Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

On iiq kiz, dort erkek
gocuk. -
Qancha o'quvchingiz bor
? — 0 ‘n uchta qiz, to ‘rtta о "g41
bola. 
Shu o‘rinda qayd etib o‘tish lozimki, toiiqsiz gap tarkibida qat- 
nashayotgan so'z yoki so!zlar shaxs, predmet, joy tushunchasini bil- 
dirganida, ushbu tushunchalarning belgi-xususiyatini sifatlovchi gap
256

---

bcflagi - aniqlovchisi o‘z o‘rnida qolishi mumkin. Misollarni tahli) 
etish jarayonida e’tibor qaratilgan bo‘lak to‘liqsiz gapni vujudga kel- 
tirsa ham. uning aniqlovchisi gap tarkibida ishlatilish qobiliyatiga ega- 
ligmi ko'rsatdi: 
- Hiiriye hamm 
kim efendim? 
- Geliboludan gelen
oteki 
hoca.
— 
Huriya xonim kim, afandim? - Gelibo 'lidan kelgan
muallima.
Dialogikxarakterdagi to‘liqsiz gapning ma'nosi ikki so'zlovehi- 
ning savol-javobi asosida aniqlashtiriladi. To‘liqsiz gapli dialoglar 
shakliy jihatdan quyidagi ko'rinishlarga ega bo'iishi mumkin:
l.Savol ham, javob ham to'liqsiz gaplardan tuzilishi mumkin. 
Lekin bunda to‘liqsiz gapning mazmunini aniqlashtirish, gap nima 
haqda ketayotganini bilish uchun nisbatan avvalgi savol-javoblarga 
e’tibor qaratilishi kerak. Masalan, quyidagi to‘liqsiz gaplardan tashkil 
topgan dialogning ma'nosini aniqlashtirish uchun suhbatning avvalini 
ham keltirish kerak. -
Erkek mi? - Bir kadin arkada§. 
- Erkakmi? -
Bir 
dugonam. 
Dialogning boshini berish orqali gap so‘zlashuv xususi- 
da ekani ayon boMadi: -
Kiminle копщшп?
-
B ir arkada$la. 
-
Erkek
mi? - Bir kadin arkadag. 
— Kim bilan