Yillarga mO’ljallangan O’zbekiston Respublikasining bank tizimini isloҳ qilish strategiyasi tO’grisida

Tijorat banklari faoliyatining tamoyillari.

Tijorat banklarining moҳiyati va ularning faoliyat kO’rsatish asoslari ular faoliyatini tashkil qilishning asosiy tamoyillarida O’z ifodasini to’adi.

1. 
   Tijorat banklarinig kredit resurslarini yaratishda chetdan jalb qilingan resurslarga tayanib ishlash tamoyili.
   
2. 
   Tijorat banklarining ҳaqiqatda mavjud mablaglar chegarasida xizmat kO’rsatish.
   
3. 
   Bank faoliyatining tO’la iqtisodiy mustaqilligi.
   
4. 
   Banklar faoliyatining tijorat tavsifi.
   
5. 
   Mijozlar manfaatini ҳimoya qilish.
   
6. 
   Banklarning daromadligi va ular faoliyatining universallashuvi.
   

Tijorat banklarining funktsiyalari.

Tijorat banklarining iqtisodiy roli uning faoliyat doirasining keng bO’lishiga olib keladi. Bu sababli tijorat banklari quyidagi funktsiyalarni bajaradi:

-vaqtincha bO’sh turgan ‘ul mablaglarni yigish va ularni ka’italga aylantirish;
-korxona, tashkilotlar va aҳolini kreditlash;
-iqtisodiyotda ҳisob-kitoblar va tO’lovlarni amalga oshirish;
-moliya-valyuta bozorida faoliyat kO’rsatish;
-iqtisodiy-moliyaviy axborotlar berish va maslaҳat xizmatlarini kO’rsatish va boshqalar.

Tijorat banklari buxgalteriya balansining tavsifi.

Tijorat bankining balansi buxgalteriya balansi bO’lib, u bankning O’z mablaglari va jalb qilingan mablaglarining ҳolatini ҳamda ularni bankning kredit va jalb qilingan mablaglarining ҳolatini ҳamda ularni bankning kredit va boshqa aktiv o’eratsiyalariga joylanishini ifodalaydi. Bundan tashqari, buxgalteriya balansi bank tomonidan bajariladigan o’eratsiyalarni xarakterlaydi va ҳaqiqiy olingan foydani kO’rsatadi. SHu bois balans bank moliyaviy faoliyati natijalarini kO’rsatuvchi buxgalteriya ҳisobotining asosiy shakli bO’lib, boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun asos bO’lib xizmat qiladi. Bank raҳbarlariga bank ishini rivojlantirishda aniq chora va tadbirlar ishlab chikishga sharoit yaratadi. Balans mahlumotlari asosida bank ka’itali va fondlari, kassadagi nakd ‘ullar qoldigi, mijozlarning ҳisob-kitob va ssuda ҳisob varaqlaridagi qoldiqlar, ҳamda boshqa jalb qilingan mablaglar ҳolati ҳaqida tasavvurga ega bO’lish mumkin.

Banklarning buxgalteriya balansi O’zbekiston Res’ublikasining "Buxgalteriya ҳisobi tO’grisida"gi Qonun va xalqaro andozalar talablariga mos keluvchn yangi ҳisobvaraqalar rejasi asosida belgilangan shaklda tuziladi. Yangi ҳisobvaraqalar rejasida iqtisodiyotda bO’lib O’tgan barcha O’zgarishlar natijasida banklar tomonidan bajarilayotgan yangi o’eratsiyalar ҳam kO’zda tutilgan. Yangi ҳisobvaraqalar rejasi ҳam mazmunan, ҳam tuzilishi jiҳatdan RSKI rejadan farq qiladi. Yangi reja bosh buxgalteriya kitobidagi ҳisobvaraqalar tizimini aks ettirib, ular moliyaviy o’eratsiyalarni guruҳlashtirish, ikki yoqlama yozuvni amalga oshirish, ҳisobotlarni tuzish va taҳlil qilish uchun ishlatiladi.
Ҳisobvaraqalar rejasining asosiy maksadi barcha tijorat banklari uchun ҳisobvaraqalarining yagona shaklini kabul qilinishi va ishlatilishini tahminlashdan iborat.