayışdan bir qədər çat əmələ gəlmişdi. Kilsə binasının davamlılığı hökumətin o dərəcədə xoşuna gəlmişdi ki, onun yerində başqa ev tikiləndə bu işi həmin o erməni me’mara verdilər. Bu me’mar isə kilsənin dağıdılmasını hökumətdən qisas almaq istədi, layihəsində binanı, qəsdən, xaç şəkilində verdi. Dövlətə erməninin niyyəti yalnız binanın tikilməsindən sonra bəlli oldu. Onu güllələdilər. Evi isə konservatoriya etdilər.

Bu hekayəni eşidəndən sonra mən o binanın ətrafına dövr etdim və onun həqiqətən xaç şəklində olduğunundan əmin oldum.

Ancaq ola bilər ki, bu doğru bir əhvəlat deyil, büsbütün ermənilərin uydurduğu bir əfsanədir. Bir kitabda bu binanın me’marlarının adları çəkilmışdi. Ancaq orada erməni adına rast gəlmədim.

Bu yaxınlarda öyrəndim ki, o kilsənin me’marı Hovanes Katçazuni adında bir adam olub. Və o, konservatoriyanın tikilişində iştirak etməmişdi.

Mübaribə vaxtı Basin küçəsində yerləşən bazardan üç yüz qram ağırlığında kərə yağını almışdı. Bir müsəlman uşağı yağı onun əlindən qapıb qaçdı. Kənarda durub xırtıldayaraq erməniyə baxıb, yağı yedi. Babuşka çarəsiz qaldı və kor-peşman evinə qayıtdı.

Otuzuncu illərdə bərk yağış yağmışdı, sel olmuşdu. Babuşka evinin qarşısında səkinin o tayında qalmışdı. O vaxtlarda şəhərdə hamballar vardı. O, “hambal” deyə qışqırdı. Bir kişi yaxınlaşdı, onu əlinə alaraq suya girdi o tərəfə keçirtdi.

Bu qadın qatı bir erməni millətçisi olub. Həyətin erməniləri savadına, elminə görə ona çox hörmət edirdilər. Şəhərin fərqli yerlərindən onun yanına alman, fransız dillərini öyrənmək üçün erməni uşaqları gəlirdi. Bundan başqa erməni valideynlər həm də millətçilik ruhunu aşılamaq məqsədi ilə uşaqlarını onun yanına göndərirdilər. O, bu söhbətlərdə türkləri pisləyir, türkün zülmkarlığından danışırdı.

Bir dəfə mən bu söhbətlərin birisinin sonluğuna qulaq asa bildim. O, söyləyirdi ki, Osmanlı türk əsgərləri bir erməninin qarnını yarıb bağırsağlarını yerə tökdülər. Sonra bağırsağının bir uçunu ağaca bağlayıb ermənini qamçı ilə vurub qaçmağa məcbur etdilər. Elə ki, erməni qaçdıqca gülməyə başlayırdı, bağırsağının uzanması onu qıdıqlandırırdı. Mən belə əcaib, uydurulmuş hekayələri erməni tarixçilərinin yazılarında çox oxumuşam. Ermənilər öz uşaqlarını, qənclərini bu cür uydurma şeylərlə yetişdirirlər, onların qəlblərində türklərə qarşı nifrət hissini bəsləməyə çalışırlar.

Nyu Yorkda yaşayan keçmiş sovet vətəndaşlarının rus dilində çıxardıqları qəzet (“Novoye ruskoye slovo”) əlimə düşmüşdü. Əslində bu qazet yəhudilərə məhsus idi. Orada özünü tarixçi kimi qələmə verən erməninin bir yazısını oxumuşdum. O, həm də yazırdı ki, qüya müharibə zamanı Osmanlı zabitləri əllərinə keçən erməninin qarnını yarır və onun qanı ilə çəlləyi doldurdular. Sonra oradan kasalarla qan çəkərək, içirdilər.

Bir dəfə onun yanına cavan, yaraşıqlı bir qız gəlmişdi. Babuşkanın belə söhbətlərinə qulaq asandan sonra, çıxanda mənə çox acıqlı bir şəkildə baxdı. Üzündə kin və nifrət var idi. Halbuki gələndə mənə gülümsəmişdi.

O, bir dəfə mənə dedi ki, köçəri türk dilli tayfalar Orta Asiya tərəfdən İrana gəlib yerləşəndə orada mal otarmaqla məşğul olurdular. Min illər ərzində türkün dədə-baba sənəti elə bu olub – mal otarmaq və naxırçılıq. Türkün o boyda böyük və qüdrətli İran dövlətini idarə etməyə ağılı, bacarığı yox idi. İranı həmişə yüksək savadlı fars dilli adamlar idarə edirdilər. Mal otaran köçərinin dövlətçilik anlayışı ola bilməz.

Mən onun bu sözünü atama danışdım. Soruşdum, bunu düz deyir? Dedi, qələt eləyir. Bu yalan sözdür. Türk dilli tayfalar farsları kənar edib İranı ələ keçirəndən sonra səkkiz yüz il ərzində orada ağalıq ediblər, hakimiyyəti əllərində saxlayıblar.

Fəqət ola bilər ki, babuşka düz deyirdi. Ola bilər ki, İranın taxtında türk padşahları otururdu, halbuki əslində İranı vəzir və vəkil qismində fars dillilər idarə edirdilər.

Repsima Qeorqiyevna bir dəfə demişdi ki, Qarabağ erməniləri təmiz erməni deyillər, onların kürdlərlə qarışığı vardır. Onun dediyinə görə ermənilər bir neçə ləhçələrdə danışırlar. Onun özünün danışdığı ləhçə isə ən gözəl “qrabar” ləhçəsidir.

Onun gürcülərdən də acığı gəlirdi, söyləyirdi ki, ermənilər sənətkar, işgüzar adam olduqları halda Tiflisin gürcü kişilərinin işi-sənəti çaxır içmək və küçələrdə gəzişən erməni qızlarına sataşmaq olub. İçki içməkdən, oğurluğdan və arvadbazlıqdan başqa heç nə bilmirlər.

Həyətdə bir dəmbəgöz erməni yaşayırdı. Ovçuluqla məşğul olurdu və hərdən bizə qaşqaldaq satırdı. Bir dəfə o, erməni qonşulara demişdi ki, “Azik bilikli uşaqdır, çünki o, Repsima Qeorqiyevnanın yanına çox gedir və onun ağıllı söhbətlərinə qulaq asır”.

Bir gün məndən soruşdu ki, böyüyəndə nə olmaq istəyirsən? Dedim hələ bimirəm, ancaq anam istəyir ki, mən rəssam olub. Dedi, nə, rəssam?! Sənin valideyinlərin nə cür ata-anadırlar ki, uşağına rəssam olmağı məsləhət görürlər. Rəssamlıq avara sənətdir. Soruşdum, bəs hansı sənət yaxşıdır. Dedi, yaxşı valideyn uşağının ya həkim və ya da hüquqşünas olmasını istəyər. Doğrudan da keçmişdə rəssamlara, müğənnilərə avaralara baxan kimi baxırdılar, hörmət etmirdilər. Babuşka da köhnə adam olduğundan onun köhnə görüşləri var idi.

Məktəbdə oxuduğum vaxtlarda sovet fəlsəfəçisinin bir kitabını almışdım. O, orada Amerikaya səfərindən, öz təəsüratlarından danışırdı. Repsima Qeorqiyevna dedi, o kitabı ver əvvəlcə mən oxuyum. Oxuyandan sonra mənə dedi ki, sən nahaq yerə o kitabı almısan, o əsər fəlsəfi anlayışlarla, istilahlarla doludur. Sən onu başa düşə bilməzsən. Onun bu sözü acığımı tutdurdu. Ancaq sonra kitabı oxuyanda gördüm ki, o, haqlı idi. Ondan sonra kitabxanaya gedib fəlsəfəyə aid kitablar tapıb oxumağa başladım.

Bu arvad 1979-cu ilə qədər, həştad yaşına qədər yaşadı. Lap haldan düşəndə qocalar evindən gəlib onu apardılar. Gedəndə o, piləkənlərdə duran ermənilərə dedi ki, mən çox heyfsilənirəm ki, mənim bu otağım müsəlman ailəsinə qismət olacaq. Gərək mən qabaqcadan bir tədbir töküb bunun qarşısını alaydım.

İndi öz-özümə düşünürəm, belə görünür ki, ermənilər müsəlmandan daha çox mədəni xalqdır. Məsəl üçün bizim həyətdəki erməni uşaqlarının söyüşməsini və dalaşmasını görməmişdim. Məktəb yaşında olan erməni oğlanlar və qızlar həyətdə bir yerdə oturanda həmişə mədəni söhbətlər aparırdılar. Halbuki müsəlman məhəllərində yaşayan uşaqlar lap kiçik yaşlarından söyüş söyməyə və yumruqlaşmağa alışqındırlar.

Uşaqlıqda, Bakıda bir kitab dükanında satıcıya dedim ki, o kitaba baxmaq istəyirəm. Bunun cavabında iki erməni arvadları, satıcılar gülüşdülər. Sonra onlardan biri mənə dedi ki, sən bir azərbaycanlı uşağı kimi böyüyəndə bazarda pomidor satmağla məşğul olcaqsan. Kitab sənin nəyinə lazımdır?

Bir gün Mişa adında erməni tanışımla söhbət edirdim. O, mənə söylədi, dünən anama dedim ki, mən daha Bakıda yaşamaq istəmirəm, İrəvana köçmək istəyirəm. Soruşdum, nə üçün? Dünən çörəkçiyə getmişdim rusca soruşdum ki, çörək var? İnanırsanmı ki, dükançı qız mənə rus dilində deyil, sizin dildə cavab verdi, “yoxdur”, dedi.

Yə’ni ki, ermənilər bizim respublikanı və Bakını müsəlmanlara aid bir ərazi hesab etmirdilər. Müsəlmanca danışan adama rast gələndə bu onlara təəcüb gəlir və narahat edirdi.

Qonşuluğda Levon adında oğlan yaşayırdi. O, bir dəfə mənə dedi ki, ermənilər Bakının əsilzadələri, kübarlarıdır.

Ermənilərin bir ata sözünə görə, erməni olan yerdə yəhudinin işi getməz.

Gurciyevə görə isə, bir erməni lətifəsində deyilir ki, on rusu birləşdirsən bir yəhudi, on yəhudini birləşdirsən isə bir erməni edər.

Bizim xalqın lətifələrinə görə erməni əlifbasında “p” hərfi yoxdur. Mən bunu Mişaya, erməni tanışıma deyəndə o, qayıtdı ki, bu yalan sözdür. Əslində, sizdə, sizin öz əlifbanızda “p” hərfi yoxdur. Yəqin o, demək istəyirdi ki, ərəb əlifbasında “p” hərfi mövcud deyil.

“Qabusnamə” kitabının bir səhifəsini rus dilinə tərcümə edib, sataşmaq məqsədi ilə, bir erməni tanışıma göstərdim. Sonra isə dedim, bu İranlı vəzir erməniləri pisləyib, türdilli xalqları tə’rifləmişdi. Ancaq o söz altında qalmadı. Dedi, bu fəsl qul almaq haqqındadır. Yə’ni ki bundan belə çıxır ki, ermənilər qul-qaravaş işinə məsləhətli, yararlı deyillər. Çünki ağayana adamdırlar, başqasından asılı olmağı sevmirlər, azadpərvər və müstəqildirlər. Bunun əksinə, yazanda ki, türklərdən yaxşı qul və nökər çıxır bu, əsla tə’rif mə’nasına gəlmir. Bu deməkdr ki, türklər kiminsə qulluğuna girmək, başqasının əmrinə tabe’ olmağı sevirlər. Yə’ni ki ermənidən fərqli olaraq türk öz ağlına güvənmir, başqasının ağlı ilə yaşamaq istəyir.

BiBiSi radiosunda İrəvan müxbiri kimi Manuvelyan adında bir adam işləyir. O, bizim dildə çox səlist, gözəl şəkildə danışır. Bu erməni bizim dili Bakının bütün jurnalistlərindən daha yaxşı bilir.

Respublikada mətbuatda, televiziyada il boyu, hər gün erməniləri pisləyirlər, “ermənilər axmaq xalqdır” deyirlər. Erməniləri bu cür pisləməklə biz nə əldə edirik? Bəlkə biz bununla öz-özümüzü aldadırıq?

Dünyanın ən mükəmməl qırıcı təyyərəsi “Miq”dir ki, bu şirkətinin qurucusu və baş mühəndisi bir erməni, Anastas Mikoyanın qardaşı olub.

Hal-hazırda “Russiya banklar birliyi”nin rəisi Qarenin Tosunyan adında bir ermənidir.

Londonun mərkəzində gözəl bir ev görmüşdüm ki, orada məşhur bir erməni sahibkarın, Kalust Qulbenkyanın tə’sis etdiyi xeyriyə cəmiyyətinin bir şöbəsi yerləşmişdi. Başqa dəfə o şəhərdə həm də “Müqəddəs Sarkis” adında erməni kilsəsini görmüşdüm. Sonralarda öyrəndim ki, həmin o adam, bu kilsəni 1922-ci ildə valideyinlərinin xatirəsinə tikdirmişdi. Onun özünün basırıldığı yer də o kilsə olub.

Qulbenkyan Osmanlı Dövlətində anadan olmuşdu. O, 1890-cı ildə, iyirmi yaşında olanda Qafqaza səyahət etmiş, fransız dilində “Apşeron yarımadası: səfər xatirələrim” kitabını yazmışdı. Sultan kitabın tə’siri altında olaraq 1908-ci ildə Osmanlı ərazilərinin bütün neft çıxartma haqlarını Qulbenkyana vermişdi.

1908-ci ildə, “Gənc Türk”lər inqilabından sonra Qulbekyan Osmanlı Dövlətinin milli bankının qurucusu olub.

Deyirlər ki, o vaxtlarda Osmanlının 18 bank sahibiblərindən 16-sı ermənilər olub.

Qulbenkyanın cürbəcür vaxtlarda dörd pasportu var olub – Osmanlı, İran, İngilis və Portuqaliya.

Birinci Dünya müharibəsindən sonra o, Parisdə İranın ticari və siyasi təmsilçisi olmuşdu.

Bu gün Kalust Qulbenkyanın tə’sis etdiyi xeyriyə cəmiyyəti Avropanın ən böyük cəmiyyətlərindən biridir. Cəmiyyətin 2009-cu ilki mövcudiyyəti, pul varlığı 2,8 milyard avro təşkil edirdi.

Bu cəmiyyətin Nobelinkinə oxşar yüz min avroluq bir mükafatı da var.

Lisabon şəhərində “Kalust Qulbenkyan” adında sənət muzeyi” mövcuddur.

Onun “Parteks” neft şirkəti Qətərdə, Əmiratlarda failliyyət göstərir. Bu şirkətin, deyəsən, Azərbaycanın neft şirkəti ilə də iqtisadi əlaqələri vardır.

Böyük sərvətə malik olduğuna görə bir vaxt həm Amerikanın, həm də İngiltərənin hökumətləri onu öz ölkələrinə köçüb yerləşməsinə səyy göstərirdilər.

Parisin və Londonun bahalı dükanlarında İran kürüsünün satıldığını görmüşdüm. Qutuların üzərində “Petrosyan” yazılmışdı. Bu erməni həm İslam inqilabdan əvvəl, həm də sonra İran kürüsünü dünyanın hər yerində satmağla məşğul olub. İngilis televiziyasında bu adam haqqında bir sənədli film çəkilmişdi. Bu bığı burma adam filmdə öz kürü satmaq failyyətlərindən danışırdı. Onun “Petrosyan” adında vodkası da vardır.

Mişa adında bir erməni tanışım Şıx çimərliyində erməni əsilli bir amerikalı turist ilə tanış olmuşdu. Turist Mişaya demişdi ki, oğluma erməni qızı almaq məqsədi ilə Sovet İttifaqına gəlmişəm. Onun sözünə görə Amerikada yaşayan erməni qızlarının əxlaqı lazımlı səviyyədə olmadığı üçün o, İrəvanda və Bakıda yaşayan erməni qızlarını daha münasib bilir. Ancaq Mişa onu heç bir erməni qızla tanış etmədi. Dedi, onu başqa qızlarla tanış etməyin mənə nə xeyri olacaqdı? Məqsədim onu mənim bacımla tanış etmək idi. İstəyirdim ki, bacım amerikalıya ərə getsin. Heyf ki, o vaxt bacım Moskvada səfərdə idi.

Ondan başqa Mişa bu turist ilə həm də Kerkoryan barəsində söhbət etdi. Bu adam Amerikanın tanınmış sahibkarı, milyarderidir. O, nəhəng şirkətləri alıb, sonra isə xırda hissələrə bölüb ayrı-ayrı sataraq gəlir əldə etməklə məşguldur. Bu çür işlərinə görə belə işgüzar adamlar “şark” (köpək balığı) adını qazanırlar. Kirk Kerkoryan 1969-cu ildə həm də məşhur bir Hollivud kinostudiyasını (“Metro-Qoldvin-Mayer”) da alıb satmışdı. 2008-ci ildə onun var-dövləti 16 milyard dollar təşkil edirdi və o, dünyanın 41-ci ən varlı adamı sayılırdı. O vaxt həm də Kaliforniyanın ən varlı adamı idi.

Ancaq bu Amerika ermənisi şikayətlənib demişdi ki, bu milliyarder ermənilərin siyasi amallarının xeyrinə pul xərcləmək istəmir, erməni təşkilatlarına pul vermir.

Fəqət sonralarda mətbuatda oxudum ki, Kevorkyan axırda fikrini dəyişib belə məsələlərə də pul ayırmağa başlayıb və Ermənistanın xeyriyə işlərinə bir milyard dollar pul xərcləmişdi.

Eduard Balladür adında bir erməni 1993-cü 1995-ci illər ərzində Fransanın baş naziri olub. 2008-ci ildə Ruanda dövləti bir bəyanət verdi və orada ittiham etdi ki, Balladürün 1994-cü ildə baş vermiş, 800 000 adamın tələf olduğu “Ruanda qətliamı”nda əli vardı. Balladür və onun ətrafındakı mə’murlar ittiham olunurdular ki, onlar o vaxtkı Ruandanın zalım hökumətinə hər cür siyasi, hərbi və maddı yardımlar vermişdilər.

İnternetdə bir Amerika ermənisinin böyük məqaləsi var. O, orada yazır ki, 1915-ci ildə baş vermiş erməni sürgününün gühahkarları türklər deyil, rumlular (Osmanlı yunanlar) olub. Bu bir yunan fitnəsi idi. Onun sözünə görə o vaxtlarda Osmanlı Dövlətində yaşayan bu iki dəstə (yunanlar və ermənilər) arasında güclü rəqabət mövcud edi. Osmanlının sənayesi büs-bütün bu iki xalqın əlində idi. Müəllifə görə yunanlar “Gənc türklər” hökumətini təhrik edib ermənilərin sürgün edilməsinə nail oldular. Çünki bu halda, erməni əhalidən təmizlənmiş ölkədə onlar ən varlı və qüdrətli adamlar olmaq imkanını əldə edə bilərdilər. Ermənininin bu iddiası mənə çox da inandırıcı görsənmədi. Axı “Gənc türklər”in üsyanı, inqilabı əslində bir yəhudi inqilabı idi.

Görünür ki, bu müəllif bu məqaləni yazanda əvvəlcə niyyət edirdi, yazmaq istəyirdi ki, bu sürgünün təşəbbüsü Osmanlı yəhudilərindən gəlirdi. Onlar əvvəlcə ermənililəri Osmanlı ərazilərindən, daha sonralarda isə yunan vətəndaşları Türkiyə Cümhuriyətindən sürgün etməklə bütün türk sənayesini öz əllərinə aldılar, türk iqtisadiyyatının ağası oldular. Bu daha çox doğruya oxşayır. Başa düşülür ki, bu müəllifin yəhudiləri bir başa ittiham etməyə cürəti çatmayıb və o, bu səbəbdən üstü örtülü bir şəkildə buna işarə etmişdi. İşarə edir ki, “yunan” deyəndə mən əslində cuhudları nəzərdə tuturdum.

Bu yaxınlarda Türkiyənin bir televiziya kanalında oranın qocaman, tanınmış erməni əsilli foto ustasının iştirak etdiyi bir söhbəti göstərdilər. Erməni uzun-uzun danışıb axırda dedi ki, bir vaxt Türkiyə Cümhuriyyətində əcaib, səhv və ədalətsiz bir qanun çıxmışdı. Bu qanuna görə bütün sənaye yerləri, müəssisələr qeyri-müsəlmanların, xristiyanların əllindən alınıb müsəlmanlara verilməli idi. Və bu qanun ölkədə tətbiq olunmuşdu.

Bu erməni də bu işdə müsəlmanları ittiham etdi. Halbuki həqiqətdə, bugünki Türkiyədə əksər banklar, sənayenin böyük hissəsi: şirkətlər, holdinqlər, televiziya kanallları səbatayçıların, gizli yəhudilərin əlindədir. Axı cümhuriyyət qurulanda böyük miqdarda yəhudilər Türkiyənin hakimiyyətinə gəlmişdi. Elə ki, bu təşəbbüsün müəllifləri, bu qanunu qəbul edənlər bu yəhudi iqtidar, yəhudi millət vəkilləri olub. Bunu etməklə onlar bu müəssisələri xristianların (ermənilərin və rumların) əlindən alıb öz adamlarına -- səbatayçılara vermişdilər. Axı bu gün Türkiyənin ən varlı təbəqəsi, özlərini müsəlman kimi göstərmək istəyən, “dönmə”lərdir, kasıb təbəqəsi isə: aclarından ölənlər, kasıb-füqara, dönərçilər və simitçılər -- müsəlmanlardır.

Bu erməni də, həmçınin, həqiqəti danışmağa cürət etmədi, yəhudiləri pisləmək istəmədi. Axı o söhbətin bir iştirakçısı da yəhudi əsilli bir jurnalist (Can Dündar) idi.

Həm də eşitmişəm ki, Osmanlı Dövlətinin son illərində bir erməni onun xarici işlər

naziri olub. Bir başqa erməni isə oranın maliyyə naziri idi.

Sovet dövründə bir ara ermənilər İrəvanın bir meydanında ucalan Lenin heykəlini Andronikin heykəli ilə əvəz etmək fikrinə düşdülər. Kreml təşvişə düşdü, tarixçilərdən bir hey’ət yığıb Ermənistana göndərdi. Bunlar Andronikin şəxsiyyəti və failiyyəti haqqında mə’lumat toplamalı və axırda onun haqqında ümumi bir rə’y verməli idilər. Bu hey’ətə Bakının “Monolit” binasında yaşayan yerli rus əsilli bir tarixçi də var idi. O, nəql etdi ki, onlar qocaman adamlardan, keçmiş hadisələrin canlı şahidlərindən mə’lumat topladılar. Məsəl üçün, bir müsəlman danışdı ki Andronikin silahlı dəstəsi onun bütün ailəsini öldürmüşdü. Başqa bir şahid, bir müsəlman arvadı dedi ki, Andronikin adamları xançalla onun döşlərini kəsmişdilər. Bu sayaq çoxlu dəlil topladıqdan sonra tarixçilər ümumi bir rə’yə gəldilər ki, Andronikin şanına heykəl düzəldib, onu şəhər meydanında ucaldmaq yaxşı bir fikir deyil. Bu adam bu şərəfə layiq deyil.

Bakının erməni kilsəsinin böyründəki ev çar vaxtı bir varlı erməniyə məxsus idi. O, atasının ölümündən sonra ona qalan böyük mirasın hamısını satıb Parisə köçdü. Bakıda hamı bu hərəkətinə görə onu qınayırdı, məzəmmət edirdi. Onu yelbəyin bir adam, pis oğul hesab edirdilər. Bir az keçəndən sonra inqilab baş verdi. Yerli milyonçular müəssisələrini, evlərini, hər şeylərini itirdilər. Halbuki belə görünür ki, o, hamıdan daha ağıllı, bic çıxdı. Tez tərpəndi. Vaxtında bütün varını qızıla çevirib, aradan çıxdı.

Kem Xaçiciyan adında bir erməni Nikson və Reqan kimi Amerika başçılarının mə’ruzə yazanı olub. Belə deyirlər ki, Reqan bir dəfə bəyanat verərək “Erməni qətliamı”nı tanımışdı. Onun bu bəyanatının mətnini də bu erməni yazmışdı.

Xaçiciyan Reqanın baş mə’ruzə yazanı kimi bir müddət işlədikdən sonra “bu iş məni çox bezdirib” deyib “Ağ ev”dəki vəzifənsini tərk etmişdi. “Ağ ev”in işçiləri bundan çox mə’yus oldular, dedilər ki, indi Xaçiciyanı əvəz edə biləcək layiqli adamı tapmaq çox çətin olacaq.

Bu adam işdən çıxandan sonra da Reqan üçün mətnlər hazırlayırdı.

Ümumiyyətlə, bu erməni doqquz Amerika prezident namizədinin seçki hazırlığında məsləhətçi kimi iştirak edirdi.

İranda qirov saxlanılan Amerika səfarətxanasının işçiləri buraxılıb geri, vətənlərinə qayıdanda onların qarşılanma mərasimində Reqan çox yaxşı qarşılanan bir mətni oxudu ki, onu da bu erməni yazmışdı.

O, Amerika siyasətinə verdiyi tövhələrinə görə bir nişanla təltif edilmişdi. Bu nişan vermə mərasimində həm də deyilmişdi ki, “çox saylı nailiyyətlərindən biri də o olub ki, Xaçiciyan sübut etdi ki, qələm qılıncdan daha qüvvəlidir. O, erməni xalqının tarixi və erməni qətli-amı haqqında həqiqətləri geniş Amerika kütləsinə çatdırmağa müvəffəq oldu”.

Qorbaçev dövründə Bakının “Bulvar”ında gəzişirdim. Məndən bir qədər aralıda böyük bir dəstə (50-60 nəfər) Yasamal gənci gedirdi. Birdən gənclər bağırışmağa başladılar. Onlardan biri barmağı ilə qabaqlarında qedən iki oğlana və iki qıza işarə edərək qışqırırdı ki, “Ay camaat buna bir fikir verin. Bu iki qız bizim millətdəndir, yanındakı oğlanlar isə ermənidirlər!”

O vaxtlarda “Qarabağ məsələsi” ortaya atılmışdı. Mən düşündüm ki, indi dava qopacaq və bizim igid cavanlar bu erməniləri döyəcək, vurub-öldürəcəklər.

Əslində isə başqa cür oldu. Erməni oğlanlar qətiyyən qorxmadılar və əksinə səslərini qaldırdılar, bərkdən bizim milləti pisləməyə, məzəmmət etməyə başladılar. Dedilər ki, düzdür, bu iki qız müsəlman qızlarıdırlar, biz isə erməniyik. Bu qızlar onun üçün bizimlə gəzirlər ki, biz ermənilər mədəni bir xalqıq. Sizin nəyinizi sevəcəklər ki, sizdə nə mədəniyyət, nə də ki mərifət var, heyvan kimi şeysiniz, vəhşilərdən bir fərqiniz yoxdur.

Bu iki erməninin cəsarətlə hərəkət etməsi, böyük bir dəstə gəncdən qorxmaması və əksinə qışqıra-qışqıra onları sərt sözlərlə pisləməsi onları mat-məətəl etdi. Yasamallılar çaşqınlıq içində idilər, bu tənqidə heç bir cavab tapa bilmədilər və nəhayət, başlarını aşağı salıb keçib getdilər.

Qorbaçevin hakimiyyəti zamanı, qanunsuzluq və özbaşınalıq zamanı, bir gün, təxminən, yüz nəfər bizim gənc, uşaq-muşaq yaşadığımız evə gəlib erməni axtarmağa başladılar. O vaxtlarda artıq ermənilər bizimkiləri Ermənistandan qovub çıxartmışdılar, qaçmağa məcbur etmişdilər. Görünür ki, bizim yerli hökumət bunun əvəzində erməniləri, hakim dairələrə baş ağrisi verən bu nadinc xalqı, respublikadan kənara atmaq, uzaqlaşdırmaq istəyirdilər.

Gənclər həm də gəlib bizim mənzilin üzbəüzündə yaşayan bir erməni ailənin qapısını döydülər. Erməni ər-arvad içəridə gizlənmişdilər və elə görünüş yaratmağa çalışırdılar ki, guya evdə heç kəs yoxdur.

Axırda gənclər, çox çətinliklə olsa da, taxta qapını sındırdılar və içəri doluşdular. Onlar üç otaqlıq mənzili talamağa başladılar, əllərinə keçən hər şeyi ciblərinə qoyurdular. Aydın oldu ki, onların əsas məqsədi erməni aramaq deyil, oğurluqdur. Ər-arvad bir müddət eyvanda gizlənib durdular, sonra kişi vəziyyəti belə görüb bərkdən bağıraraq evin içinə girdi. Gənclər onu görüb vahiməyə düşdülər və qaçmağa başladılar. Piləkəndə bərk qaçışma səsləri gəldi. Sonra mən eşitdim ki, erməni arvadını çağırmağa başladı, qışqırdı, qorxma gəl, bunlar “vorişka”dılar. Yə’ni ki o, demək istəyirdi, bunlar möhkəm bir qayəsi, əqidəsi olan müsəlman gəncləri deyil, adi oğrulardır, bunlardan əsla qorxmaq lazım deyil.

Bizim mənzilin bayır qapısını bir erməni usta düzəltmişdi. Bu cür adamlar bizim bu möhkəm polad qapılı mənzilə də girməyə cəhdlər etmişdilər. Ancaq hər dəfə mən qapını onlara açmamışdım. Lakin bir dəfə anam onlarla söhbət etməyə çalışdı. Onlar isə anamı kənara itələyib içəri doluşdular. İyirmi-otuz nəfər və əksəri yeniyetmə idi. Əllərinə nə keçirdisə çiblərinə qoyurdular. Mən götürdükləri şeyləri onlardan geri aldım və böyük bir çətinliklə hamısını bayıra çıxartdım. Hamısı gədə-güdə, kasıb uşaqlar idi. Onlar əlverişli vəziyətdən istifadə edib, “erməniləri axtarırıq” bəhanəsi ilə hər-hansı bir qazanc əldə etmək istəyirdilər.

Ondan başqa bir hadisə barəsində də eşitmişdim. Bir gün (deyəsən haradasa Erməni kənd tərəfdə) böyük bir dəstə müsəlman erməni qoca ər-arvadın qapısını döymüşdü. Erməni kişi əlində balta qapının arxasında gizlənib qapını açdı və müsəlmanlar içəri daxil olanda yeddi-səkkiz nəfərini baltaladı. Bundan sonra qocaların hər ikisini öldürdülər.

Parisdə mənə Ermənistanlı bir qaçqın, bir cavan rast gəldi. O, Fransada qalıb, siyasi sığınacaq almaq istəyirdi. Mən özümü ona özbək kimi təqdim etmişdim. Ancaq o, deyəsən, buna çox da inanmadı və mənim Bakıdan gəldiyimi şübhə etmişdi. O, mənə dedi ki, Fransanın ermənilərinə nifrət bəsləyirəm. Çünki onlar nəyinki Fransada qalmağıma kömək etmək istəmirlər, hətta təşfiq edirlər ki, mən Ermənistana qayıdım. Deyirlər ki, sənin burada nə işin var? Vətəninə qayıt, get Qarabağın müstəqilliyi üçün vuruş. O, dedi, bu köpək uşaqları rahat yerdə, Parisdə oturuduqları halda, mənim müharibəyə gedib milli qayələr xatirinə özümü həlak etməyimi istəyirlər. Mən isə onların sözünə baxmayacağam çalışacağam ki, burada qalım, geri qayıtmayım.

Bütün bu misalları gətirməklə demək istəyirəm ki, Bakıda camaat erməniləri axmaq sayır, halbuki həm Qərbdə, həm də Şərqdə hakim dairələr onlar haqqında başqa fikirdədilər. Onları ağıllı bir xalq hesab edirlər. Axı bu cür mə’sul vəzifələri axmaqlara, biliksiz olanlara e’tibar etmək olmaz.

İdman yarışlarında və müharibədə, rəqibin və düşmanın həm zəif, həm də güclü cəhətlərini bilmək, öyrənmək lazımdır. Bunu etməyən idmançı və ya döyüşçü hər halda məğlub olacaqdır.