Yillarga mO’ljallangan O’zbekiston Respublikasining bank tizimini isloҳ qilish strategiyasi tO’grisida

Ҳisobvaraqlar rejasi 6 bO’limdan iborat:

1. 
   bO’lim - AKTIVLAR;
   

2. bO’lim - ‘ASSIVLAR;

3. 
   bO’lim - KA’ITAL;
   

4. bO’lim - DAROMADLAR;

5. 
   bO’lim - XARAJATLAR;
   

6. bO’lim - KO’ZDA TUTILMAGAN XOLATLAR.

Oson qabul qilish va eslab qolish maqsadida aktiv ҳisobvaraqalar kodi toq, ‘assiv ҳisob-varaqalar kodi eski juft raqamlar bilan belgilangan.
Rejadagi ҳisobvaraqalar bosh kitob uchun beshta raqamdan iborat kilib kodlashtirilgan ҳisob-varaqalarning nomerlanishi quyidagicha:

S-ҳisob varaqalar kategoriyasini bildiradi. yahni:

bO’lim – KO’ZDA TUTILMAGAN XOLATLAR.
MM- yuqorida sanab O’tilgan kategoriyalardan biriga qarashli asosiy
ҳisobvaraq.
SS- asosiy ҳisobvaraqqa qarashli subschet.
Masalan: 10000 raqami aktivlarni bildiradi. 10100- aktivlarga qarashli naqd
‘ullarni bildiradi. 10101- kassadagi naqd ‘ullarni bildiruvchi ҳisobvaraq.
Demak, 1 -aktivlarni, 01 -naqd ‘ullarni, keyingi 01 -kassadagi naqd ‘ullarni bildiradi.
Barcha kategoriyaga karashli asosiy va subschetlar xuddi shu tartibda nomerlanadi.
Rejaga kiritilgan barcha ҳisobvaraqalar mazmun jixatdan aktiv va ‘assiv ҳisob-varaqlarga bO’linadi. Yangi rejada aralash xarakterdagi aktiv- ‘assiv ҳisob-varaqlar kO’zda tutilmagan.
Yangi ҳisobvaraqlar rejasi buxgalteriya ҳisobi uchun qabul qilingan quyidag’ umumiy ‘rintsi’larni O’zida mujassamlashtirgan:
Aktivlar, majburiyatlar, ka’ital, daromad va xarajatlar bO’yicha ҳisobvaraqlarning tizimli tarzda ifodalanishi;
Daromad va xarajatlarning tegishli ҳisobvaraqlari raqamlari daromadlar kelib tushish yoki xarajatlar sarflanishdan katg’iy nazar tegishli daromadlar yiGILISHI yoki xarajatlar amalga oshish davri bO’yicha O’sib borish tartibida ҳisobga olib borish va aksincha, kelgusi ҳisob davriga taalluqli bO’lgan, lekin kelib tushgan daromadlar yoki sarflangan xarajatlarning tan olinishini kechiktirish, yahni kelasi davr uchun qabul qilinishi;
Risk bilan bogliq aktivlarni baҳolash. KO’rilishi mumkin bO’lgan zararlar uchun zaxiralar summasi tegishli joriy xarajatlar ҳisobvaraqlari debetlash va ularga mos keluvchi zaҳiralar ҳisobvaraqlari kreditlash bilan tashkil etiladi. Zaҳira ҳisobvaraqlari balansda teg’shli aktivlar summasidan ajratmalar sifatida kO’satiladi;

• 
  Asosiy vositalarning boshlangich qiymati va ularning eskirish summasi bO’yicha ҳisob yuritilishini tahminlash, yahni asosiy vositalarning eskirish summalari joriy xarajatlarning tegishli ҳisobvaraqlariga debetlash va tegishli aktivlarn’ng yigilgan eskirish summasi ҳisobvaraqlariga kreditlash bilan ҳisobga olinadi. Yigilgai eskirish summalari ҳisobvaraqlari balansda tegishli aktivlar summasidan ajratmalar sifatida kO’rsatiladi;
  
• 
  CHet el valyutalaridagi o’eratsiyalar ҳisobining kO’’ valyutalik tizimining qilinishi.