Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Frans Kafka VƏSİYYƏT
- Namiq Hüseynli
- Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net
- SİLİVRİ HƏBSXANASI VƏ DİKTATORLARIN MƏDDAHLARI
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 288
keçirdi. Almaniya ilə Fransanın xüsusi strateji tərəfdaşlığı bununla bir daha və uğurla sübuta yetirildi. Amma istənilən halda Almaniyanın müharəbədən əvvəlki nüfuzu bərpa edilə bilməz, alman dili və kültürünün bütün Mərkəzi Avropa, Balkanlar və Skandinaviyadakı şəksiz dominantası əbədilik çox-çox keçmişlərdə, müharibədən əvvəlki dövrdə qaldı. Führer hipnozu almanlara çox baha başa gəldi. Bizimsə faciəmizdən isə hələ ki, 20 ildən artıq bir zaman keçir...
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 289
Kafkanın son günləri: "Doktor, mənə ölüm verin..."
adamlarla kağız-qələmlə danışmalı olur. Ən ağır vəziyyətdə də yumor hissini itirməyən yazıçının həkimə yazdığı məşhur sözlər də bəllidir: «Doktor, mənə ölüm verin, əks təqdirlə siz qatilsiniz». Mahir N. Qarayev
KAFKANIN "VƏSİYYƏTİ", YOXSA MAKS BRODUN "ƏMANƏTƏ XƏYANƏTİ"?
…Gah insanlara can atırdı Kafka, gah da onlardan qorxub qaçırdı. Naşirinə məktub yollayıb xahiş edirdi ki, hekayələr toplusunu nəşr etsin, tez də fikrindən dönür, arzulayırdı ki, kaş naşir həmin yazıları geri göndərəydi və o da yazdıqlarını hamıdan gizlədib, öz həmişəki bədbəxt həyatına tapınaydı. Üç dəfə nişanlanmışdı, di gəl, həmişə də toy ərəfəsində fikrindən daşınmışdı; qorxurdu ki, evlilik həyatı onu yaradıcılıq qayğılarından ayırar və ədəbiyyata vurğunluğu kiminsə ömrünü, taleyini məhv eləyər. Sağlığında öz əsərlərini çox qısqanclıqla çapa verən Kafka, bir qayda olaraq, naşirlərin dəvətindən həmişə uzaq qaçmışdır; təsadüfi deyil ki, vəfatına qədər dərc olunmuş yazıları Kafkanın ədəbi irsinin kiçik bir hissəsini təşkil edir: bir neçə məcmuə, bir neçə hekayə. Bu təvazökarlıq azmış kimi, ölümqabağı hələ üstəlik Maks Broda vəsiyyət də yazıb qoymuşdu ki, bəs dostu onun çap olunmamış bütün əlyazmalarını yandırsın! ...Bütün ömrünü bayğınlıq içində keçirən, yuxu ilə real həyat arasında daimi əzablar çəkən Kafka həmişə dəhşətli yuxular görərdi. Amma yəqin ki, hər hansı oxucunun haçansa nəinki onun roman və hekayələrini, hətta məktublarını, gündəlik qeydlərini də oxuya biləcəyinin «dəhşətləri» heç vaxt yuxusuna girməmişdi. Əbəs deyildi ki, dostuna yazdığı son məktubunda əsərlərinin yandırılmasını o dönə-dönə xatırladır, az qala bunu yalvara-yalvara ondan xahiş edirdi.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 290
Bu gün Maks Brodun «əmanətə xəyanətinin» nə dərəcədə düzgün hərəkət olub- olmadığını müzakirəyə qoymaq mahiyyətcə əbəs işdir: sadiq dost ömründə ilk dəfə onun dediklərinin əksinə gedərək, Kafka qələmindən çıxan irili-xırdalı bütün əsərləri çapa verib – özü də nəinki roman və novellaları, hətta Kafkanın məktub və gündəliklərini də. Və inanmaq çətindir ki, həmin əsərlərin hər hansı biriylə tanış olan və tanış olub da Maks Brodu qınamaq fikrinə düşən bir allah bəndəsi tapılsın… Frans Kafka VƏSİYYƏT
Əzizim Maks, yəqin ki, bu dəfə mən daha yataqdan qalxa bilməyəcəm; bir ay ərzində məruz qaldığım ciyər isitməsindən sonra ağ ciyərin iltihabı tamamilə mümkündür və müəyyən təsir gücünə malik olsa da, hətta bu barədə yazmağımın özü də sətəlcəmin qabağını almaqda acizdir. Yaranmış vəziyyətdə mənim indiyəcən yazdıqlarıma dair vəsiyyətim belədir: Yazdıqlarımdan yalnız bunlar etibarlıdır: «Hökm», «Ocaqçı», «Çevrilmə», «İslah koloniyasında», «Kənd həkimi» və «Qolodar» novellası («Müşahidə»nin mövcud olan bir neçə nüsxəsi qoy qalsın, onları məhv etmək üçün heç kəsə artıq əziyyət vermək istəmirəm, ancaq bu nüsxələrdən heç biri yenidən çap olunmamalıdır). Yalnız o beş kitabı və novellanı etibarlı sayıram dedikdə, bununla mən heç də onların təkrar çapını və gələcək üçün saxlanmasını arzu etdiyimi nəzərdə tutmuram, əksinə, əgər onlar tam şəkildə sıradan çıxsaydılar, bu əsl mən istəyən olardı. Amma bir halda ki mövcuddurlar, sadəcə mən onları saxlamaq arzusunda olanlara əngəl törətmək istəmirəm.
Maks Brod Qalan bütün yazdıqlarım (qəzetlərdə çap edilənlər, əlyazmaları yaxud məktublar) tam istisnasız olaraq yandırılmalıdır; onların hamısı xahişlə, minnətlə – nəyin bahasına olursa-olsun, göndərilən ünvanlardan geri alınmalı (ünvanların əksəriyyətini özün bilirsən, söhbət əsas ... (görünür, Felitsa Bauer nəzərdə tutulur – tərc.) haqqında gedir, ələlxüsus da ... (ehtimal ki, ―Gündəliklər‖in göndərildiyi Milena Yesenskaya nəzərdə tutulur – tərc.) olan bir neçə dəftəri unutma) və istisnasız olaraq hamısı yandırılmalıdır; yaxşı olardı oxunmadan (onlara baxmağı sənə yasaq etmirəm, amma baxmamağın mənə daha xoş olardı; hər halda başqası onları görməməlidir), – tam istisnasız olaraq hamısı yandırılsın və xahiş edirəm, bunu mümkün qədər tez edəsən. “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 291
Frans
«Doktor, mənə ölüm verin, əks təqdirlə siz qatilsiniz…» Frans Kafka
Ömrünün son aylarını Berlində keçirən F.Kafkanı Maks Brod çox ağır halda tapır; həkim Kafkanın təcili evə çatdırılmasını bildirəndən sonra o, 1924-cü il martın 17-də dostunu Praqaya gətirir. Beləliklə, Kafka son dəfə öz ailə mühitinə qayıdır. Amma onu bu vəziyyətdə evdə saxlamaq mümkün olmur və xəstəni Vyana yaxınlığındakı müalicə sanatoriyasına göndərirlər. Şəraiti son dərəcə bərbad olan sanatoriyada az sonra xəstəyə baxmaqdan imtina edilir və yazıçını üstüaçıq maşında prof. Haekin Vyanadakı universitet klinikasına gətirirlər; aprelin ortalarında isə Kafka doktor Hofmanın sanatoriyasına yerləşdirilir. Ömrünün son həftəsində nitqini də itirən yazıçı qulluğunda durub qayğısını çəkən adamlarla kağız-qələmlə danışmalı olur. Ən ağır vəziyyətdə də yumor hissini itirməyən yazıçının həkimə yazdığı məşhur sözlər də bəllidir: «Doktor, mənə ölüm verin, əks təqdirlə siz qatilsiniz». Maks Brod son dəfə ona 1924-cü il mayın 12-də baş çəkir; iyunun 3-də gözlərini əbədi yumarkən isə yanında sadiq dostları Dora Diamant və Robert Klopştok olur; cənazəsi Praqaya gətirilir və Kafka burdakı yəhudi qəbristanlığında dəfn edilir. ...Böyük sənətkarın vəfatı ədəbi aləmdə sükutla qarşılanır və səssiz ötüb keçir; M.Yesenskayanın qəzetlərin birində dərc edilən nekroloqu yazıçının vəfat etdiyi 1924-cü ildə bu barədə yazılan yeganə mətn – yeganə faktdır (çex jurnalisti Milena Yesenskaya ilə Kafka 1920-ci ilin əvvəlində, onun çevirməsində «Ocaqçı»nın Praqada, «Klen» jurnalında nəşrindən sonra tanış olmuşdu. 1952-ci ildə alman jurnalisti Villi Haas Kafkanın Milenaya yazdığı məktubları nəşr etmişdir. Kitaba yazdığı son sözdə V.Haas bildirir ki, bu məktubları ona 1939-cu ildə, alman qoşunları Praqaya daxil olduqdan az
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 292
sonra Milena şəxsən özü bağışlamışdır. Elə həmin il həbs edilən Milena 1941-ci ildə faşist düşərgəsində həlak olmuşdur – tərc.) Həmin nekroloq Kafka haqqında indiyəcən yazılmış rəylərin ən səmimisi və ən üstünü hesab edilir. Yalnız bir il sonra – 1925-ci ildə M.Brod «Məhkəmə» romanını nəşr etdirməklə Kafkanın adını gələcək nəsillərə ötürmüş oldu. Amma bu işi görməklə M.Brod yazıçının ona ünvanladığı və heç bir tarix qoymadığı iki qeyddə (tədqiqatçılar bu qeydlərdən birincisinin 1920-ci ilə, digərinin isə 1922-23-cü illərə aidliyini iddia edirlər; M.Brod hər iki qeydi «Məhkəmə» romanına yazdığı son sözdə dərc etdirib) dönə-dönə vurğulanan «inadkar» xahişləri yerinə yetirməmiş, necə deyərlər, Kafkanın əsas tələbini pozaraq əmanətə xəyanət etmişdir... Kafkanın bu iki məlum qeydini indi bir qədər gurultulu tərzdə «vəsiyyət» adlandırsalar da, əslində o heç bir rəsmi vəsiyyət qoyub getməyib. Belə ki, əvvəlcə yazıçının yazı masasının üstündəki kağızlar arasında mürəkkəblə yazılan və Maks Broda ünvanlanan belə bir qeyd tapılmışdır: «Əzizim Maks, son xahişimi dinlə: mənim mirasım içində (yəni kitab yeşiyində, dəyişək dolabında, yazı masasında, evdə, dəftərxanada, yaxud harasa düşən və sənin gözünə sataşan hər hansı yerdə) gündəliklərdən, əlyazmamdan, özümün və özgənin məktublarından, rəsmlərimdən və ilaxır, – hər nə tapılsa, hamısı oxunmadan məhv edilməlidir. Yazdıqlarımdan, çəkdiklərimdən səndə nə varsa, hamısını yandırarsan, başqalarında olanları da yandırmağı mənim adımdan xahiş edərsən. Məktubları sənə qaytarmaq istəməyənlər, qoy onda zəhmət çəkib özləri onları yandırsınlar». Daha sonra karandaşla yazılan digər qeyd – mətnini yuxarıda dərc etdiyimiz «VƏSİYYƏT» tapılıb ortaya çıxmışdır. Hər iki qeydlə əlaqədar ədəbi mühitdə səngimək bilməyən mübahisələr, çəkişmələr günü bu günəcən davam etsə də, ortaya çıxan və yeni müzakirə predmetinə çevrilən təzə versiyalar, müxtəlif ehtimal və gümanlar bir-birindən nə qədər fərqlənsə də, Kafkanın yeganə arzusu, istəyi, tələbi dəyişməz olaraq qalır: o hər iki qeyddə bütün əlyazmalarının yandırılmasını, məhv edilməsini israr edir! Hər iki qeyddə, hər iki mətndə aşkar ifadə olunmuş həqiqət – Kafka həqiqəti! – məhz bundan ibarətdir. Bu arzu, bu istək, bu tələb yerinə yetirilməsə də, əvəzində müasir sivil bəşəriyyət Kafka irsinə yiyələnməkdə bu gün yəqin ki, məhz «xəyanətkara» – Maks Broda minnətdar olmalıdır.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 293
Yalçın Küçük Diktatorluğun məddahlarına
Türk yazar-jurnalisti həbsdə necə alçaldılmasından yazır... ―Vəkillə hər görüşdə dörd dəfə barmaqlayırlar, bir də kazarmadan çıxanda... Türkiyə həbs olunan yazarların və jurnalistlərin sayına görə dünyada liderdir. Hələ pulla ələ alınan, şantaj və digər üsullarla susdurulanları saymıram. Demək olar ki, bu ölkədə ilə bir-iki junalist öldürülür, ayda 3-4 jurnalist tutulur, hər il yazdıqlarına görə minlərlərə adama qarşı cinayət işi qaldırılır. Yalçın Küçük həbs olunan türk yazarlarından sadəcə biridir. O Türkiyədə 1960-cı il dövlət çevrilişinin fəal iştirakçısı və 1980-ci il çevrilişinə qarşı kampaniyanın təçkilatçısıdır. Onun həyatı boyu neçə dəfə həbs olunması və hansı cinayət işlərindən bəraətlə çıxması sadalamaqla bitməz. Demək olar ki, həyatının xeyli hissəsini həbsxanalarda və sürgünlərdə yaşayıb. Lakin bu çəkişmələrin arasında onun elmlə məşğul olmağa vaxtı da olub. O bir çox dil öyrənib (həmçinin kürd dilinin ləhcələri üzrə mütəxəssisdir). Onomastika (adların mənbəyini öyrənən dilçilik sahəsi), ivritologiya, yəhudişünaslıq üzrə fundamental araşdırma kitabları var. Ümumiyyətlə o solçudur, əksəriyyəti sosializmə və Türkiyənin müasir dövrünə aid olan yüzə yaxın kitabı çıxıb. Yalçın Küçük, Türkiyədə yeni dövrün ən mahir konspiroloqlarından biridir. Kimsə əgər bircə dəfə də olsun onun çıxışlarına qulaq assa, anlayar ki, bu adam hər şeyə bələd olan natiqliklə bərabər həm də tam qorxusuz, qarşısıalınmaz bir cəsarət sahibidir. Elə buna görə də, o artıq iki ildir ki, ―Ergenekon‖ və ―Odatv‖ cinayət işləri ilə bağlı həbsdədir. O bir müddət əvvəl həbsxanadakı şərait və bu şəraitlə boğuşan müxalif yazarların, hakimiyyətyönümlü mətbuat tərəfindən aşağılanmasına qarşı üsyan etdi. Düşündüm ki, Yalçın Küçüyün həbsxanadan yazıb göndərdiyi insanın içini parçalayan yazısı, bənzər problemləri yaşayan Azərbaycan ictimaiyyəti üçün də maraqlı olacaq. Namiq Hüseynli
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 294
Yalçın Küçük SİLİVRİ HƏBSXANASI VƏ DİKTATORLARIN MƏDDAHLARI
Mən bir leyləyəm və ―super‖ həbsxanadayam. Hər diktatorluğun məddahları var. Bilməzlər. Mən bir leyləyəm, mavili, göylü paltar geyinmiş birisini görən kimi, dərhal qollarımı yanlara açıram, uzaqdan baxanlar uçduğumu görürlər. Amma çox uça bilmirəm, çünki ―super‖ bir həbsxanadayam. Malatyadayam, yanımda ən az iki göy paltarlı var. Diktatorluğun məddahları gəliblər, rahat-rahat uçuruqmuş onu yazıblar. Mən leyləyəm, onlar özlərini jurnalist sanırlarmış, elə bilirlər dəlixanadadırlar. Ağıllarını itiriblər, ürəklərini yeyiblər, ürəksizdilər. Beyin salatı düzəldiblər, beyinsizdilər. (ardı aşağıda)
Barmaqlama həbsxanası İki nömrəlidə narkotika üstündə tutulanlar var. Üstlərində narkotika gizlədərlər deyə, üstlərini axtarırlar. Haraya gizlədirlər, yəqin saxlancları var, qaranlıq bir dəlik, bax göy paltarlılar oralara baxırlar. Mən leylək ikən göy paltarlılar otağıma dolurlar. Mən bir leyləyəm və ―super‖ həbsxanadayam. Göy paltarlılarmı barmaqlayırlar, insan dəliklərində narkotikamı axtarırlar? Uçurdurlar. ―Super‖ həbsxanamda, yaxşı barmaqlayırlar. Barmaqlamaları superdir. Vəkilmi, nə mənası var. Bəhanədir, əsas barmaqlamaqdır. Vəkillə hər görüşdə dörd dəfə barmaqlayırlar, bir də kazarmadan çıxanda. O vaxtlar ―malta‖ deyirdik kazarmalara, görən kimi əllərimizi qaldırırdıq. Narkotika axtarırlar, axtaracaqları yeri bilirlər, barmaqlayıb qarışdırırlar. Görüş otağının önündəcə, barmaqlayıb, qarışdırırlar. Sağollaşıb çıxdımmı, yenə də leyləyəm, dərhal qollarımı qanad kimi yanlara açıram, uçuram, göy paltarlılar barmaqlayırlar, işlərini görürlər. Bir növ orgiya deyə bilərik buna. Divarın içində yeriyən adamın rəsmi. Geri qayıdandaysa, Nedim Şener (türk jurnalisti və yazıçısı, 2011-ci ildə həbs edilib) ―malta‖dadırsa nə gözəl qışqırır, ―Yalçın Küçük gəlir, qaçın ha, cinayət gəlir‖, bunu eşidəndə leylək olsam da utanıram.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 295
Qışqırmasa, divarın içində yeriyirəm, divarın içində yeriyən ilk insan bax bu ―super‖ həbsxanada ortaya çıxdı. Baxmaq çox maraqlıdır, lütfən mənə ―sən divarın içində yeriyən adamın rəsmini çəkə bilərsənmi Abidin?‖ deməyin, çəkərəm, çünki rəsmini beynimə həkk etmişəm. Əldən verərərmmi, mən bir leyləyəm.
Barmaqlama ya da yunan-Roma Bir dəfə də qayıdanda kazarmamın qapısında barmaqlayırlar. Bu da oldu dörd. Deyirəm axı, mən ―super‖ həbsxanadayam. Bu gedişlə olacağam. Dözə bilmirəm. Təhlükədəyəm, çarə axtarırıram. Fürsət tapıb, Çağlayanda (Çağlayan - İstanbulda Yalçın Küçüyün məhkəməsi aparılan yerin adı) qışqırdım, ―bəsdirin daha‖, təbii ki, ―qəzetlər‖ dərhal yazdı və verdilər. Demək istəyirəm, televizorda verdilər. Yanlış anlaşılmaqdan qorxuram. Naməhrəm yerlərimdə narkotika axtarırlar və artıq məndə kompleks yaranıb. Gənc məmurlardan birinin anası bunu eşidib, ―Oğlum, elə etməyin, ayıbdır‖ – deyib, ―orasını-burasını qurdalamayın‖, bunun ardınca məndən əl çəkdilər. Yenə də uçuram, amma artıq yunan-Roma güləşçiləri kimi, onlar dərinlərə əl atmırlar.
Dost və düşmən vərdişlər İnsanın böyük bir dostu varsa, ―vərdiş‖ və insanın böyük bir düşməni varsa, ―vərdiş‖. Nifrət edirəm ona. Mənə həmişə elə deyiblər, ―gör nə gözəl yatır həbsdə‖, bu sözdən utanıram. Kürd İdris bir səhər çox gec oyandırdı məni, yerin altında qazılmış bir kazarmadaydıq. Yuxudan oyananda: ―Ay Allah, gör hocam nə gözəl yatır‖, - deyərək şərəfləndirdi məni. Bilmirdik ki, həbsdə gözəl yata bilmək, insanlıqdan çıxmaqdır. Həbsdə həmişə pişik olmadığıma yanıram. Həbsdə insan qalmaq, divarı cırmaqlamaq və divarları dırnaqlarla parça-parça etmək deməkdir. Çox təəssüf, çox təssüf edə bilmirəm. ―Super‖ həbsxanada pişik ola bilmirəm. Bir leyləyəm mən.
İradə sındıran: Nəzarətçi Ustamız Dostoyevski, həbsxana nəzarətçisi peşəsini, iradə sındırmaq kimi təqdim edib, çox-çox düz deyib. İstəməyi qadağan edirlər, ən qısa zamanda artıq biləklərimiz qapını “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Ədəbi söhbətlər. Müsahibələr.”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 296
açmağı və örtməyi unudur. Biz qapı açmırıq, qapı nə olduğunu bilmirik və açıb- bağlamamağa öyrəşirik. Qapının o üzündəkilərin hamısını unuduruq. Bir dəfə çıxmışdım, Ankaraya qayıtmazdan əvvəl idi, Arif Demirtaşla Fəhlə Erol bir gecəliyinə İstanbulda qalmağımızı münasib gördülər. Bebek mehmanxanasında yer ayırmışdılar, ordaydıq. Otağımıza çıxmalıyıq, kiçik mehmanxananın kiçik lifti gəldi, dayandı, biz də dayanmışıq. Təbii ki, köhnə fransız centlmenlərindənik, bizə görə qapını kişi açır, mən kişiyəm, amma qapı açmağı unutmuşam, qapıya baxıb gözləyirik. Sonra Temren (Yalçın Küçüyün həyat yoldaşıdır) sağ olsun, çox vaxt olduğu kimi, evin bu kişi işini də çiyninə aldı, çıxdıq. Çıxmaq, qapını öyrənməkdir.
Qəhrəman tətili İnsansızlaşdırmadır. Bir dəfə də hamıya eyni tip paltar geydirmək istədilər. Zolaqlı- zolaqlı. Heyvanlaşdıracaqlar. Son zamanların ən böyük həbsxana üsyanı bax budur, insan qalma üsyanıdır. Böyük aclıq tətili başladı, mən aclıq tətillərini sevmirəm, ancaq tətildən boyun qaçırmaq da heç ağlımdan keçmədi. Xeyli məşhur, Apo, Hasan, Heydər və Fatihi bax o böyük tətildə itirdik. Əvvəlcə Fatihin göz bəbəkləri düşdü, aclıq tətillərində, bir müddət sonra insan özü özünü yeyir. İnsan yüngül olana qaçır, əvvəlcə yumşaq yerlərini yeyib qurtarır. Onlar sevdiyim, dörd gənc dostlarım idilər, birlikdə aclıq elan elədim, insanlığımız üçün getdilər. Qəhramandılar. Əvvəlcə sümük bağlarındakı qığırdaqları, göz bəbəklərinin yerdə qalanını və qara ciyərləri yedilər. Yumşaqdır. İnsandılar, dəmir iradəli, - deyirdim. Sonra bunları elədilər. Hikmət Sami Türk və Əli Suat Ərtosun (Hikmət Sami Türk – B. Ecevit hökümətində Türkiyə Ədliyyə Naziri, Əli Suat Ertosun – Türkiyədə Apellyasiya məhkəməsinin hakimi) baş roldadırlar, ən böyük üsyandır. İnsanlıq üçün içindəyəm. Birincisində öldüm, süqut etdim, ikincisində gözyaşardıcı qazla hücum etdilər, dəsmal ağzımızda idi, boğulmarıq. Ancaq Bayrampaşada (İstanbulda yer adı, böyük həbsxanalardan biri də orda yerləşir) və bir çox yerdə həbsxanaları yandırdılar. Yananlar bax buraya hücum olmasın deyə öldülər. Nə olur olsun yenə də yaşadım, ölmədim. Yavaş-yavaş ölümsüz insana çevrilirəm.
|