Ġxtisas: MÜhasibat üÇotu fənnin adi : sahibkarliğin əsaslari fənn müƏllimii: HƏbibi həbib məMMƏd o

Mövzu№ 10.Sahibkarlığın dövlət tənzimlənməsi. 
Plan: 
4. Sahibkarlıq fəaliyyətinin tənzimlənməsində dövlətin əsas funksiyaları. 
5. Sahibkarlıq fəaliyyətinin tənzimlənməsinin əsas prinsipləri. 
6. Azərbaycan Respublikasında sahibkarlığın inkişafı üçün həyata keçirilən addımlar. 
 
1.Iqtisadiyyatın dövlət tərəfindən tənzimlənməsinin zəruriliyi. 
Iqtisadiyyatda bazar münasibətlərinin formalaşma-sı sosial-iqtisadi proseslərin dövlətin 
tabeliyindən çıxarıl-masını nəzərdə tutur. 
Lakin bu o
, demək deyildir ki, dövlət mikro və 
makroiqtisadi səviyyədə bu proseslərin tənzimlən-məsindən tamamilə kənarlaşdırılmalıdır. Bazar 
iqtisadiyyatı nəzəriyyəsinin banilərindən olan A.Smit hələ vaxtilə qeyd edirdi ki, hökmdarın və 
ya dövlətin vəzifəsi bütövlükdə jəmiyyət üçün son dərəjə faydalı olan, lakin öz vəsaiti ilə bir 
nəfərin, yaxud da qrupun, xərjini ödəyə bilmədiyi ijtimai müəssisələri yaratmaq və həyata 
keçirməkdən ibarətdir. Odur ki, onların xüsusi şəxslər və ya az sayda xüsusi şəxslərdən ibarət 
olan qrup tərəfindən yaradılması və saxlanılmasını gözləmək olmaz
1

---

Buradan aydın olur ki, azad prinsipinə və heç nə ilə məhdudlaşdırılmayan rəqabətə əsaslanan 
bazar, jəmiyyət qarşısında duran bütün problemləri həll etmək iqtidarında deyildir. Və buna görə 
də dövlətin jəmiyyətdə gedən iqtisadi və sosial proseslərə müdaxiləsi zəruridir. 
Dövlətlə biznesin qarĢılıqlı fəaliyyəti baxımından kapitalizm bir-birindən az və ya çox 
dərəjədə fərqlənən iki mərhələdən keçmiĢdir. Birinji mərhələdə onun əsas vəzifəsi özünün 
mənafeyini reallaşdırmaq üçün feodal dövlətinin istifadə etdiyi qeyri-iqtisadi məjburetmə 
formalarını aradan qaldırmaqdan ibarət olmuşdur. Bunlar öz ifadəsini azad rəqabət və 
sahibkarlıq prinsiplərinə əsaslanan kapitalizm mərhələsində tapmışdır. Bu dövr formalaşdığı 
vaxtdan təqribənX1X əsrin ikinji yarısınadək davam etmişdir.