Zoologiya uzb 2017. indd

1
2
?!

---

187
56-§. Dengiz sutemizuvchilari: kurakoyoqlilar va kitsimonlar turkumlari
Dengiz sutemizuvchilari: 
56-§.
 
kurakoyoqlilar va kitsimonlar turkumlari
Kurakoyoqlilar turkumi.
Kurakoyoqlilar – bo‘yni kalta, ol 
dingi 
oyoqlari suzgich kurakka aylangan yirik hayvonlar. Ular ko‘p 
vaqtini suvda o‘tkazadi; faqat dam olish va ko‘payish uchun 
quruqlikka chiqadi. Kurakoyoqlilarga tyulenlar, dengiz mushugi, 
morj kiradi (110-rasm). Grenlandiya tyuleni Arktika dengizlarida 
yashaydi. Quruqlikda kurak 
oyoqlari yordamida sudralib harakat 
qiladi. Keyingi oyoqlari orqaga cho‘zilgan bo‘lib, faqat suzish 
uchun xizmat qiladi. Tanasi dag‘al, kalta va siyrak jun bilan 
qoplangan. Ko‘pchilik tyulenlarning quloq suprasi bo‘lmaydi; 
baliqlar, mollyuskalar va qisqichbaqa 
simon 
lar bilan oziqlanadi. 
Qishda tyulenlar qirg‘oqqa yaqin kelib, tekis muzlikka chiqib 
oladi. Urg‘ochilari bittadan yirik, ko‘zi ochiq bola tug‘adi. Tyu-
len bolasining terisi qalin oq momiq jun bilan qoplangan. Mo-
miq jun uni sovuqdan asraydi va uni muz ustida sezdirmaydi. 
Momiq junlari to‘kilib, dag‘al jun bilan almashgandan so‘ng 
bolasi suv 
ga tushib, suza boshlaydi.
Dengiz mushugi Uzoq Sharq dengizlarida yashaydi. Yoz boshlari-
da ular podasi bolalash uchun qirg‘oqqa chiqib oladi. Urg‘ochilari 
qora jun bilan qoplangan bitta bola tug‘adi. Bolalari o‘sib suza 
boshlagach, ular yana dengizga tushib ketishadi.
110-rasm. Kurakoyoqlilar:
1 – Grenlandiya tyuleni; 2 – shimol dengiz mushugi; 3 – morj
1
2
3

---

188
8.5. Sutemizuvchilar sinfi
Tyulen va morj terisi va yog‘i, dengiz mushugi mo‘ynasi uchun 
ovlanadi. Morjning yuqori jag‘larida uzun qoziq tishi bo‘ 
ladi. Bu 
tishlar fil suyagi singari qadrlanadi. Dengiz mushukla 
ri 
ning soni 
juda kamayib ketganligi tufayli hozir ularni ovlash man qilingan.