NOTA BENE ! Zaruriy mudofaa – bu ijtimoiy xavfli bo‘lgan tajovuzdan qonuniy
himoya qilish bo‘lib, tajovuzchiga noilojlikdan zarar yetkazish orqali
amalga oshiriladi hamda tajovuzning xarakteriga va ijtimoiy xavfliligi
darajasiga mos keladi.
Shuni ta’kidlash lozimki, JK himoya qilish obyektlari sifatida shaxsni,
uning huquqlarini, jamiyat va davlat manfaatlarini ko‘rsatadi. Bunda JK 2-
moddasining qoidalaridan farqli ravishda, ushbu obyektlar umumiy
ahamiyatga ega bo‘ladi hamda Kodeks tomonidan jazo tahdidi ostida
himoya qilinadigan barcha ijtimoiy munosabatlarni qamrab oladi.
Xususan, atrof tabiiy muhitning, mulkning saqlanishini ta’minlash,
insoniyat tinchligi va xavfsizligi manfaatlarini ta’minlashga qaratilgan
munosabatlarni shunday munosabatlar deb tan olish kerak. JK 37- moddasi 1-qismida sanab o‘tilgan zaruriy mudofaada himoya qilinadigan
obyektlar umuman olganda JKning himoyasi ostida bo‘lgan
munosabatlarning yagona formulasini ta’riflashi lozim: shaxs – jamiyat –
davlat, bu yuridik texnikaning xususiyatlari tufayli yuzaga kelgan bo‘lib,
rasmiy jihatdan boshqacha bo‘lgan munosabatlarni himoya qilishga
qaratilgan harakatlarni zaruriy mudofaa deb tan olishga ta’sir etmaydi.
«Zaruriy mudofaa to‘g‘risidagi qonunni qo‘llash davlat mulki, jamoat
tartibi, boshqa fuqarolarning hayoti, sha’ni, qadr-qimmati, manfaatlarini
tajovuzdan qo‘riqlashga ham oiddir»
1
.
Zaruriy mudofaada himoya qilish shaxsning tajovuzchiga ma’lum
zarar yetkazuvchi faol harakatlarida ifodalanganligi tufayli, qonun ushbu
mudofaa mos kelishi lozim bo‘lgan ma’lum shartlarni ko‘rsatadi.
Mudofaaning ushbu qonun shartlariga mos kelmasligi undan chetga
chiqish bo‘lib, u ijtimoiy xavfli bo‘lganligi tufayli jinoyat deb tan olinadi.
1
384
Vatanimizdagi jinoiy huquq nazariyasi va sud amaliyotida ishlab
chiqilgan zaruriy mudofaa qonuniy bo‘lishining shartlari jamlangan holda,
