Ўзбекистон республикаси олий ва

2-tarqatma material

Bozorning funktsiyalari

Chizmadagi bo’sh kataklarni to’ldiring.

3-tarqatma material


Ijtimoiy infratuzilmani rivojlanishi

Yillar, choraklar	Ishga tushirildi						Qurilgan tarmoqlar
	Turar joy ming. kv. m.	Maktablar, o’quvchi o’rinlari	Akademik litseylar, o’quvchi o’rinlari	Kasb-hunar kollejlari o’quvchi o’rinlari	Kasalxona, o’rin-joylari	Poliklinikalarga tashrif buyuruv-chilar soni	Suv quvurlari, km.	Gaz quvurlari, km.
02/I	1116,5	352	600	7050	-	200	303,5	511,2
02/I-II	3783,7	5243	1200	9950	80	2905	1044,5	1730,2
02/I-III	6178,1	11674	2250	59155	80	9940	1521,4	2994,0
02/I-IV	7572,0	18932	5175	86610	300	16845	1960,6	3380,2
03/I	1131,4	1430	-	-	-	340	282,2	506,1
03/I-II	3436,3	4553	-	12600	160	8260	1352,4	2090,8
03/I-III	5466,4	14172	2725	62660	160	8260	1352,4	2090,8
03/I-IV	6739,7	22127	4375	94190	160	15460	1747,5	2982,9

Manba: O’zR Davlat statistika qo’mitasi
Jadvalni keyingi yillar ma’lumotlari bilan to’ldiring. Ularni taqqoslab xulosalar chiqaring.
Javoblar:
Asosiy tayanch tushunchalar:
J 1b); 2v); 3a); 4d; 5g; 6j); 7yo); 8e); 9z);
Masala va mashqlar:
1. Bozorning vujudga kelishining asosiy ikki shart-sharoiti bu - ijtimoiy mehnat taqsimoti va xususiy mulkka asoslangan tovar ishlab chiqaruvchilarni iqtisodiy jihatdan alohidalashuvi.
2. Birinchi bozorning bir kunlik savdo oboroti 120 mln so’mlik, ikkinchisiniki esa 139,5 mln so’mlik, oylik savdo oboroti muvofiq ravishda birinchi bozorni 3120 mln so’mlik, ikkinchi bozorniki 3627 mln so’m. Ikkinchi bozorda savdo o’rinlari 100 taga kam bo’lishiga qaramay ko’proq oldi-sotti qilingan. Ikkinchi bozorning hajmi katta.
3. a), yo), i) – uy xo’jaligi
b), v), d), j), z) – firma, korxona
g), e) – davlat (hukumat)
y), k) – moliyaviy institut
4. a, g, e, j – bozor faoliyati
b, v, d – nobozor faoliyati
5. a) 1,3,4,6,9,13.
b) 2,5,8,11,12,14,16.
v) 7,10,15.
6. 1) Bozor tuzilishi, 2) Bozor muvozanati, 3) Bozor infratuzilmasi 4) Bozor (aralash) iqtisodiyoti, 5) Bozor segmenti.


T/N
1T; 2N; 3T; 4T; 5T; 6N; 7N; 8T; 9T; 10T; 11N; 12N;


Testlar
Javob: 1g, 2d, 3a, 4b, 5b, 6g, 7v, 8a.


10-mavzu. Talab, taklif va iste’molchi tanlovi nazariyasi. Bozor muvozanati


Asosiy tushunchalar

1. Talab. 2. Talab egri chizig’i 3. Talab qonuni. 4. Talab elastikligi 5. Me’yoriy naflilik 6. Taklif 7. Taklif egri chizig’i

8. Taklif qonuni 9. Taklif elastikligi 10. Talab va taklif muvozanati 11.Bir-birini to’ldiruvchi tovarlar 12. Talab o’zgarishi 13. Talab miqdorining o’zgarishi 14. Bozor muvozanati

a) Narxning o’zgarishi ishlab chiqaruvchi(sotuvchi)larga qanday ta’sir qilishi, ya’ni ularning reaktsiyasini ifodalovchi ko’rsatkich.

b) Pul mablag’lari bilan ta’minlangan ehtiyojni bozorda namoyon bo’lishi yoki to’lov qobiliyatiga ega ehtiyoj.
v) Tovar narxlari bilan talab miqdorini teskari nisbatda sabab oqibatli funktsional bog’lanishi.
g) Ma’lum bir vaqt mobaynida turli narxlar bo’yicha xaridorlarni sotib olishi mumkin bo’lgan tovar va xizmatlar miqdorini grafik orqali ifodalanishi.
d) Xaridorga narxning o’zgarishi qanday ta’sir qilishini, ya’ni narxning 1%ga o’zgarishi sotib olinadigan tovar miqdorini qanchaga o’zgarishini ifodalovchi iqtisodiy ko’rsatkich.
e) Iste’molchining tovar yoki xizmatni qo’shimcha birligidan ko’rgan nafi, ya’ni umumiy nafga qo’shilgan nafni bildiradi.
yo) Ma’lum bir vaqt mobaynida turlicha narxlar bo’yicha sotuvchilarning sotishi mumkin bo’lgan tovar va xizmatlar miqdorini grafikda ifodalanishi.
j) Bozorda mavjud yoki bozorga olib kelinishi mumkin bo’lgan tovarlar va xizmatlar.
z) Narxlar bilan sotiladigan tovarlar miqdorini to’g’ridan-to’g’ri sabab- oqibatli, funktsional bog’lanishi.
i) Talab va taklifni miqdor va tarkibi jihatidan bir-biriga muvofiq kelishi.
y) Tovarlar juftligida birini narxining o’sishi ikkinchisiga talabni kamayishiga olib keladigan tovarlar.
k) Talab miqdori (hajmi)ning o’zgarishi, talab egri chizig’i bo’yicha narxning o’zgarishiga qarab siljishi.
l) Talab egri chizig’ining narxdan boshqa bir yoki bir necha diterminantlar o’zgarishi natijasida siljishi.
m) haridor sotib olmoqchi bo’lgan tovar miqdori bilan sotiladigan tovar miqdorining tengligi.