Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

degil 
/ 
emas
to‘liqsiz fe ii bilan qoilanilib, inkor gapni hosil qiladi: 
Handan her
$ey olabilir, akilh bir kizdir, fakat 
giizel degildir.
-X andan har qanday
bo ‘lishi mumkin, aqlli qizdir lekin go ‘zal emas.
Tuslangan f e i bilan ifodalangan kesim 
degil / emas 
toiiqsiz 
fe ii bilan qoilanilishi va boiishsizlik ma’nosini ifodalashi mumkin: 
Herkes turkii soylemek igin senden izin alacak degil ya. - Har bir
248

---

odam qo ‘shiq aytish uchun sendan ruxsat olishi kerak emas-ku.
Turk tilida inkor ma’nosini anglatuvchi 
yok 
so‘zidan tashqari 
hayir / y o ‘q 
so‘zi ham mavjud. 
yok 
va 
hayir 
so‘zlari o‘zbek tilidagi 
muqobili singari, oldingi so‘roq gapning javobi boiib kelishi mum­
kin. Ushbu so‘zlar sinonim sifatida almashinib qo‘llansa-da, asosan 
havir 
so‘zidan foydalanish keng tarqalganligini ko‘rish mumkin: 
Boylu? Etli? — 
Yok, yok, 
ne tuhafsmiz\
-
Baland bo ‘yli, to ‘ladan kel-
ganmi? - Yo 'q. yo 'q, qanaqa g ‘alatisiz-a!
-
Handan 'in resimleri seni
rahatsiz mi ediyor?
-
Hayir, hayir. 
Xandanning rasmlari seni bezovta
qilyaptimi? - Yo ‘q, yo ‘q.
hayir 
so‘zi 
yo‘q 
so‘zidan farqli ravishda tarkibli kesim tarkibida 
ham, alohida o'zi ham kesim bo iib kelmaydi. 
yok 
so‘zi tarkibli ke­
simning tarkibiy elementi b o ia olmasa-da, yakka o‘zi kesim vazifasini 
bajarib kelishi mumkin: 
Seninle hayatta kctzumlmayacak
ycirifyoktur,
cesur qocuk.
-
Sen bilan birgalikda g ‘olib bo ‘Imaydigan musobaqa
у