kontekstual to‘liqsiz gap deyiladi. Masalan:
Umit edeyim, tahammul edeyirn, giizel. Fakat nigin, neyi beklemek igin ? — Xo p, umid qilayin, chida- yin, men bunga roziman. Faqat nima evaziga, nimani kutish evaziga? Keltirilgan misoldagi to‘liqsiz gap sabab holidan tashkil topgan bo" lib,
kesim -
limit edeyim - umid qilayin, tahammul edeyim - chidayin ifodalanmagan. To'liqsiz gapning mazmuni avvalgi jumla vositasida
tM anadL______ ________ ___________________ ____ ____ ___
Gapdaifodalanmagan gap
bo‘ laklari nutq vaziyatidan, situatsiya-
dan anglashilib turuvchi to‘liqsiz gaplarga
situativ to‘liqsiz gap deyi
ladi. Agar situativ
to'liqsiz gaplar
o ’z vaziyatidan ajratib, uzib olinsa,
toiiq, asosiy
ma’no anglashilmaydi. Masalan:
Ay§e: (Kolyesiyle ug- ra§ir) -
Bu da durmuyor. Bozuk mu? - Oycha: (Kolesi bilan mashg ‘ul bo ‘lib) Bu ham tutmayapti. Buzuqmi? Bu holda buzuqmi kesimidan
iborat to‘liqsiz gap turli predmetlar tushunchasini talab etishi mumkin.
Kontekstdan anglashilishi uchun esa qo‘shni gaplar bo’Hshi lozim edi.
Bunda kolening buzuqligi sjtuatsiyadan anglashiladi.
.
Mustaqil to‘liqsiz gaplar kesimsiz to‘liqsiz gaplarning maxsus
ko‘rinishidir. U o‘ziga xos xususiyatlari bilan kesimsiz tefliqsiz gap
larning boshqa ko‘rinishlaridan farq qiladi. Bunday toTiqsiz gaplarda
fe’l kesim ifodalanmay qoladi va uni aniqlashda kontekst, nutq vazi-
yati emas, balki shu gapning umumiy mazmuni va shakli asosiy, ye
takchi rol o‘ynaydi. Masalan:
Patrona da selam. -
Boshlig ‘ingga ham salom. Salim, iki kahve! - Salim, ikkita qahva! Mustaqil qo’llanuvchi
to’liqsiz gaplarda asosan kesim bo‘lmaydi. Quyidagi jumlada
keling to’liqsiz gaplar.
259
fe’li qatnashmasa ham, chaqirish, taklif qilish, chorlash ma'nolari
mavjud:
Buraya baba burava! B uyoqqa. dada, bu voqqa! _________
