A l - K i n d i y (IX asr) ilmiy bilishning uch b o s q ic h li konsepsiyasini ilgari suradi. A llo m a in son n in g bilishini: sezgiga o id va ratsional bilish tarzida ikkiga ajratadi. Sezib bilishning p red m eti va o byekti barcha jism va m o d d iy narsalar hisoblanadi. K in d iy n in g fikricha, sezib bilish aql u c h u n m u h im materialni beradi. F aqatgina aql tashqi d u n y o haqida haqiqiy b ilim va tu sh u n ch a n i ishlab chiqishga qodir, — deb hisoblaydi Kindiy. A b u N a s r F o r o b iy (X asr) K i n d i y g ‘o y a l a r i n i n g m o h i y a t i n i aniqlashtiradi. Biror narsani bilishga intilgan inson avvalo uning m a ’lum holatini o ‘iganadi, o ‘zlashtiiganlarini o'zlashtirilishi zarur boMgan bilimlaiga y o ‘na!tiradi. Alloma fanlar klassifikatsiyasi, shuningd ek , bilish faoliyatini tashkil etishga oid tavsiyalami ishlab chiqadi. Yaxshi nazariyotchi boMish uchun deydi, — Abu Nasr Forobiy, — qaysi fan bilan sh u g ‘ullanishidan qat’i nazar quyidagi uchta shartga amal qilish kerak: 1) fan asosida yotuvchi barcha tam oyillarn i y a x sh i bilishi; 2) ushbu tam oyil va m a ’lu m otlar asosida zarur x u lo s a n i chiqarishi, y a ’ni, m u lo h a z a yuritish qoidalarini bilishi kerak; 3) x a to nazariyalarni isbotlab berish va b o sh q a m ualliflar fikrlarini tahlil qilish n i, shuningdek, haqiqatni y o l g ‘o n d a n ajratish va xatoni tu zatish n i bilishi zarur. A b u R ay h o n Beruniy (XI asr) b ilishni u zlu k siz, t o ‘x to v siz d a v o m etadigan jarayon sifatida tushunad i. A l l o m a n i n g fikricha, insoniyat b orliqning haqiqiy mohiyati, h o zirch a n o m a ’lu m boMgan jihatlarini kelajakda bilib oladi. www.ziyouz.com kutubxonasi
