Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

-(y)ince, -(y)mca, -(y)unca, -(y)iince 
affikslari bilan yasaluvchi 
ravishdosh 
kadar 
ko'makchisi ishtirokida qoliplashib kelishi mum­
kin. Bunday tipdagi payt holi tuzilishiga ko'ra tarkibli hisoblanadi: 
Sabah karanliginda nyanir, gece yorgunluktan 
baygin du§unceye
kadar gurultii ve yaram azlik ederdim. - Saxar g ‘ira-shirasida uyg 'o-
nar, kechqurun charchab, horib-tolgunimga qadar bevoshliklar qilar
edim.
Turk tilidagi 
-ken 
affiksining 
-r 
affiksli sifatdosh bilan ishlatilishi- 
dan yuzaga kelgan fe’l shakli ham ish-harakatning bajarilish vaqtini 
ifoda etaai. 
Вщ егкеп bafim yere дагртц, sag кщтт ustunde mor bir
si§ hasil olmu$tu(R.
N.G.). -
Yiqilayotganida boshini yerga urib olgan,
о ‘ng qoshining tepasida ко ‘m-ko ‘k shish paydo bo ‘Igan edi.
202

---

ILMIY AXBOROT
iken (-ken) 
ayrim o ‘rinlarda to iiq siz f e i sifatida e'tiro f etilsa. 
ba’zi holiarda sifatdosh yasovchi deb ta ’riflanadi. Bir jihatdan ayni 
so‘z o'zbek tilidagi 
ekan 
to iiq siz fe iig a o ‘xshasa-da, vazifasi, qo‘l- 
lanilish doirasiga ko’ra anchagina farqlanadi. 
iken (-ken) 
so'zi faqat 
sodda gap tarkibida payt holi yoki ergashgan qo‘shma gap tarkibida 
payt ergash gapning kesimi vazifasini bajaradi. Bunda qo‘shimcha 
tipidagi so‘z o‘zbek tilidagi hozirgi-kelasi zamon f e ii bilan qoilanuv- 
chi 
ekan 
to iiq siz fe iig a mutanosib m a’no anglatadi. Turk tilida 
ekan
to i i qsiz fe iig a xos m a’no va vazifada 
imi§ 
so‘zi ishiatiladi.________
-ken 
affiksi umuman feid a n boshqa so‘z turkumlari bilan kelib, 
payt holi vazifasini bajaradi, gapdan anglashilgan hodisaning ro‘y be­
rish vaqtini anglatadi.
-
otga: