Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu



Yüklə 7,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə105/115
tarix25.04.2017
ölçüsü7,78 Mb.
#15742
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   115

 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

592 


inandırmağa çalışmısınız. Siz daha dərinə gedənləri, həqiqətin ümidsiz səsini rədd edərək, onu 

özünüzdə də, Klaystda da, Bethovendə də boğmusunuz. İllər uzunu özünüzü elə aparmısınız ki, 

guya, bilik qazanmaq, kolleksiya toplamaq, çoxlu məktub yazmaq, onları yığıb saxlamaq, 

Vaymarda keçirdiyiniz qocalıq illəri bir anı əbədiləşdirmək, təbiətə ruh vermək üçün yeganə yol 

imiş, halbuki birincini mumiyalaşdırdınız, ikincini isə müəyyən bir üslub qəlibində qrimə 

çevirdiniz. Sizə irad tutduğumuz qeyri-səmimilik də elə budur. 

Qoca müşavir fikirli-fikirli gözlərimin içinə baxdı. Dodaqlarındakı təbəssüm hələ də qalırdı.  

Sonra verdiyi sual isə məni lap heyrətləndirdi: 

– Belə olan halda, deməli, Motsartın «Sehirli fleyta» sından da zəhləniz gedir?! –Etiraz etməyə 

imkan vermədi, sözünə davam etdi: 

– «Sehrli fleyta» həyatı şirin bir nəğmə kimi təsvir edir, gəldi-gedər hisslərimizi əbədi, ilahi bir 

şey kimi vəsf edir, nə cənab Klaystla, nə də cənab Bethovenlə razılaşır, nikbinliyi, inamı 

tərənnüm edir. 

– Bilirəm, bilirəm!  – deyə acıqlı-acıqlı qışqırdım.  – Allah bilir, dünyada  ən çox sevdiyim bu 

«Sehrli fleyta» haradan ağlınıza gəldi!  Ancaq Motsart səksən iki il yaşamayıb və heç vaxt da 

sizin kimi əbədiyyət, səliqə-sahman, quru ləyaqət eşqinə düşməyib, özünü çəkməyib. Yalnız 

ilahi nəğmələrini oxuyub, vaxtsız ölüb. Özü də kasıb… şöhrətsiz… 

Nəfəsim tutuldu. Beş-on sözdə min dənə şeyi demək lazımdı, alnımda tər puçurlanırdı. 

Ancaq Gete mehribanlıqla dedi: 

– Bəlkə də, mənim səksən iki il yaşamağım, doğrudan da, bağışlanılmazdır. Ancaq bu  

yaşamaqdan, siz fikirləşdiyiniz qədər də həzz almamışam. Haqlısınız, həmişə əbədiyyətə can 

atmışam, həmişə ölümdən qorxmuşam, onu yaxın buraxmamışam. Mənə elə gəlir ki, bütün 

görkəmli şəxsiyyətləri yaşadan da elə ölümə qarşı mübarizə, mütləq, inadkar həyat həvəsidir. 

Ancaq gənc dost, buna baxmayaraq, son nöqtənin ölüm olduğunu səksən iki yaşında inamla 

sübuta yetirdim, lap məktəbli kimi ölsəm də, belə olardı. Əgər mənə bəraət qazandıra biləcəksə, 

onu da deyim ki, təbiətimdə uşaqlıq, hər şeyə maraq, oynamaq, vaxtı öldürmək həvəsi çox olub. 

Beləliklə də, bu oyunu qurtarmaq vaxtının  

çatdığını başa düşmək üçün mənə çox vaxt lazım olub. 

Bu sözləri deyəndə bic-bic gülümsədi, sanki, dəcəllik edirdi. Getdikcə böyüdü, sifətindəki quru 

rəsmiyyətçilik, saxta ləyaqət nişanəsi çəkilib getdi. Hər yandan Gete nəğmələrinin melodiyaları 

səsləndi, Motsartın «Bənövşə»sini, Şubertin «Ətrin yenə bürüyüb meşələri, düzləri» mahnısını 

eşitdim.  

Getenin yanaqları allandı, gəncləşdi, güldü və doğmaca qardaşı kimi gah Motsarta, gah da 

Şubertə oxşadı, sinəsindəki ulduza çəmən çiçəklərindən çələng hörüldü, lap ortasından 

pardaxlanmış sarı bir primula çiçəyi baş qaldırdı. 

Qocanın zarafata salıb suallarımdan, ittihamlarımdan bu cür yayınması xoşuma gəlmədi,  

məzəmmətlə üzünə baxdım. O bir az  əyilərək, uşaq ağzına dönmüş ağzını qulağıma 

yaxınlaşdırdı və pıçıldadı:  

– Oğlum, sən qoca Geteyə həddən artıq ciddi yanaşırsan. Çoxdan ölüb getmiş qocalara ciddi 

yanaşmaq olmaz, yoxsa xətirlərinə dəyər. Biz ölməzlərin ciddilikdən xoşu gəlmir, zarafatı 

sevirik.  


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

593 


Ciddilik zəmanənin nişanəsidir. Bir sirri də sənə açım ki, ciddilik zəmanəni çox şişirdəndə 

yaranır. Bir vaxtlar mən də onu çox uca tuturdum, ona görə də yüz il yaşamaq istəyirdim. Ancaq 

görürsənmi, əbədiyyətdə zaman anlayışı yoxdur. Əbədiyyətin özü də yalnız bircə zarafata güclə 

bəs eləyən bir andır. 

Əslində, bundan sonra qoca ilə ciddi söhbət etməyə dəyməzdi. O, razılıqla ayaqlarını oynadır, 

cəld hərəkətlə əyilib-qalxırdı. Həmin anda primula çiçəyi döşündəki ulduzdan raket kimi çıxıb 

balacalaşdı, yox oldu. O, öz zahiri görünüşü, oynaqlığı ilə bərq vuranda, qeyri-ixtiyari 

fikirləşdim ki, bu kişi, ən azı, rəqs öyrənmək imkanını da əldən verməyib. Əntiqə oynayırdı. 

Həmin anda yenə əqrəb, daha doğrusu, Molli yadıma düşdü və Getedən soruşdum: 

– Deyin görüm, Molli burada yoxdur ki?  

Gete ucadan güldü. Stoluna tərəf gedib, siyirməni çəkdi, qiymətli  – ya dəridən idi, ya da  

məxmərdən – bir mücrü çıxardı, açıb mənə yaxın tutdu. Onun içindəki qara məxmərin üstündə 

qəşəng, qənirsiz  bir qadın qıçı işım-işım işıldayırdı. Dizdən azacıq bükülmüş, ayağının pəncəsi 

isə topuqdan zərif barmaqlara qədər  əyilmişdi. Vurğunu olduğum bu ayağı götürmək üçün  əlimi 

irəli uzatdım, iki barmağımın arasına almaq istəyəndə, oyuncaq, sanki, qımıldandı və birdən-birə 

şübhələndim ki, bəlkə, elə bayaqkı əqrəbdir. Gete, sanki, hər şeyi başa düşdü. Hətta, deyəsən, elə 

bunu da istəyirmiş. Məqsədi  

məni pərt eləmək, istəklə qorxunun arasında qoymaqmış. Həmin sehrli əqrəbciyi mənə lap yaxın 

tutdu, ona tərəf can atdığımı, lakin eymənib geri çəkildiyimi gördü və deyəsən, bundan  əsl 

ləzzət aldı. Öz qəşəng, qorxulu oyuncağı ilə məni oynada-oynada yenə də qocaldı, min yaşlı, ağ 

saçlı uluya çevrildi, saralıb-solmuş ixtiyar sifətində səssiz-səmirsiz bir gülüş oynadı. Sonra isə 

ucadan, qocalara məxsus bir rişxəndlə, mənalı-mənalı güldü. 

Oyanan kimi yuxu yadımdan çıxdı, ancaq bir azdan yenə xatırladım. Təxminən bir saata yaxın 

yatmışdım. Ömrümdə inanmazdım ki, belə musiqinin gurultusunda, səs-küydə, restoranda otura-

otura yuxuya gedə bilərəm. O sevimli qız qarşımda dayanıb, əlini çiynimə qoymuşdu. 

– Mənə iki-üç marka ver, – dedi, – orada bir az yeyəsi oldum. 

Pulqabımı verdim, götürüb getdi və tezcə də qayıtdı. 

– İndi sənin yanında bir az da otura bilərəm, sonra isə getməliyəm, görüşüm var. 

Qorxdum, tələsik soruşdum: 

– Kiminlə? 

– Bir cənabla, ay balaca Harri. Məni «Odeon» barına dəvət eləyib. 

– Ah, elə bilirdim, məni heç vaxt tək qoymayacaqsan. 

– Onda gərək dəvət eləyəydin. Artıq səni qabaqlayıblar. Neylək, pulun cibində qalar. «Odeon»u 

tanıyırsan? Gecəyarıdan sonra təkcə şampan şərabı verilir. Yumşaq kreslolar, zənci kapel1ası... 

əntiqədir! 

Bunların heç birini hesaba almamışdım. 

– Ah,  – deyə yalvarmağa başladım,  – gəl səni özüm dəvət eləyim! Fikirləşdim ki, dəvət nəyə 

lazımdır, axı dostlaşmışıq. Xahiş edirəm, icazə ver, səni istədiyin yerə dəvət eləyim. 

– Çox sağ ol. Ancaq özün bilirsən ki, söz verdin, gərək eləyəsən. Əgər «hə» demişəmsə,  


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

594 


gedəcəyəm. Üz vurma! Demək, bunu içirsən, sonra da evə gedib rahatca yatırsan. Söz  ver ki, 

dediklərimi eləyəcəksən! 

– Yox, nə danışırsan, evə gedə bilmərəm. 

– Bu macəraları da burax getsin! Gete ilə haqq-hesabı çürütmədin?  (Bu anda yuxu yadıma 

düşdü). Əgər doğrudan da, evə gedə bilmirsənsə, burada qal, qonaq otaqları var. Birini sənin 

üçün tutum? 

Razılaşdım, soruşdum ki, onunla yenidən harada görüşə bilərəm. Bəs harada yaşayır? Demədi.  

Sadəcə olaraq, axtarmaq lazımdır, istəsəm taparam! 

– Səni bir yerə dəvət eləmək olmaz? 

– Haraya? 

– Hara istəsən, haçan istəsən... 

– Yaxşı, onda çərşənbə axşamı şam yeməyinə «Köhnə Fransiskalı»da görüşərik. Birinci  

mərtəbədə. Hələlik! 

Əl verdi. Ona yenicə diqqət yetirdim. Səsinə çox yaraşan ətli, gözəl, ağıllı, mehriban bir əl idi.  

Onu öpəndə rişxəndlə güldü. Son anda bir də geri döndü: 

– Gete haqqında da sənə bir söz demək  istəyirəm. Bura  bax  sənin  Gete   əhvalatın,  o şəkil 

məsələsi hərdən mənim də başıma gəlir... Özü də müqəddəslərlə...  

– Müqəddəslərlə? Sən elə dindarsan?  

– Yox, heyif ki, dindar deyiləm. Bir vaxtlar olmuşam və yenə də olacağam. Axı dindar olmağa 

vaxt da yoxdur. 

– Vaxt yoxdur? Buna da vaxt lazımdır? 

– Bəs  necə! Dindar olmaq üçün də vaxt  lazımdır. Bu  hələ azdır, vaxtdan asılı olmamaq da 

gərəkdir.  Əsl dindar ola-ola  gerçəklikdə yaşamaq, ona ciddi yanaşmaq  mümkün deyil: vaxt,  

pul, «Odeon» barı və sairə və sairə... 

– Aydındır. Bəs müqəddəslərin bunlarla nə işi? 

– Olar! Elə müqəddəslər var ki, onları lap çox istəyirəm. Məsələn, Stefan, müqəddəs Fransiska 

və sairə.. Hərdən onların, bəzən də Xilaskarın, Müqəddəs Məryəm ananın şəkillərinə rast 

gəlirəm. Elə saxtaları, təhrif edilmişləri, cılızları olur ki, sən Getenin şəklinə dözə bilmədiyin 

kimi, mən də onlara dözəmmirəm. O sevimli səfeh Xilaskarı, müqəddəs Fransiskanı bu cür 

görəndə, başqaları da ona «gözəldir», «əntiqədir» – deyəndə, əsl Xilaskara yazığım gəlir və 

fikirləşirəm: «Ah, camaata onun belə səfeh şəkli bəs eləyirsə, onda, görəsən, niyə yaşayıb, o cür 

dəhşətli  əzablar çəkib!» Ancaq onu da anlayıram ki, mənim təsəvvürümdəki Xilaskarın, 

Fransiskanın şəkli də adi bir insan şəklidir, əslinə heç uyğun gəlmir və mənim qəlbimdəki 

Xilaskar əsl Xilaskarın özünə də belə qəribə, səfeh görünə bilər.  

Bununla Getenin şəklini görəndə çıxardığın oyunlara haqq qazandırmaq istəmirəm. Yox, düz 

eləməyibsən. Demək istəyirəm ki, səni başa düşə bilirəm.  Siz alimlərin, sənətkarların başında 

çox qeyri-adi şeylər olur, ancaq siz də başqaları kimi adi insansınız və biz adi insanların da öz 

arzusu, öz istəyi var. Axı cənab alim, hiss elədim ki, Gete əhvalatını mənə danışmaq istəyəndə 

bir az pərt oldun:  


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

595 


gərək ideal hesab elədiyin şeyləri adi bir qıza başa salaydın, ona görə də özünə çox  əziyyət 

verəsi oldun. İndi sənə göstərmək istəyirəm ki, belə əziyyətə düşmək havayı şeydir, səni çox 

yaxşı başa düşürəm. Yaxşı, daha bəsdir, sənə yatmaq lazımdır. 

O çıxıb getdi və yaşlı bir xidmətçi də məni yalnız ikinci mərtəbəyə qaldırandan sonra yüküm 

olub-olmadığını soruşdu. Eşidəndə ki, heç nəyim yoxdur, dedi «yer pulunu»  əvvəlcədən 

verməliyəm.  

Sonra məni köhnə, qaranlıq pilləkəndən keçirib, balaca bir otağa gətirdi, tək qoyub getdi. İçəridə 

ensiz, çox qısa, qupquru taxta çarpayı vardı, divardan isə qılınc, Harribaldinin boyalı şəkli və bir 

də hansı ziyafətdənsə qalıb solmuş çələng asılmışdı. İndi bircə gecə köynəyi üçün nə istəsələr 

verərdim. Yaxşı ki, su, dəsmal vardı, yuyuna bildim. Sonra elə pal-paltarlı da uzandım, işığı 

yana-yana qoydum, xəyala daldım. Deməli, Gete ilə məsələni yoluna qoydum. Nə yaxşı ki, 

yuxuda özü yanıma gəldi! Bir də bu qəribə qız! Kaş, adını biləydim!  Qəflətən həyatıma bir insan 

daxil olmuşdu! Əcəlin  qüssəli, tutqun  

pərdəsini yırtaraq qəşəng, xeyirxah, mehriban, hərarətli  əlini mənə uzadan bir insan! Qəflətən 

yenə nəyinsə haqqında sevinclə, qayğı ilə, maraqla düşünməyə başlamışdım! Qəflətən bir qapı 

açılmışdı və həmin qapıdan mənə həyat verilmişdi! Bəlkə də, təzədən yaşaya bildim, təzədən 

adam oldum!  

Soyuqdan büzüşmüş, az qala donmuş qəlbim təzədən döyündü, zəif qanadlarını asta-asta 

tərpətməyə başladı! Gete yanıma gəlmişdi! Bir qız da məni yeməyə, içməyə, yatmağa məcbur 

etmişdi, mehribanlıq göstərmişdi, mənə gülmüşdü, «səfeh uşaq» demişdi! Həmin qəribə rəfiqəm 

sonra da müqəddəslərdən söhbət açaraq göstərmişdi ki, hətta  ən qəribə iztirabları belə mən tək 

çəkmirəm, heç də müəmmalı, düşgün bir müstəsna deyiləm. Özüm kimi bacı-qardaşlarım 

çoxdur. Başa düşənim var! Görəsən, ona bir də rast gələcəyəmmi? Əlbəttə! O çox etibarlıdır. 

«Söz verdin, gərək eləyəsən!» – dedi. 

Yenə yuxuya getdim, dörd-beş saat yatdım. Ayılanda saat onu keçmişdi; paltarım  əzik-əzik 

olmuş, özüm də lap kütləşmiş, yorulmuşdum; ancaq bununla belə, beynimdə dünənki dəhşətlərin 

izi hələ qalsa da, həvəsli, inamlı idim, ümid dolu fikirlərlə yaşayırdım. Evə qayıdanda dünənki 

dəhşətdən əsər-əlamət qalmamışdı. 

Pilləkəndə – araukariyanın yanında «xala»ya, yəni sahibəyə rast gəldim. Onu gec-gec də görsəm, 

mehriban təbiətindən çox xoşum gəlirdi. Ancaq bu görüş heç ürəyimdən olmadı, çünki çox 

yazıq, yuxulu görkəmim vardı, nə üzümü qırxmış, nə də başımı daramışdım. O, adətən, mənim 

təklik həvəsimə, hiss olunmadan gəlib-getməyimə ehtiramla yanaşardı. Amma bu gün, deyəsən, 

ətraf mühitlə aramdakı pərdə yırtılmış, bənd-bərə də uçub dağılmışdı. Qadın gülərək dayandı: 

– Bax buna gəzmək deyərəm, cənab Haller, heç axşam evə də gəlmədiniz. Yaxşıca yorulmuş 

olarsınız, yəqin... 

– Elədir,  – deyə mən də gülməli oldum.  – Dünən kefim lap kök idi. Evinizin sakitliyini 

pozmamaq xətrinə mehmanxanada gecələdim. Evinizdəki sakitliyə, səliqə-sahmana çox böyük 

hörmətim var, bəzən özümü burada artıq adam hesab eləyirəm. 

– Rişxənd eləməyin, cənab Haller! 

– Oh, mən yalnız özümə rişxənd edirəm. 

– Bu heç lazım deyil. Mənim evimdə özünüzü heç vaxt «artıq adam» hesab eləməyin. Necə 

istəyirsiniz, nə cür xoşunuza gəlir, elə də yaşayın. Mənim hörmətəlayiq kirəkeşlərim çox olub, 

hətta bəziləri həddən artıq yaxşı olublar, ancaq heç biri sizin kimi sakit deyildi və heç biri də 

məni sizin qədər narahat etmirdi. İndisə deyin görüm, çay istəyirsiniz? 



 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

596 


Etiraz etmədim. Çayı ulu babalarının şəkilləri, mebelləri ilə bəzədilmiş salonda verdi. Bir az da 

söhbət elədik. Bu mehriban qadın heç nə soruşmadan mənim həyatım, düşüncələrim haqqında 

bəzi şeyləri öyrəndi. Onlara diqqətlə, hər şeyi ciddi qəbul etməyən bir ana nəvazişi ilə, hamısına 

da kişi qəribəlikləri kimi baxan ağıllı bir qadın təbəssümü ilə qulaq asdı... Sonra söhbət bacısı 

oğlundan düşdü, məni qonşu otağa aparıb onun boş vaxtlarında düzəltdiyi radio cihazını 

göstərdi. Deməli, o zəhmətkeş cavan oğlan hər axşam «məftilsiz ötürmə» ideyasına qapılıb, 

texnika allahının qarşısında diz çökərək,  

ona dua edə-edə bu cihazı quraşdırırmış. Texnika allahı isə min illər  ərzində elə şeylər kəşf 

edərək yarımçıq qoyub ki, hər bir mütəfəkkir sonralar ondan ağıllı, məqsədyönlü şəkildə istifadə 

eləyə bilsin.  

Bu barədə də xeyli danışdıq, çünki xala bir az mövhumata meyil eləyir, dini söhbətləri 

xoşlayırdı. Ona dedim ki, bütün bacarıq və əməllərin mövcud vəziyyəti qədim hindlilərə yaxşı 

bəlli imiş, texnika isə, əlində, bu əməllərin çox cüzi bir hissəsini ümumi şüurun məhsuluna 

çevirib ki, səs dalğaları üçün, hələ tam təkmilləşməmiş də olsa, verici və qəbuledici quraşdırıla 

bilsin. O qədim idrakın əsl mahiyyətini, zamanın qeyri-reallığını texnika hələ də duya bilmir, 

ancaq,  əlbəttə, bütün bunlar nə zamansa «kəşf olunacaq», bacarıqlı mühəndislərin əlinə düşəcək. 

Bəlkə də, lap yaxın zamanlarda elə kəşflər olacaq ki, biz yalnız  ətrafımızdakı gündəlik 

hadisələri dinləməyəcək, Parisdə, Berlində çalınan musiqini Frankfurtda, Sürixdə eşitməyəcəyik, 

həm də bütün bunların hamısı, eləcə də başqaları harasa yazılıb saxlanacaq və biz də günlərin bir 

günü ya məftillərin köməyilə, ya da onlarsız, ya tərtəmiz, ya da qarışıq, Süleyman padşahın, 

Valter fon der Foqelvaydenin səsinə qulaq asacağıq. Bütün bunların hamısı radio sahəsindəki ilk 

addımlar kimi, insanı özündən, məqsədindən yayındıracaq, başını boş-boş şeylərlə, məntiqsız 

işlərlə qatacaq. Ancaq özümə yaxşı məlum olan bu həqiqətləri adət etdiyim tonda – acı-acı, 

zəmanəyə rişxənd eləyə-eləyə deyil, zarafatla, lağlağı ilə dedim, xala da gülümsədi və düz bir 

saat oturub çay içdik, ikimiz də bundan razı qaldıq. 

«Qara Qartal»dakı qəşəng, qəribə qızı çərşənbə axşamına dəvət eləmişdim və həmin günə 

qədərki vaxtı öldürmək mənə çox da asan başa gəlmədi. Axır ki, çərşənbə axşamı gəlib çıxanda, 

həmin qıza olan münasibətim dəhşətli dərəcədə aydınlaşdı. Yalnız onun haqqında düşünür, 

ondan çox şey umurdum. Hər şeyi ona qurban verməyə, hər şeyi onun ayaqları altına atmağa 

hazırdım, amma bununla belə, zərrə qədər də vurulmamışdım. Ancaq vay o günə ki, verdiyi 

sözün üstündə durmayaydı, ya da unudaydı, o dəqiqə düşəcəyim vəziyyəti bütün aydınlığı ilə 

təsəvvür edirdim: onda dünya yenə boşalar, günlər öz mənasını itirər, zülmətə dönər, o qorxunc 

sükunət, ölüm havası məni qoynuna alar, həmin lal cəhənnəmdən yeganə çıxış yolu yenə də 

ülgüc olardı. Bu bir neçə gündə ülgücdən lap zəhləm getmişdi, yenə elə əvvəlki kimi qorxunc 

idi. Əsl rüsvayçılıq ondaydı ki, ülgücü boğazıma çəkməkdən yaman qorxurdum, lap ürəyim 

qopurdu. Ölümdən elə qorxur, ona qarşı elə coşqun, elə inadla, elə həvəslə mübarizə aparırdım 

ki, görən deyərdi ki, dünyanın ən sağlam adamıyam, həyatım da lap cənnət bağıdır.  

Getdikcə də    həyatımın puçluğunu bütün aydınlığı ilə görür və anlayırdım ki, nə yaşamağa, nə 

də ölməyə qadir olmamağım, onların arasında çırpınmağım elə «Qara Qartal»dakı o balaca, 

qəşəng rəqqasənin işidir. O, həyata açılan balaca bir pəncərə, zülmət dolu qorxu dünyama düşən 

işartı, mənim xilaskarım, işıqlı dünyaya aparan yolum idi. Mənə ya ölməyi, ya da yaşamağı 

öyrətməliydi; öz möhkəm, qəşəng  əlini daşa dönmüş ürəyimin üstünə qoymalıydı ki, həyat 

hərarətindən od alıb ya çiçəklənsin, ya da yanıb külə dönsün. Heç bilmirəm onda bu güc, bu sehr 

haradandı, niyə, hansı tilsimin köməyi ilə mənim üçün  ən böyük mənaya dönmüşdü.  Bu haqda 

fikirləşə bilmirdim, fikirləşməyin mənası da yoxdu. Bilmək heç lazım da deyildi. İndi heç bir 

biliyin, heç bir fərasətin mənə xeyri dəyməz. Hamısından doymuşdum, elə bu müsibətli  əzablar 

da, rüsvayçılıq da öz vəziyyətimi aydınca görməyin, dərk etməyin nəticəsiydi! Görürdüm ki, o 

heyvan Yalquzaq qarşımda milçək kimi tora düşüb, taleyi həll olunur, nəfəsi tutula-tutula, yazıq-

yazıq torun içində çabalayır, az qalır, onu dişi ilə didib-dağıtsın. Bir kömək əli də qıraqdan ona 


 

“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.

 

Ə

dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası 



Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu

 



 

www.kitabxana.net

 



 

Milli Virtual Kitabxana 

 

597 


tərəf uzanır. İndi bu iztirablarımın, ruhi xəstəliyimin, tilsimə düşməyimin,  əsəbiliyimin kökü, 

səbəbi haqqında ən ağıllı, dərin mülahizələr söyləyə bilərdim, çünki onun mexanizmini 

görürdüm. Ancaq indi mənə nə bilmək, nə də anlamaq lazımdı. Bunların deyil, təəssüratın, 

qərarın, təkanın, sıçrayışın həsrətindəydim! 

Bu bir neçə günü gözləyərkən, rəfiqəmin verdiyi sözün üstündə durmağına şübhə etməsəm də, 

axırıncı gün çox həyəcanlandım, inamımı itirdim. Ömrümdə heç bir axşamı belə səbirsizliklə 

gözləməmişdim! Ancaq bu gərginlik, səbirsizlik nə qədər dözülməz olsa da, o qədər də ləzzətli 

idi: nəsə gözləməyin, nədənsə sevinməyin daşını çoxdan  atmış bir ümidsizin bütün günü 

narahatlıq, qorxu, çılğın ümidlər içində özünü ora-bura vurması, görüş anını, söhbətləri, həmin 

gecənin təəssüratlarını bircə-bircə gözləri önünə gətirməsi, üzünü qırxması, paltarını dəyişməsi 

(özü də xüsusi bir səliqə ilə təzə köynək geyinməsi, təzə qalstuk taxması, ayaqqabılarının bağını 

dəyişməsi) təsəvvürəgəlməz dərəcədə gözəl, əntiqə, həm də tamamilə yeni bir şeydi. Qoy bu 

ağıllı, sevdalı qız kim olur-olsun, nə məqsədlə mənə yaxınlaşır-yaxınlaşsın  – fərqi yoxdur, 

həyatıma daxil olmuş, həmin möcüzə baş vermişdi: mən yeni bir insan, yeni bir həyat həvəsi 

tapmışdım! Əsas məsələ bu idi ki, hamısı davam edir, o cazibənin sehrindən çıxa bilmir, o 

ulduzun ardınca gedirdim. 

Onu təzədən gördüyüm anı heç vaxt unutmaram! Köhnə, rahat restoranda, balaca bir stolun 

arxasında oturmuşdum. Heç bir lüzum olmasa da, yeri əvvəlcədən telefonla sifariş vermişdim və 

indi də əyləşib yeməklərin siyahısına baxırdım. Rəfiqəm üçün aldığım bir cüt qəşəng səhləb 

çiçəyini içində su olan stəkana qoymuşdum. Onu xeyli gözləməli oldum, ancaq gələcəyinə 

əmindim, həyəcanım da keçib getmişdi. Axır ki, gəlib çıxdı, asılqanın yanına çatanda dayandı, 

diqqətli, bir az da sınayıcı nəzərlərlə, parıldayan qonur gözlərilə məni salamladı. Şübhəli-şübhəli 

xidmətçinin onunla necə rəftar etdiyini izlədim. Yox, Allaha şükür ki, elə bir məhrəmlik, 

yaxınlıq olmadı, həddən artıq nəzakətlədavranırdı. Ancaq tanış idilər, qız onu «Emil» deyə 

çağırırdı. 

Səhləb çiçəklərini verəndə güldü: 

– Nə əcəb, Harri! Mənə nəsə hədiyyə eləmək istəyirdin, eləmi? Ancaq bilmirdin, necə eləyəsən.  

Heç onu da bilmirdin ki, mənə nəsə hədiyyə eləməyə ərkin çatır, ya yox, birdən bunu təhqir 

hesab eləyərəm, ona görə də gedib səhləb çiçəyi alıbsan ki, nə olacaq, adicə guldür, ancaq,  

əslində, çox bahadır. Çox sağ ol, çox sağ ol! Bir şeyi də deyim ki, səndən hədiyyə ummuram. 

Düzdür, kişilərin hesabına yaşayıram, ancaq sənin hesabına yaşamaq istəmirəm. Gör necə 

dəyişibsən! Heç tanımaq olmur!  Bir neçə gün  əvvəl, sanki, dəyirmandan çıxmışdın, indisə az 

qala adama oxşayırsan. Yeri gəlmişkən,  mənim əmrlərimi yerinə yetirdin? 

– Hansı əmri? 

– Nə tez yadından çıxdı? Yəni deyirəm ki, indi fokstrot oynaya bilirsən? Deyirdin ki, ən böyük 

arzun məndən əmr almaqdır, ən çox xoşladığın da mənə qulaq asmaq!  Yadına düşdü? 

– Bəs necə! Elədir ki var! Ciddi sözüm idi. 

– Ancaq bununla belə rəqs etməyi öyrənmədin? 

– Məgər onu belə tez, bir-iki günün  içində öyrənmək olar? 

– Əlbəttə! Fokusu bir, bostonu isə ikicə saata öyrənərsən. Tanqo isə çox çəkər, heç lazımın da 

deyil. 

– Ancaq əvvəlcə sənin adını öyrənsəm yaxşı olar! 



Susaraq bir anlığa məni süzdü: 


Yüklə 7,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   115




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin