Yozma ish turlari: insho, bayon, diktant
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Imlo xatolari –
kirill va lotin alifbosi asosidagi yozuv qoidalarini farqlamaslik, so‘zlarni yozma tarzda ifodalashda, qo‘shib, ajratib, chiziqcha bilan yozishda, tutuq belgisini qo‘llashda yo‘l qo‘yiladigan xatolar. Inshoda alifbodan va alifbo asosidagi imlo qoidalaridan foydalanish tartibiga rioya qilish lozim. Hozirda ikki xil yozuvdan foydalanilmoqda. Bu yozuvlarni ifoda etishda imlo qoidalarini qorishtirib yubormaslik kerak. Kirill yozuvi asosidagi «O‘zbek orfografiyasining asosiy qoidalari» 1956-yilda O‘zbekiston Oliy Kengashining Prezidiumi tomonidan tasdiqlangan bo‘lib, 72 paragrafdan iborat. Davriy nashrlarda, reklama, e’lonlar matnida kirill va lotin alifbosi imlo qoidalarini farqlamaslik hollari kuzatilmoqda. Masalan, апрел, факултет, албом yoki ob’ekt, Yu.Hakimov kabi imlo xatolari ko‘p uchraydi. O‘rni kelganda shuni ham alohida ta’kidlash kerakki, ayrim gazeta va jurnallar tahririyati, nashriyotlardagi mutaxassislar davr talablaridan kelib chiqqan holda ko‘plab rus-baynalmilal so‘zlarini shakliy yozuv qoidasi asosida emas, fonetik tamoyilga ko‘ra, qanday aytilsa, yozuvda shunday shaklda ifodalashmoqda. Bundan tashqari, nomlarning – atamalarning ishlatilishida xilma- xilliklar kuzatilmoqda. Bunday paytlarda o‘quvchilarda, qaysi biri to‘g‘ri: « Klassik adabiyot mi, mumtoz adabiyot mi?», « Samolyot deb yozsak to‘g‘ri bo‘ladimi yoki tayyora ?», « Internatsional o‘rniga baynalmilal ni qo‘llasak, tog‘rimi?» degan qator savollar paydo bo‘lishi tabiiy. Tilimiz uchun qayg‘urayotgan, uning mavqeyi uchun jon kuydirayotgan hamyurtlarimizning til borasidagi har qanday xatti- harakatlarini qo‘llab-quvvatlash kerak. Lekin ular tomonidan tavsiya qilinayotgan holatlar hali mutaxassislar tomonidan imlo qoidalariga muvofiq ravishda qonunlashtirib berilganicha yo‘q. Shuning uchun ham o‘quvchilar matbuotda yo‘l qo‘yilayotgan nuqsonlarni takrorlamasliklari, o‘z insholarida hozirgi imlo qoidalariga asoslanishlari lozim. 1940-yil 8-may kuni qabul qilingan farmonga ko‘ra arman, gruzin, Boltiqbo‘yi aholisidan tashqari bir qator xalqlar rus (kirill) 42 yozuvi asosidagi alifboga o‘tdilar. 1940-yildan boshlab amaldagi rus grafikasiga o‘zbek tiliga xos o‘, q, g‘, h harflari kiritildi. Rus grafikasi asosidagi o‘zbek alifbosida o‘ttiz uchta harf va ikkita maxsus belgi bor. O‘zbek yozuviga rus tiliga xos Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|