551
Trenirovka mashg‘ulotlari qabul qilingan umumiy struktura bo‘yi-
cha tuzilib 4 qismdan yoki 3 qismdan iborat. Mashg‘ulotning maqsadi
va mazmuniga, trenirovka davriga va asosan
yyengil atletikachilarning
tayyorgarlik darajalariga qarab 1 yoki 2 variant qo‘llaniladi.
O‘quv-trenirovka darsi ayrim qismlarning vazifasi va mazmuni.
Mashg‘ulotning kirish qismi. Kirish qismining vazifasi o‘quvchi-
arni u yushtirishdan, ya’ni gruppani saflash, raport qabul qilish, davo-
matni tekshirish, dars vazifasi va mazmunini tushuntirish grup pani
mashq bajarish uchun qayta saflashdan iborat. Kirish qismi 3-10 minut
davom etadi.
Mashg‘ulotning tayyorlov qismi:
Tayyorlov qismining vazifasi shug‘ullanuvchilarda umuman
badanni qizdirib olish va ularni bo‘ladigan kuch kelishga tayyorlash-
razminka, muskul kuchini va egiluvchanligini rivojlantirshp, harakatni
boshqara olish qobiliyatini yaxshilash
va yengil atletika turlari, texnika
elementlari bilan tanishtirish.
Darsning tayyorlov qismiga mashg‘ulotning tayyorlov davrida
ko‘proq va musobaqa davrida ozroq vaqt ajratiladi. Razminka sportchi
organizmini bo‘ladigan trenirovka ishiga tayyorlaydi. U kuch kelish
asta-sekin oshib boradigan qilib maxsus tanlangan jismoniy mashqlar
kompleksidan iboratdir. Agar razminka noto‘g‘ri tanlansa,
uning
foydali ham bo‘libgina qolmasdan, balki salbiy ta’sir ko‘rsatishi
mumkin. Trenirovka mashg‘ulotlarida o‘tkaziladigan razminkada
kuch kelish juda ham oz bo‘lmasligi shart.
Razminka quyidagi qismlardan iborat bo‘ladi. Birinchi qismning
vazifasi vegetativ funksiyalarni qizdirish hisobiga organizmning
umumiy ish qobiliyatini oshirishdir. Ikkichi qismda sportchi o‘zida
bo‘lajak ishga moyillik hosil qilib olish kerak. Razminkadan badan
qismi qizdirilib atletning butun organizmi qatnashadigan, ancha davom
etadigan, o‘rtacha kuch oladigan jismoniy mashqlar yordamida amalga
oshiriladi. Odatda bu goho-goho yengilgina tezlanish qo‘shadigan
oxista suratda yugurishdan iborat bo‘ladi.
Ter chiqa boshlashi oldidan badan zarur darajada qizigan bo‘ladi,
degan fikr bor. Qizdiruvchi mashqlarning qancha davom etishi ko‘p
jihatdan atletikaning tayyorlik
darajasiga, ayniqsa uning umumiy
552
chidamlilik darajasiga bog‘liqdir. Qizdirish qancha davom etishi
havoning haroratiga ham bog‘liqdir. Issiq paytlarda razminka uchun
yugurishi, razminkaning butun bir qismi singari kamaytirish kerak.
Razminka hammasi bo‘lib 30-40 daqiqa davom etadi.
Mashg‘ulotning asosiy qismi.
Ketma-ketlik quyidagicha bulgani ma’qulroq texnikani o‘rganish va
uni takomillashtirishga mo‘ljallangan mashqlarga, 2) tezkorlikni yoki
chaqqonlikni rivojlantiradigan mashqlar, 3)
kuchni rivojlantiradigan
mashqlar, 4) chidamlilikni rivojlantiradigan mashqlar.
Texnikani o‘rganish va takomillashtirishga mo‘ljallangan mashqlar
razminka ketidan, yengil atletikachi hali charchamagani holda baja-
riladi,
Ko‘proq tezkorlikni oshirishga mo‘ljallangan maxsus mashqlar,
yugurish, sakrash va uloqtirish odatda qisqa vaqtli, lekin juda jadal
bo‘ lib, atletdan bor kuchini ishga solishni so‘raydi. Texnikani o‘rga-
nish va tezkorlikni rivojlantirishga qaratilgan mashqlardan keyin har
bir og‘irliklar bilan og‘irliksiz gimnastika asboblarda va shu kabi
kuchni rivojlantiradigan maxsus mashqlar kiritiladi.
Dostları ilə paylaş: