175
52-§. Sutemizuvchilarning ko‘payishi, rivojlanishi va kelib chiqishi
Sutemizuvchilarning ko‘payishi,
52-§.
rivojlanishi va kelib chiqishi
Ko‘payishi.
Ko‘pchilik sutemizuvchilarning tuxum hujayralari
juda kichik, sariqligi kam bo‘ladi. Tuxum hujayralari tuxumdonda
yetiladi; u yerdan tuxum yo‘liga tushib, urug‘lanadi. Odatda sute-
mizuvchilar embrioni xaltaga o‘xshash
maxsus organ – bachadon
ichida rivoj
lanadi. Urug‘langan tuxum hujayra tuxum yo‘lida rivoj-
lana boshlaydi.
Embrion bachadonga
tushgach, uning devoriga yopishib ola-
di. Tuban sutemizuvchilarning bacha-
doni bo‘lmaydi; ularning urug‘langan
tuxumi tashqi muhitda rivojlanadi.
Rivojlanishi.
Bachadonda rivoj-
lanayotgan
embrion homila deyiladi.
Homila
yo‘l dosh orqali bachadon
devori bilan bog‘langan. Bachadon
qon tomirlari kindik orqali yo‘l-
doshga keladigan qon tomirlariga
zich tegib turadi (101-rasm). Oziq
moddalar va kislorod yo‘ldosh or
qali
ona qonidan homila qoniga o‘tadi;
moddalar al mashinuvi ning keraksiz
mah
sulotlari
homila qo
nidan ona
qoniga chiqarib yuboriladi.
Homilaning ona qornida rivoj-
lanish davri
homiladorlik deyiladi.
Homi
ladorlik bir necha haftadan bir
yilgacha, ba’zan undan ham ko‘p
roq
davom etadi. Homiladorlik muddati va
homila soni hayvonlar ning yashash tarziga bog‘liq.
Daraxt lar kovagi,
in va boshqa pana joylarda bolalaydigan hayvon larning homi
ladorlik
davri qisqa bo‘lib, ular o‘ndan ortiq ko‘zi yumuq bola tug‘adi.
Ochiq joy
larda bolalaydigan, harakatchan hayvonlarda homiladorlik
davri
uzoq davom etadi; ular yirik, ancha rivojlangan 1–2 ta bola
tug‘adi; bolalari bir necha soatdan so‘ng onasi orqasidan ergasha-
Dostları ilə paylaş: 
