Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
Yüklə 7,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 592
inandırmağa çalışmısınız. Siz daha dərinə gedənləri, həqiqətin ümidsiz səsini rədd edərək, onu özünüzdə də, Klaystda da, Bethovendə də boğmusunuz. İllər uzunu özünüzü elə aparmısınız ki, guya, bilik qazanmaq, kolleksiya toplamaq, çoxlu məktub yazmaq, onları yığıb saxlamaq, Vaymarda keçirdiyiniz qocalıq illəri bir anı əbədiləşdirmək, təbiətə ruh vermək üçün yeganə yol imiş, halbuki birincini mumiyalaşdırdınız, ikincini isə müəyyən bir üslub qəlibində qrimə çevirdiniz. Sizə irad tutduğumuz qeyri-səmimilik də elə budur. Qoca müşavir fikirli-fikirli gözlərimin içinə baxdı. Dodaqlarındakı təbəssüm hələ də qalırdı. Sonra verdiyi sual isə məni lap heyrətləndirdi: – Belə olan halda, deməli, Motsartın «Sehirli fleyta» sından da zəhləniz gedir?! –Etiraz etməyə imkan vermədi, sözünə davam etdi: – «Sehrli fleyta» həyatı şirin bir nəğmə kimi təsvir edir, gəldi-gedər hisslərimizi əbədi, ilahi bir şey kimi vəsf edir, nə cənab Klaystla, nə də cənab Bethovenlə razılaşır, nikbinliyi, inamı tərənnüm edir. – Bilirəm, bilirəm! – deyə acıqlı-acıqlı qışqırdım. – Allah bilir, dünyada ən çox sevdiyim bu «Sehrli fleyta» haradan ağlınıza gəldi! Ancaq Motsart səksən iki il yaşamayıb və heç vaxt da sizin kimi əbədiyyət, səliqə-sahman, quru ləyaqət eşqinə düşməyib, özünü çəkməyib. Yalnız ilahi nəğmələrini oxuyub, vaxtsız ölüb. Özü də kasıb… şöhrətsiz… Nəfəsim tutuldu. Beş-on sözdə min dənə şeyi demək lazımdı, alnımda tər puçurlanırdı. Ancaq Gete mehribanlıqla dedi: – Bəlkə də, mənim səksən iki il yaşamağım, doğrudan da, bağışlanılmazdır. Ancaq bu yaşamaqdan, siz fikirləşdiyiniz qədər də həzz almamışam. Haqlısınız, həmişə əbədiyyətə can atmışam, həmişə ölümdən qorxmuşam, onu yaxın buraxmamışam. Mənə elə gəlir ki, bütün görkəmli şəxsiyyətləri yaşadan da elə ölümə qarşı mübarizə, mütləq, inadkar həyat həvəsidir. Ancaq gənc dost, buna baxmayaraq, son nöqtənin ölüm olduğunu səksən iki yaşında inamla sübuta yetirdim, lap məktəbli kimi ölsəm də, belə olardı. Əgər mənə bəraət qazandıra biləcəksə, onu da deyim ki, təbiətimdə uşaqlıq, hər şeyə maraq, oynamaq, vaxtı öldürmək həvəsi çox olub. Beləliklə də, bu oyunu qurtarmaq vaxtının çatdığını başa düşmək üçün mənə çox vaxt lazım olub. Bu sözləri deyəndə bic-bic gülümsədi, sanki, dəcəllik edirdi. Getdikcə böyüdü, sifətindəki quru rəsmiyyətçilik, saxta ləyaqət nişanəsi çəkilib getdi. Hər yandan Gete nəğmələrinin melodiyaları səsləndi, Motsartın «Bənövşə»sini, Şubertin «Ətrin yenə bürüyüb meşələri, düzləri» mahnısını eşitdim. Getenin yanaqları allandı, gəncləşdi, güldü və doğmaca qardaşı kimi gah Motsarta, gah da Şubertə oxşadı, sinəsindəki ulduza çəmən çiçəklərindən çələng hörüldü, lap ortasından pardaxlanmış sarı bir primula çiçəyi baş qaldırdı. Qocanın zarafata salıb suallarımdan, ittihamlarımdan bu cür yayınması xoşuma gəlmədi, məzəmmətlə üzünə baxdım. O bir az əyilərək, uşaq ağzına dönmüş ağzını qulağıma yaxınlaşdırdı və pıçıldadı: – Oğlum, sən qoca Geteyə həddən artıq ciddi yanaşırsan. Çoxdan ölüb getmiş qocalara ciddi yanaşmaq olmaz, yoxsa xətirlərinə dəyər. Biz ölməzlərin ciddilikdən xoşu gəlmir, zarafatı sevirik.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 593
Ciddilik zəmanənin nişanəsidir. Bir sirri də sənə açım ki, ciddilik zəmanəni çox şişirdəndə yaranır. Bir vaxtlar mən də onu çox uca tuturdum, ona görə də yüz il yaşamaq istəyirdim. Ancaq görürsənmi, əbədiyyətdə zaman anlayışı yoxdur. Əbədiyyətin özü də yalnız bircə zarafata güclə bəs eləyən bir andır. Əslində, bundan sonra qoca ilə ciddi söhbət etməyə dəyməzdi. O, razılıqla ayaqlarını oynadır, cəld hərəkətlə əyilib-qalxırdı. Həmin anda primula çiçəyi döşündəki ulduzdan raket kimi çıxıb balacalaşdı, yox oldu. O, öz zahiri görünüşü, oynaqlığı ilə bərq vuranda, qeyri-ixtiyari fikirləşdim ki, bu kişi, ən azı, rəqs öyrənmək imkanını da əldən verməyib. Əntiqə oynayırdı. Həmin anda yenə əqrəb, daha doğrusu, Molli yadıma düşdü və Getedən soruşdum: – Deyin görüm, Molli burada yoxdur ki? Gete ucadan güldü. Stoluna tərəf gedib, siyirməni çəkdi, qiymətli – ya dəridən idi, ya da məxmərdən – bir mücrü çıxardı, açıb mənə yaxın tutdu. Onun içindəki qara məxmərin üstündə qəşəng, qənirsiz bir qadın qıçı işım-işım işıldayırdı. Dizdən azacıq bükülmüş, ayağının pəncəsi isə topuqdan zərif barmaqlara qədər əyilmişdi. Vurğunu olduğum bu ayağı götürmək üçün əlimi irəli uzatdım, iki barmağımın arasına almaq istəyəndə, oyuncaq, sanki, qımıldandı və birdən-birə şübhələndim ki, bəlkə, elə bayaqkı əqrəbdir. Gete, sanki, hər şeyi başa düşdü. Hətta, deyəsən, elə bunu da istəyirmiş. Məqsədi məni pərt eləmək, istəklə qorxunun arasında qoymaqmış. Həmin sehrli əqrəbciyi mənə lap yaxın tutdu, ona tərəf can atdığımı, lakin eymənib geri çəkildiyimi gördü və deyəsən, bundan əsl ləzzət aldı. Öz qəşəng, qorxulu oyuncağı ilə məni oynada-oynada yenə də qocaldı, min yaşlı, ağ saçlı uluya çevrildi, saralıb-solmuş ixtiyar sifətində səssiz-səmirsiz bir gülüş oynadı. Sonra isə ucadan, qocalara məxsus bir rişxəndlə, mənalı-mənalı güldü. Oyanan kimi yuxu yadımdan çıxdı, ancaq bir azdan yenə xatırladım. Təxminən bir saata yaxın yatmışdım. Ömrümdə inanmazdım ki, belə musiqinin gurultusunda, səs-küydə, restoranda otura- otura yuxuya gedə bilərəm. O sevimli qız qarşımda dayanıb, əlini çiynimə qoymuşdu. – Mənə iki-üç marka ver, – dedi, – orada bir az yeyəsi oldum. Pulqabımı verdim, götürüb getdi və tezcə də qayıtdı. – İndi sənin yanında bir az da otura bilərəm, sonra isə getməliyəm, görüşüm var. Qorxdum, tələsik soruşdum: – Kiminlə? – Bir cənabla, ay balaca Harri. Məni «Odeon» barına dəvət eləyib. – Ah, elə bilirdim, məni heç vaxt tək qoymayacaqsan. – Onda gərək dəvət eləyəydin. Artıq səni qabaqlayıblar. Neylək, pulun cibində qalar. «Odeon»u tanıyırsan? Gecəyarıdan sonra təkcə şampan şərabı verilir. Yumşaq kreslolar, zənci kapel1ası... əntiqədir! Bunların heç birini hesaba almamışdım. – Ah, – deyə yalvarmağa başladım, – gəl səni özüm dəvət eləyim! Fikirləşdim ki, dəvət nəyə lazımdır, axı dostlaşmışıq. Xahiş edirəm, icazə ver, səni istədiyin yerə dəvət eləyim. – Çox sağ ol. Ancaq özün bilirsən ki, söz verdin, gərək eləyəsən. Əgər «hə» demişəmsə,
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 594
gedəcəyəm. Üz vurma! Demək, bunu içirsən, sonra da evə gedib rahatca yatırsan. Söz ver ki, dediklərimi eləyəcəksən! – Yox, nə danışırsan, evə gedə bilmərəm. – Bu macəraları da burax getsin! Gete ilə haqq-hesabı çürütmədin? (Bu anda yuxu yadıma düşdü). Əgər doğrudan da, evə gedə bilmirsənsə, burada qal, qonaq otaqları var. Birini sənin üçün tutum? Razılaşdım, soruşdum ki, onunla yenidən harada görüşə bilərəm. Bəs harada yaşayır? Demədi. Sadəcə olaraq, axtarmaq lazımdır, istəsəm taparam! – Səni bir yerə dəvət eləmək olmaz? – Haraya? – Hara istəsən, haçan istəsən... – Yaxşı, onda çərşənbə axşamı şam yeməyinə «Köhnə Fransiskalı»da görüşərik. Birinci mərtəbədə. Hələlik! Əl verdi. Ona yenicə diqqət yetirdim. Səsinə çox yaraşan ətli, gözəl, ağıllı, mehriban bir əl idi. Onu öpəndə rişxəndlə güldü. Son anda bir də geri döndü: – Gete haqqında da sənə bir söz demək istəyirəm. Bura bax sənin Gete əhvalatın, o şəkil məsələsi hərdən mənim də başıma gəlir... Özü də müqəddəslərlə... – Müqəddəslərlə? Sən elə dindarsan? – Yox, heyif ki, dindar deyiləm. Bir vaxtlar olmuşam və yenə də olacağam. Axı dindar olmağa vaxt da yoxdur. – Vaxt yoxdur? Buna da vaxt lazımdır? – Bəs necə! Dindar olmaq üçün də vaxt lazımdır. Bu hələ azdır, vaxtdan asılı olmamaq da gərəkdir. Əsl dindar ola-ola gerçəklikdə yaşamaq, ona ciddi yanaşmaq mümkün deyil: vaxt, pul, «Odeon» barı və sairə və sairə... – Aydındır. Bəs müqəddəslərin bunlarla nə işi? – Olar! Elə müqəddəslər var ki, onları lap çox istəyirəm. Məsələn, Stefan, müqəddəs Fransiska və sairə.. Hərdən onların, bəzən də Xilaskarın, Müqəddəs Məryəm ananın şəkillərinə rast gəlirəm. Elə saxtaları, təhrif edilmişləri, cılızları olur ki, sən Getenin şəklinə dözə bilmədiyin kimi, mən də onlara dözəmmirəm. O sevimli səfeh Xilaskarı, müqəddəs Fransiskanı bu cür görəndə, başqaları da ona «gözəldir», «əntiqədir» – deyəndə, əsl Xilaskara yazığım gəlir və fikirləşirəm: «Ah, camaata onun belə səfeh şəkli bəs eləyirsə, onda, görəsən, niyə yaşayıb, o cür dəhşətli əzablar çəkib!» Ancaq onu da anlayıram ki, mənim təsəvvürümdəki Xilaskarın, Fransiskanın şəkli də adi bir insan şəklidir, əslinə heç uyğun gəlmir və mənim qəlbimdəki Xilaskar əsl Xilaskarın özünə də belə qəribə, səfeh görünə bilər. Bununla Getenin şəklini görəndə çıxardığın oyunlara haqq qazandırmaq istəmirəm. Yox, düz eləməyibsən. Demək istəyirəm ki, səni başa düşə bilirəm. Siz alimlərin, sənətkarların başında çox qeyri-adi şeylər olur, ancaq siz də başqaları kimi adi insansınız və biz adi insanların da öz arzusu, öz istəyi var. Axı cənab alim, hiss elədim ki, Gete əhvalatını mənə danışmaq istəyəndə bir az pərt oldun:
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 595
gərək ideal hesab elədiyin şeyləri adi bir qıza başa salaydın, ona görə də özünə çox əziyyət verəsi oldun. İndi sənə göstərmək istəyirəm ki, belə əziyyətə düşmək havayı şeydir, səni çox yaxşı başa düşürəm. Yaxşı, daha bəsdir, sənə yatmaq lazımdır. O çıxıb getdi və yaşlı bir xidmətçi də məni yalnız ikinci mərtəbəyə qaldırandan sonra yüküm olub-olmadığını soruşdu. Eşidəndə ki, heç nəyim yoxdur, dedi «yer pulunu» əvvəlcədən verməliyəm. Sonra məni köhnə, qaranlıq pilləkəndən keçirib, balaca bir otağa gətirdi, tək qoyub getdi. İçəridə ensiz, çox qısa, qupquru taxta çarpayı vardı, divardan isə qılınc, Harribaldinin boyalı şəkli və bir də hansı ziyafətdənsə qalıb solmuş çələng asılmışdı. İndi bircə gecə köynəyi üçün nə istəsələr verərdim. Yaxşı ki, su, dəsmal vardı, yuyuna bildim. Sonra elə pal-paltarlı da uzandım, işığı yana-yana qoydum, xəyala daldım. Deməli, Gete ilə məsələni yoluna qoydum. Nə yaxşı ki, yuxuda özü yanıma gəldi! Bir də bu qəribə qız! Kaş, adını biləydim! Qəflətən həyatıma bir insan daxil olmuşdu! Əcəlin qüssəli, tutqun pərdəsini yırtaraq qəşəng, xeyirxah, mehriban, hərarətli əlini mənə uzadan bir insan! Qəflətən yenə nəyinsə haqqında sevinclə, qayğı ilə, maraqla düşünməyə başlamışdım! Qəflətən bir qapı açılmışdı və həmin qapıdan mənə həyat verilmişdi! Bəlkə də, təzədən yaşaya bildim, təzədən adam oldum! Soyuqdan büzüşmüş, az qala donmuş qəlbim təzədən döyündü, zəif qanadlarını asta-asta tərpətməyə başladı! Gete yanıma gəlmişdi! Bir qız da məni yeməyə, içməyə, yatmağa məcbur etmişdi, mehribanlıq göstərmişdi, mənə gülmüşdü, «səfeh uşaq» demişdi! Həmin qəribə rəfiqəm sonra da müqəddəslərdən söhbət açaraq göstərmişdi ki, hətta ən qəribə iztirabları belə mən tək çəkmirəm, heç də müəmmalı, düşgün bir müstəsna deyiləm. Özüm kimi bacı-qardaşlarım çoxdur. Başa düşənim var! Görəsən, ona bir də rast gələcəyəmmi? Əlbəttə! O çox etibarlıdır. «Söz verdin, gərək eləyəsən!» – dedi. Yenə yuxuya getdim, dörd-beş saat yatdım. Ayılanda saat onu keçmişdi; paltarım əzik-əzik olmuş, özüm də lap kütləşmiş, yorulmuşdum; ancaq bununla belə, beynimdə dünənki dəhşətlərin izi hələ qalsa da, həvəsli, inamlı idim, ümid dolu fikirlərlə yaşayırdım. Evə qayıdanda dünənki dəhşətdən əsər-əlamət qalmamışdı. Pilləkəndə – araukariyanın yanında «xala»ya, yəni sahibəyə rast gəldim. Onu gec-gec də görsəm, mehriban təbiətindən çox xoşum gəlirdi. Ancaq bu görüş heç ürəyimdən olmadı, çünki çox yazıq, yuxulu görkəmim vardı, nə üzümü qırxmış, nə də başımı daramışdım. O, adətən, mənim təklik həvəsimə, hiss olunmadan gəlib-getməyimə ehtiramla yanaşardı. Amma bu gün, deyəsən, ətraf mühitlə aramdakı pərdə yırtılmış, bənd-bərə də uçub dağılmışdı. Qadın gülərək dayandı: – Bax buna gəzmək deyərəm, cənab Haller, heç axşam evə də gəlmədiniz. Yaxşıca yorulmuş olarsınız, yəqin... – Elədir, – deyə mən də gülməli oldum. – Dünən kefim lap kök idi. Evinizin sakitliyini pozmamaq xətrinə mehmanxanada gecələdim. Evinizdəki sakitliyə, səliqə-sahmana çox böyük hörmətim var, bəzən özümü burada artıq adam hesab eləyirəm. – Rişxənd eləməyin, cənab Haller! – Oh, mən yalnız özümə rişxənd edirəm. – Bu heç lazım deyil. Mənim evimdə özünüzü heç vaxt «artıq adam» hesab eləməyin. Necə istəyirsiniz, nə cür xoşunuza gəlir, elə də yaşayın. Mənim hörmətəlayiq kirəkeşlərim çox olub, hətta bəziləri həddən artıq yaxşı olublar, ancaq heç biri sizin kimi sakit deyildi və heç biri də məni sizin qədər narahat etmirdi. İndisə deyin görüm, çay istəyirsiniz? “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 596
Etiraz etmədim. Çayı ulu babalarının şəkilləri, mebelləri ilə bəzədilmiş salonda verdi. Bir az da söhbət elədik. Bu mehriban qadın heç nə soruşmadan mənim həyatım, düşüncələrim haqqında bəzi şeyləri öyrəndi. Onlara diqqətlə, hər şeyi ciddi qəbul etməyən bir ana nəvazişi ilə, hamısına da kişi qəribəlikləri kimi baxan ağıllı bir qadın təbəssümü ilə qulaq asdı... Sonra söhbət bacısı oğlundan düşdü, məni qonşu otağa aparıb onun boş vaxtlarında düzəltdiyi radio cihazını göstərdi. Deməli, o zəhmətkeş cavan oğlan hər axşam «məftilsiz ötürmə» ideyasına qapılıb, texnika allahının qarşısında diz çökərək, ona dua edə-edə bu cihazı quraşdırırmış. Texnika allahı isə min illər ərzində elə şeylər kəşf edərək yarımçıq qoyub ki, hər bir mütəfəkkir sonralar ondan ağıllı, məqsədyönlü şəkildə istifadə eləyə bilsin. Bu barədə də xeyli danışdıq, çünki xala bir az mövhumata meyil eləyir, dini söhbətləri xoşlayırdı. Ona dedim ki, bütün bacarıq və əməllərin mövcud vəziyyəti qədim hindlilərə yaxşı bəlli imiş, texnika isə, əlində, bu əməllərin çox cüzi bir hissəsini ümumi şüurun məhsuluna çevirib ki, səs dalğaları üçün, hələ tam təkmilləşməmiş də olsa, verici və qəbuledici quraşdırıla bilsin. O qədim idrakın əsl mahiyyətini, zamanın qeyri-reallığını texnika hələ də duya bilmir, ancaq, əlbəttə, bütün bunlar nə zamansa «kəşf olunacaq», bacarıqlı mühəndislərin əlinə düşəcək. Bəlkə də, lap yaxın zamanlarda elə kəşflər olacaq ki, biz yalnız ətrafımızdakı gündəlik hadisələri dinləməyəcək, Parisdə, Berlində çalınan musiqini Frankfurtda, Sürixdə eşitməyəcəyik, həm də bütün bunların hamısı, eləcə də başqaları harasa yazılıb saxlanacaq və biz də günlərin bir günü ya məftillərin köməyilə, ya da onlarsız, ya tərtəmiz, ya da qarışıq, Süleyman padşahın, Valter fon der Foqelvaydenin səsinə qulaq asacağıq. Bütün bunların hamısı radio sahəsindəki ilk addımlar kimi, insanı özündən, məqsədindən yayındıracaq, başını boş-boş şeylərlə, məntiqsız işlərlə qatacaq. Ancaq özümə yaxşı məlum olan bu həqiqətləri adət etdiyim tonda – acı-acı, zəmanəyə rişxənd eləyə-eləyə deyil, zarafatla, lağlağı ilə dedim, xala da gülümsədi və düz bir saat oturub çay içdik, ikimiz də bundan razı qaldıq. «Qara Qartal»dakı qəşəng, qəribə qızı çərşənbə axşamına dəvət eləmişdim və həmin günə qədərki vaxtı öldürmək mənə çox da asan başa gəlmədi. Axır ki, çərşənbə axşamı gəlib çıxanda, həmin qıza olan münasibətim dəhşətli dərəcədə aydınlaşdı. Yalnız onun haqqında düşünür, ondan çox şey umurdum. Hər şeyi ona qurban verməyə, hər şeyi onun ayaqları altına atmağa hazırdım, amma bununla belə, zərrə qədər də vurulmamışdım. Ancaq vay o günə ki, verdiyi sözün üstündə durmayaydı, ya da unudaydı, o dəqiqə düşəcəyim vəziyyəti bütün aydınlığı ilə təsəvvür edirdim: onda dünya yenə boşalar, günlər öz mənasını itirər, zülmətə dönər, o qorxunc sükunət, ölüm havası məni qoynuna alar, həmin lal cəhənnəmdən yeganə çıxış yolu yenə də ülgüc olardı. Bu bir neçə gündə ülgücdən lap zəhləm getmişdi, yenə elə əvvəlki kimi qorxunc idi. Əsl rüsvayçılıq ondaydı ki, ülgücü boğazıma çəkməkdən yaman qorxurdum, lap ürəyim qopurdu. Ölümdən elə qorxur, ona qarşı elə coşqun, elə inadla, elə həvəslə mübarizə aparırdım ki, görən deyərdi ki, dünyanın ən sağlam adamıyam, həyatım da lap cənnət bağıdır. Getdikcə də həyatımın puçluğunu bütün aydınlığı ilə görür və anlayırdım ki, nə yaşamağa, nə də ölməyə qadir olmamağım, onların arasında çırpınmağım elə «Qara Qartal»dakı o balaca, qəşəng rəqqasənin işidir. O, həyata açılan balaca bir pəncərə, zülmət dolu qorxu dünyama düşən işartı, mənim xilaskarım, işıqlı dünyaya aparan yolum idi. Mənə ya ölməyi, ya da yaşamağı öyrətməliydi; öz möhkəm, qəşəng əlini daşa dönmüş ürəyimin üstünə qoymalıydı ki, həyat hərarətindən od alıb ya çiçəklənsin, ya da yanıb külə dönsün. Heç bilmirəm onda bu güc, bu sehr haradandı, niyə, hansı tilsimin köməyi ilə mənim üçün ən böyük mənaya dönmüşdü. Bu haqda fikirləşə bilmirdim, fikirləşməyin mənası da yoxdu. Bilmək heç lazım da deyildi. İndi heç bir biliyin, heç bir fərasətin mənə xeyri dəyməz. Hamısından doymuşdum, elə bu müsibətli əzablar da, rüsvayçılıq da öz vəziyyətimi aydınca görməyin, dərk etməyin nəticəsiydi! Görürdüm ki, o heyvan Yalquzaq qarşımda milçək kimi tora düşüb, taleyi həll olunur, nəfəsi tutula-tutula, yazıq- yazıq torun içində çabalayır, az qalır, onu dişi ilə didib-dağıtsın. Bir kömək əli də qıraqdan ona
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 597
tərəf uzanır. İndi bu iztirablarımın, ruhi xəstəliyimin, tilsimə düşməyimin, əsəbiliyimin kökü, səbəbi haqqında ən ağıllı, dərin mülahizələr söyləyə bilərdim, çünki onun mexanizmini görürdüm. Ancaq indi mənə nə bilmək, nə də anlamaq lazımdı. Bunların deyil, təəssüratın, qərarın, təkanın, sıçrayışın həsrətindəydim! Bu bir neçə günü gözləyərkən, rəfiqəmin verdiyi sözün üstündə durmağına şübhə etməsəm də, axırıncı gün çox həyəcanlandım, inamımı itirdim. Ömrümdə heç bir axşamı belə səbirsizliklə gözləməmişdim! Ancaq bu gərginlik, səbirsizlik nə qədər dözülməz olsa da, o qədər də ləzzətli idi: nəsə gözləməyin, nədənsə sevinməyin daşını çoxdan atmış bir ümidsizin bütün günü narahatlıq, qorxu, çılğın ümidlər içində özünü ora-bura vurması, görüş anını, söhbətləri, həmin gecənin təəssüratlarını bircə-bircə gözləri önünə gətirməsi, üzünü qırxması, paltarını dəyişməsi (özü də xüsusi bir səliqə ilə təzə köynək geyinməsi, təzə qalstuk taxması, ayaqqabılarının bağını dəyişməsi) təsəvvürəgəlməz dərəcədə gözəl, əntiqə, həm də tamamilə yeni bir şeydi. Qoy bu ağıllı, sevdalı qız kim olur-olsun, nə məqsədlə mənə yaxınlaşır-yaxınlaşsın – fərqi yoxdur, həyatıma daxil olmuş, həmin möcüzə baş vermişdi: mən yeni bir insan, yeni bir həyat həvəsi tapmışdım! Əsas məsələ bu idi ki, hamısı davam edir, o cazibənin sehrindən çıxa bilmir, o ulduzun ardınca gedirdim. Onu təzədən gördüyüm anı heç vaxt unutmaram! Köhnə, rahat restoranda, balaca bir stolun arxasında oturmuşdum. Heç bir lüzum olmasa da, yeri əvvəlcədən telefonla sifariş vermişdim və indi də əyləşib yeməklərin siyahısına baxırdım. Rəfiqəm üçün aldığım bir cüt qəşəng səhləb çiçəyini içində su olan stəkana qoymuşdum. Onu xeyli gözləməli oldum, ancaq gələcəyinə əmindim, həyəcanım da keçib getmişdi. Axır ki, gəlib çıxdı, asılqanın yanına çatanda dayandı, diqqətli, bir az da sınayıcı nəzərlərlə, parıldayan qonur gözlərilə məni salamladı. Şübhəli-şübhəli xidmətçinin onunla necə rəftar etdiyini izlədim. Yox, Allaha şükür ki, elə bir məhrəmlik, yaxınlıq olmadı, həddən artıq nəzakətlədavranırdı. Ancaq tanış idilər, qız onu «Emil» deyə çağırırdı. Səhləb çiçəklərini verəndə güldü: – Nə əcəb, Harri! Mənə nəsə hədiyyə eləmək istəyirdin, eləmi? Ancaq bilmirdin, necə eləyəsən. Heç onu da bilmirdin ki, mənə nəsə hədiyyə eləməyə ərkin çatır, ya yox, birdən bunu təhqir hesab eləyərəm, ona görə də gedib səhləb çiçəyi alıbsan ki, nə olacaq, adicə guldür, ancaq, əslində, çox bahadır. Çox sağ ol, çox sağ ol! Bir şeyi də deyim ki, səndən hədiyyə ummuram. Düzdür, kişilərin hesabına yaşayıram, ancaq sənin hesabına yaşamaq istəmirəm. Gör necə dəyişibsən! Heç tanımaq olmur! Bir neçə gün əvvəl, sanki, dəyirmandan çıxmışdın, indisə az qala adama oxşayırsan. Yeri gəlmişkən, mənim əmrlərimi yerinə yetirdin? – Hansı əmri? – Nə tez yadından çıxdı? Yəni deyirəm ki, indi fokstrot oynaya bilirsən? Deyirdin ki, ən böyük arzun məndən əmr almaqdır, ən çox xoşladığın da mənə qulaq asmaq! Yadına düşdü? – Bəs necə! Elədir ki var! Ciddi sözüm idi. – Ancaq bununla belə rəqs etməyi öyrənmədin? – Məgər onu belə tez, bir-iki günün içində öyrənmək olar? – Əlbəttə! Fokusu bir, bostonu isə ikicə saata öyrənərsən. Tanqo isə çox çəkər, heç lazımın da deyil. – Ancaq əvvəlcə sənin adını öyrənsəm yaxşı olar! Susaraq bir anlığa məni süzdü: |